در اواخر سال ۱۳۴۰ هجری شمسی با هدف برگزاری مسابقات سواركاری داخلی و خارجی راه‌اندازی شد. این مجتمع كه شامل سوئیت اقامتی، اصطبل، صندلی تماشاگران، پیست مجهز و عالی، رستوران، استخر و پاركینگ می‌شود، در فصول بهار و تابستان میزبان علاقه‌مند به رشته سواركاری است. این مجموعه در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید.
مجتمع سواركاری گنبد از جاهای دیدنی گمبد كابوس در شرق استان گلستان است كه در بلوار معلم قرار دارد.
- آدرس: استان گلستان، گنبد كاووس، بلوار معلم
مسیر دسترسی به مجتمع سواركاری گنبد
پس از رسیدن به گنبد كاووس به‌سمت شمال شرقی شهر تا در بلوار معلم به مركز سواركاری گنبد برسید. فاصله تهران تا گنبد حدود ۵۰۲ تا ۵۵۳ كیلومتر است كه از دو مسیر مختلف به این شهر منتهی می‌شود. فاصله مشهد تا گنبد نیز تقریبا ۵۰۰ تا ۶۰۰ كیلومتر است. این اختلاف اعداد به‌دلیل مسیرهای مختلفی است كه برای رسیدن به این شهر وجود دارد.
اگر از گرگان راهی گنبد كاووس هستید، مسافتی در حدود ۹۲ كیلومتر را پیش رو دارید كه در مدت‌زمان ۱٫۵ ساعت می‌توانید خود را به مقصد برسانید.
درباره مجتمع سواركاری گنبد
مجتمع سواركاری گنبد مكانی هیجان‌انگیز برای مسابقه اسب‌های نژاد تركمن است. علاقه‌مندان به سواركاری در فصول بهار و پاییز هر سال از مناطق دور و نزدیك راهی این مركز سواركاری می‌شوند تا به تماشای رویارویی اصیل‌ترین اسب‌های تركمن و نژادهای دیگر بنشینند.
مجتمع سواركاری گنبد در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی احداث شد و ساختمان آن به‌گونه‌ای طراحی شده است تا شرایط برای برگزاری انواع مسابقات سواركاری و پرورش اسب مساعد باشد. پس از وقوع انقلاب اسلامی، این مجموعه با تصویب شورای انقلاب به سازمان تربیت بدنی واگذار شد و سپس تحت مدیریت شركت تجهیز و نگهداری اماكن ورزشی سازمان تربیت بدنی قرار گرفت. در ادامه از آبان ماه سال ۱۳۹۵ هجری شمسی بر اساس تفاهم‌نامه‌ای كه بین فدراسیون سواركاری و اداره كل ورزش و جوانان استان گلستان منعقد شد، مدیریت مجموعه‌های سواركاری آن به استان گلستان واگذار شد.
مجتمع سواركاری گنبد كاووس عرصه رقابت اسب‌های پرطرفدار تركمن است
مجتمع سواركاری با ۱۶۰ هكتار وسعت، یكی از بزرگ‌ترین مراكز سواركاری كشور محسوب می‌شود كه از این مقدار حدود ۱۲۰ هكتار به علفزار و پیست سواركاری اختصاص دارد و بزرگی اصطبل، جایگاه تماشاچیان و استخر این مجموعه به حدود ۳۰ هكتار می‌رسد. این مجموعه در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید.
از آنجا كه در فصول بهار و پاییز مسابقات نفس‌گیری در این مركز برگزار می‌شود، مركز سواركاری گنبد دارای دو اصطبل زمستانه و تابستانه است تا در سایر ایام سال كه خبری از مسابقات نیست، شرایط برای رشد و پرورش اسب مهیا باشد. مسابقات سواركاری كه در این مجتمع برگزار می‌شود، تماشاچیان و طرفداران بسیاری دارد؛ به‌طوری كه پنجشنبه هر هفته حدود سه تا هفت هزار نفر و در روزهای جمعه كه كورس‌های بهتری برگزار می‌شود، بین پنج تا ۶ هزار نفر برای دیدن مسابقات به این محل می‌آیند كه در هیچ ورزشی در استان، سابقه این حضور چشمگیر به‌صورت مداوم و در طول یك فصل برگزاری مسابقات دیده نمی‌شود
مجتمع سواركاری گنبد در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و برخی ضعف‌های آن ترمیم شده است. در گذشته از مشكلات عمده این مجموعه ترافیك سنگین بعد از اتمام مسابقات بود؛ به‌طوری كه گاهی اوقات حداقل سه ساعت طول می‌كشید تا ترافیك خروجی مجموعه شكسته شود. امروزه با جاده‌ای كه به‌سمت شهرك فرهنگیان كشیده شده است، در عرض نیم ساعت مجموعه خالی می‌شود.
تیرهای چراغ برق مجتمع تعمیر و در قسمت‌هایی نیز تیر چراغ برق نصب شد. در گذشته مربیان در تابستان نمی‌توانستند از كولر استفاده كنند، حتی برای استفاده از پمپ آب نیز دچار مشكل بودند؛ اما با نصب تیر برق‌ها این مشكل مرتفع شد. مربیان مجموعه سواركاری گنبد كاووس در زمان‌های برگزاری مسابقات در مجتمع زندگی می‌كنند. برای آسایش و آرامش مربیان، مسیر اصطبل اسب‌ها و مسیر جایگاه مربیان مجهز به روشنایی و شن‌ریزی شده است و وجود تجهیزات برق این امكان را به مربیان می‌دهد تا از امكانات گرمایشی و سرمایشی بهره‌مند شوند. در این مكان هزینه برق و آب برای مربیان و مالكان رایگان است.
بخش های مختلف مجتمع سواركاری گنبد
مجتمع سواركاری گنبد مطابق اولین سازه‌های بتنی ورزشی ساخته شده و پاسخگوی تمامی نیازهای مربوط به دوره خود بوده است. این سازه بتنی به ارتفاع حدود ۱۳ متر و به‌شكل مستطیل است و میدان مسابقات در جبهه شرقی آن قرار دارد. بنای مجتمع به‌صورت سه طبقه ساخته شده است كه در طبقه همكف دو بخش نیمه‌باز با كاربری فضای پیش‌بینی مسابقات وجود دارد. این دو فضای وسیع در دو طرف بخش مركزی بنا قرار گرفته‌اند.
بخش مركزی بنا به‌صورت كاملا محصور با كاربری فضای اداری، فضای پیش‌بینی، اتاق چابكسواران، نمازخانه، بخش آموزشی، رختكن و سایر سرویس‌های مربوط به چابكسواران است.
ویژگی های اسب تركمن
اسب تركمن گونه‌ای از اسب با نژاد تركمن خالص است كه در منطقه تركمن صحرا پرورش می‌یابد. رنگ آن‌ها بیشتر خاكستری است و بدنی كشیده و لاغر دارند. شكم این اسب‌ها برخلاف بسیاری از نژادهای دیگر، تخت است و شكم لاغری دارند. صادرات این اسب به خارج از كشور ممنوع است. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد اسب تركمن می‌توان به قد ۱۴۸ تا ۱۵۵ سانتی‌متر، گوشهای بلند و متحرك، سینه فراخ و متناسب، كپل كم‌شیب، مفاصل قوی، سم‌های محكم با زاویه مناسب و تحمل حركات سنگین ورزشی اشاره كرد.
اسب تركمن در نزد تركمن‌ها پیشینه‌ای طولانی در سنن و زندگی صحرانشینی و جنگ و گریزها داشته است. ذخیره ژنتیك اسب‌های با نژاد تركمن در سال‌های گذشته تقاضای جهانی یافته؛ هرچند برنامه‌های اشتباه نیم قرن گذشته لطمه زیادی به ذخیره ژنتیكی اسب‌های تركمن زده و متاسفانه تعداد اسب‌های تركمن خالص و خوب به‌شدت كاهش یافته است.
نكات بازدید از مجتمع سواركاری گنبد
- علاقه‌مندان به تماشای مسابقات سواركاری باید در فصل‌های بهار و پاییز راهی این مركز شوند؛ چراكه در این فصول از سال مسابقات هیجان‌انگیزی میان یكه‌سواران تراز اول كشور برگزار می‌شود.
- برای ورود به مجتمع باید مبلغی را به‌عنوان هزینه ورودی بپردازید.
- اگر می‌خواهید به این مجتمع بروید، اول به سایت اسبدوانی سر بزنید و ببینید كه در چه روزهایی مسابقات برگزار می‌شود.
- در صورتی كه اوضاع جوی مساعد نبود و احتمال بارندگی وجود داشت، به پیست نروید.
- در محوطه بیرونی پیست، پاركینگ قرار دارد.
- مجتمع سواركاری گنبد در روزهای عادی نیز باز است و امكان سواركاری افراد عادی در آن وجود دارد.
- بخشی برای نگهداری و آماده‌سازی اسب‌ها در نظر گرفته شده است كه حتی می‌توانید معاینات آن‌ها را از نزدیك ببینید.
- در گوشهای از این مجتمع، بازارچه كوچكی قرار دارد كه انواع غذاهای سنتی ارائه می‌شود.
- جاهای دیدنی اطراف مجتمع سواركاری گنبد شامل دریاچه مصنوعی گنبد كاووس، سد گنبد كاووس، امامزاده یحیی بن زید، برج گنبد كاووس و شهر باستانی جرجان می‌شود.
- ایران، استان گلستان، گنبد كاووس، بلوار معلم