غار نمكدان قشم

با وجود اینكه گردشگران برای سفر‌هایشان به‌ استان هرمزگان، بیشتر از هر جایی، جزیره كیش را انتخاب می‌كنند؛ اما تعدادی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی استان هرمزگان در قشم جای گرفته‌اند. یكی از جاذبه‌های طبیعی این جزیره، غار نمكدان قشم نام دارد. 

غار نمكدان قشم كه با نام‌های غار نمكی 3N، غار نمك قشم و غار سه مرد برهنه نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای شگفت از قندیل‌های نمكی، استلاكتیت‌ها و استلاگمیت‌ها دیدنی و دیگر سازه‌های جذاب نمكی را به نمایش می‌گذارد. این غار در آغوش گنبد نمكی قشم قرار دارد و دارای ۶.۴ كیلومتر طول است. با ۹۰ كیلومتر فاصله از قشم،

معرفی غار نمكدان قشم

كوهی گنبدی شكل با ارتفاع تقریبی ۲۳۷ متر، بلند‌ترین بخش جزیره قشم را تشكیل می‌دهد. این سازه با نام گنبد نمكی قشم شناخته می‌شود. در این گنبد نمكی پدیده‌های انحلالی سطحی و عمقی زیادی وجود دارد. طولانی‌ترین غار این مجموعه با نام غار نمكدان ۳، با طول ۶۴۰۰ متری‌اش توانسته عنوان طولانی‌ترین غار نمكی جهان را كسب كند. بر اساس تحقیقات، سن نمك‌های این غار به‌ دوره پیش از كامبرین مربوط می‌شود و با این اوصاف بیش از ۵۷۰ سال عمر دارند.

غار نمكدان با نام‌های غار نمكی 3N، غار نمك قشم و غار سه مرد برهنه نیز شهرت دارد. این غار قشم به‌عنوان یكی از ژئوسایت‌های ژئوپارك قشم، عضوی از ژئوپارك‌های جهانی به شمار می‌آید و تحت حمایت یونسكو است. گمانه‌زنی‌هایی نیز در خصوص ثبت جهانی غار نمكدان به‌صورت مستقل به‌ گوش می‌رسد. البته شرط این موضوع باقی ماندن غار و كوه مذكور در حالت عادی و بدون هیچ تغییری است. همچنین این پدیده  طبیعی با نام غار نمكی 3N در سال ۱۳۹۰، با شماره ثبت ۱۷۳ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.

غار نمكدان قشم كجاست؟

غار نمكدان قشم از آثار طبیعی و مكانهای دیدنی استان هرمزگان است كه در فاصله ۹۰ كیلومتری از شهر قشم، در بخش جنوب غربی این جزیره و در نزدیكی ساحل جنوبی آن قرار دارد.

• فاصله غار نمكدان قشم تا تنگه چاهكوه: ۴۴ كیلومتر
• فاصله غار نمكدان قشم تا جنگل حرا: ۵۳ كیلومتر
• فاصله غار نمكدان قشم تا بام قشم: ۲۸ كیلومتر

دسترسی به غار نمكدان قشم

برای دسترسی به غار نمكدان می‌توانید از مسیرهای زیر استفاده كنید:

• شهر قشم، رمكان، تنبان، طبل. سپس در مسیر ساحل شمالی جزیره پیش بروید و از روستای چاهو و روستای دركو عبور كنید. با حركت به‌سمت جنوب روستای گوری، به روستای كانی بروید. از روستای كانی تا غار نمكدان جاده‌ای خاكی كشیده شده كه طول آن ۱۰ كیلومتر است.
• شهر قشم‌، رمكان‌، تنبان‌، طبل. سپس به‌سمت جنوب بروید تا به روستای سلخ برسید. از روستای سلخ تا غار نمكدان جاده‌ای خاكی به‌طول ۲۲ كیلومتر كشیده شده است.

ویژگی‌های غار نمكدان قشم

غار نمكدان قشم چندین تالار را در خود جای می‌دهد كه ابعاد آن‌ها متفاوت است. اولین تالار این غار با ورودی آن حدود ۶۷۰ متر فاصله دارد. پهنای متوسط غار نیز پنج متر است. نمك موجود در غار نمكدان از بهترین نوع نمك خوراكی است و در تركیبات آن عناصر دیگری مانند منیزیم نیز وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود نمك موجود در محل را نمك طبی نیز معرفی كنند و این نمك می‌تواند مورد استفاده ورزشكاران حرفه‌ای قرار گیرد. همچنین به‌دلیل نمك و مواد موجود در این محل، غار نمكدان مكانی مناسب برای بیماران تنفسی و مبتلا به‌آسم است و حضور در آن می‌تواند در بهبود بیماری آن‌ها موثر باشد.

شكل‌گیری غار نمكدان قشم

غار‌های نمكی اغلب در گنبد‌های نمكی ایجاد می‌شوند. اگر گنبد نمكی در مناطق گرم و خشك (همانند قشم) ایجاد شود، به‌ دلیل بارش كم در طول سال می‌تواند دوام بیشتری داشته باشد و احتمال به‌وجود آمدن غار نمكی درون آن افزایش می‌یابد.

در خصوص شكل‌گیری نمك‌ها باید گفت كه در ابتدا نمك‌ها به‌صورت تك‌لایه در زیر زمین بودند كه با گذشت زمان به‌سطح‌های بالاتر راه یافته‌اند. چون نمك‌ها دارای خاصیت شناوری هستند و وزن حجمی آن‌ها از وزن سنگ‌های اطرافشان كمتر است، سنگ‌ها را كنار زده‌اند و به‌بخش‌های بالایی زمین رسیده‌اند. البته گاهی این نمك‌ها برخی از سنگ‌های بسیار قدیمی را نیز از عمق چند كلیومتری به روی زمین آورده‌اند كه مطالعات مختلفی می‌تواند روی این سنگ‌ها در جهت پی بردن به‌ساختار زمین‌شناسی صورت گیرد.

كشف غار نمكدان قشم

كشف غار نمكدان قشم توسط مهندسان زمین‌شناسی از جمهوری چك و با همكاری دانشگاه شیراز، در سال ۱۹۹۸ صورت گرفت. كشف این پدیده به‌عنوان طولانی‌ترین غار نمكی جهان، آن را در معرض دید همگان قرار داد و به‌سرعت در مجلات و رسانه‌های معتبر به آن پرداخته شد.

داستانی در این مورد وجود دارد كه دلیل نام‌گذاری غار به سه مرد برهنه نیز به آن برمی‌گردد. سه متخصص اهل چك برای نقشه‌برداری از غار ناچار بودند در آب نمك غلیظ شنا كنند. آن‌ها می‌دانستند كه با وجود لباس، پس از شنا لباس‌هایشان كاملا سفت می‌شود و قادر به پیشروی نخواهند بود. بنابراین لباس‌های خود را درآوردند و به‌صورت برهنه غار را نقشه‌برداری كردند.

دیدنی‌های غار نمكدان

غار نمكدان شامل سه بخش می‌شود؛ دالان اول كه مناسب برای همه افراد است، دالان دوم كه بازدید از آن به‌صورت سینه‌خیز صورت می‌گیرد و دالان سوم كه به غارنوردان اختصاص دارد.

دهانه غار

دهانه اصلی غار به‌سمت جنوب است. تا عمق حدود ۲۰ متری دهانه نیازی به‌استفاده از چراغ قوه نیست و نور خورشید تا این فاصله را روشن می‌كند. با وجود اینكه گردشگران عادی بدون تجهیزات مناسب تنها می‌توانند تا عمق ۱۰۰ متری از این غار وارد شوند؛ اما همین میزان نیز بسیار هیجان‌انگیز است و زیبایی‌های بسیاری را در آن وجود دارد.

استلاكتیت‌ها و استلاگمیت‌ها

با پیش‌روی خواهید دید كه زیبایی غار از نیمه آن تا بخش‌های انتهایی‌اش با وجود كف‌پوشی از نمك كریستاله افزایش می‌یابد. به‌دلیل اتصالات استلاكتیت‌ها و استلاگمیت‌ها در نزدیكی دیواره‌ها، ستون‌های زیبایی ایجاد شده‌‌اند كه تماشای آن‌‌ها بسیار لذت‌بخش است. البته نباید انتظار محیطی كاملا سفید را در این سفر ماجراجویانه داشته باشید؛ زیرا رنگ‌های داخلی این غار بسیار متنوع و زیبا هستند. در طول سال‌های گذشته برخی از استلاگمیت‌های نمكی این غار شكسته شده‌اند كه شاید این كار توسط گردشگران و افراد محلی برای به‌دست آوردن نمك طعام باكیفیت بالا صورت گرفته است.

جریان آب

در بخش داخلی كوه نمكدان جریان آب دائمی وجود دارد كه بعد از تركیب با نمك‌های اطراف به‌ شكل چشمه از غار خارج می‌شود و در دامنه كوه نمكدان حوضچه‌ای طبیعی را به‌وجود می‌آورد. به‌دلیل نمك‌آلود بودن این آب، حوضچه نیز رنگی سفید به‌خود گرفته است. ناگفته نماند كه چشمه مذكور در تمام طول سال جریان دارد. در بخش‌های داخلی غار نمكدان این جریان آب قابل‌مشاهده است و گاهی آب نمك موجود در غار همانند آینه تصاویر را منعكس می‌كند و این خود جلوه‌ای زیبا به‌ محیط می‌بخشد. بستر اصلی این چشمه رنگی سرخ دارد و می‌توان رسوبات گل اخرا (خاك نسوز) را در آن مشاهده كرد. این رسوبات حاوی تركیبات اكسید آهن و به‌‌خصوص هماتیت است.

قندیل‌های سقفی

بخش بالایی یا همان سقف غار نیز ساختار زیبایی دارد و قندیل‌های بلورین با اشكال مختلف آن را پوشانده‌اند. هوای مرطوب و نفوذ آب به‌ داخل غار باعث شده است كه قطرات آب نمك اشباع شده روی قندیل‌های این غار جریان یابند. همین موضوع عامل تغییر شكل قندیل‌ها و ایجاد قندیل‌های جدید در آن می‌شود.

نكات بازدید از غار نمكدان قشم

• به‌دلیل هوای گرم‌و‌شرجی در جنوب كشور، بهترین زمان سفر به قشم، از اواسط پاییز تا اواسط بهار است. 
• امكانات رفاهی زیادی را در مجموعه گنبد نمكی و غار نمكدان قشم وجود ندارد.
• بازدید از غار نمكدان قشم رایگان است.
• حتما چراغ قوه همراه داشته باشید. در صورت لزوم می‌توانید در ابتدای ورودی چراغ قوه اجاره كنید.
• جاده دسترسی به غار، خاكی است و می‌تواند طی آن برای برخی خسته‌كننده باشد.
• نقشه ترسیم شده برای این غار كاملا دقیق و گویا است: ولی توصیه می‌كنیم گردشگران با تیم‌های حرفه‌ای اقدام به‌ ماجراجویی در این غار كنند.
• برای پیشروی در غار، حتما تجهیزات كامل را همراه داشته باشید. 
• غار نمكدان محل زندگی حشرات ریز و سفید رنگی است كه گاهی حضورشان می‌تواند آزاردهنده باشد.
• در غار نمكدان خفاش وجود دارد و می‌توانید حركت و پرواز آن‌ها را احساس كنید. با رعایت سكوت، آرامش آن‌ها را برهم نزنید. 
• در سفر به نقاط مختلف كشور، به فرهنگ بومی مردم محلی احترام بگذارید.
• با خرید از محصولات محلی و اقامت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی به رونق اقتصاد منطقه كمك كنید.
• طبیعت گنجینه‌ای بسیار غنی است كه موظف به پاسداری از آن هستیم. در بازدید از غار نمكدان از وارد آوردن هرگونه آسیب به قندیل‌ها و استلاكتیت‌ها و استلاگمیت‌ها جدا خودداری كنید و زباله‌های‌تان را همراه خود بازگردانید.