انگكور محوطه‌ای باستانی در كامبوج است كه مجموعه‌ای از بقایای پایتخت‌های باستانی امپراتور خمر را كه بین قرن‌های نهم تا پانزدهم میلادی ساخته شده‌اند، در خود جای داده است. محوطه باستانی انگكور در سال 1992 به خاطر شرایط استثنایی‌اش، به طور هم‌زمان در فهرست میراث جهانی و میراث در خطر یونسكو ثبت شد و در سال 2004، پس از دوازده سال مرمت و بازسازی از فهرست میراث جهانی در خطر خارج شد. این ویرانه‌های باستانی در میان جنگل‌ها و مزارع كشاورزی شمال دریاچه بزرگ كامبوج و در نزدیكی شهر سیم‌راپ امروزی واقع شده‌اند.
امپراتوری خمر در طول سیصد سال، یعنی از سال 900 تا 1200 میلادی، شاهكارهای باشكوه معماری جهان را در كرانه‌های شمالی دریاچه بزرگ كامبوج پدید آورد. اغلب این آثار در محوطه‌ای به طول 15 و عرض 5 مایل جمع شده‌اند، هر چند كه پارك باستان‌شناسی انگكور محوطه‌هایی چون كبال‌سپین با فاصله 30 مایل را نیز شامل می‌شود. در مجموع، بیش از 72 معبد و عمارت مهم باستانی در این محوطه شناسایی شده‌اند. معبد اصلی انگكور، موسوم به انگكور وات، بین سال‌های 1112 تا 1150 توسط سوریاوارمن دوم، امپراتور خمر، به عنوان معبد اصلی و پایتخت ساخته شده است و در حال حاضر بزرگترین و سالم‌ترین معبد به جا مانده در این محوطه باستانی است كه از زمان تأسیس تا امروز نیز اهمیت مذهبی خود را "ابتدا برای هندوها و سپس برای بودائیان " حفظ كرده است. این معبد به مظهر معماری كلاسیك خمرها بدل شده است و به عنوان سمبل كشور كامبوج، روی پرچم این كشور نیز نقش بسته و در حال حاضر بزرگترین جاذبه گردشگری این كشور محسوب می‌شود.
انگكور وات كه با به هم آمیختن دو سبك اصلی معابد خمرها ــ‌معابد پله‌ای و معابد سرسرایی‌ــ ساخته شده است، نمادی از كوهستان مِرو، مأمن خدایان در اسطوره‌های هندو، است. درون خندق و دیواری به طول 6/3 كیلومتر، سه سرسرای چهارگوش كه هر یك بر فراز دیگری ساخته شده‌اند، قد برافراشته‌اند كه بزرگترین سرسرا (سرسرای زیرین) 187 در 215 متر مساحت دارد. در مركز این معبد نیز برجی سر به آسمان برداشته است. این معبد علاوه بر عظمت و توازنش از لحاظ معماری، به خاطر نقش‌برجسته‌های بی‌شمار و مجسمه‌های رقاصان و پریانش از شهرت خاصی برخوردار است
تاریخچة انگكور وات
سوریاوارمن دوم، امپراتور خمرها، در اوایل قرن دوازدهم میلادی انگكور وات را به عنوان پایتخت و معبدی برای ویشنو، یكی از ایزدان مذهب هندو، ساخت. از آن جایی كه تا به حال هیچ لوح یا كتیبه متعلق به زمان ساخت انگكور وات كه در آن به این معبد اشاره شده باش به دست نیامده است، نام واقعی آن بر كسی معلوم نیست. نام امروزی این معبد، یعنی انگكور وات، در زبان كامبوجی به معنای «معبد شهر» است. به نظر می‌رسد با مرگ سوریاوارمن دوم در سال 1150، ساخت این نیمه‌تمام رها شده است، چنان كه نقش‌برجسته‌های نیمه تمامی كه در این معبد به چشم می‌خورند نیز مؤید این نظریه هستند. با به حكومت رسیدن امپراتور بعدی خمرها، پایتخت به نقطه‌ای دیگر واقع در چند كیلومتری انگكور وات منتقل شد و این معبد تا قرن 14 و 15 میلادی كه فرقه‌ای از بودائیان آن را به یك معبد بودائی تبدیل كردند، به حال خود رها شده بود.
از آن زمان تاكنون این معبد هیچ‌گاه به حالت متروك در نیامده است كه این مسئله در میان معابد محوطه باستانی انگكور یك استثناء به حساب می‌آید. یكی از نخستین سیاحان غربی كه از این معبد دیدار كرد، آنتونیو دومگدالنا، كشیش پرتغالی بود كه در سال 1586 از این محوطه دیدن كرد. دامگدالنا درباره انگكور وات می‌نویسد: «این معبد چنان شكوه خارق‌العاده‌ای دارد كه قلم از توصیف آن عاجز است، خاصه آن كه این معبد شبیه هیچ عمارتی در هیچ نقطه‌ای از جهان نیست.» اما دامگدالنا و دیگر سیاحان غربی، تصور نمی‌كردند كه ساخت چنین معبد باشكوهی از خمرها بربیاید و به اشتباه قدمت این معبد را هم‌پای امپراتوری روم باستان تصور می‌كردند. اما مطالعات باستان‌شناسی و مداركی كه در طول بازسازی و مرمت محوطه باستانی انگكور كه در قرن بیستم به دست آمد، تاریخ واقعی آن را بر همگان آشكار كرد.
معماری انگكور وات
انگكور وات نمونه‌ای عالی از معماری كلاسیك خمرها، موسوم به سبك انگكور وات، است. با آغاز قرن دوازدهم، معماران خمر به ندریج اعتماد به نفس خود را در كار با ماسه‌سنگ (به جای خشت و آجر) به عنوان مصالح اصلی ساخت بنا بازمی‌یافتند. سبك انگكور وات در پی سبك معماری بایون پدید آمد كه در اغلب در آن، كیفیت فدای كمیت می‌شد. انگكور وات بیش از همه به خاطر ظرافت و تناسبش از لحاظ طراحی و معماری مورد تحسین قرار می‌گیرد و از این نظر اغلب با آثار معماری به جا مانده از روم و یونان باستان مقایسه می‌شود. به گفته موریس گلیز، یكی از مرمت‌گران مشهوری كه در قرن بیستم بر پروژه مرمت انگكور وات نظارت داشته است، «این معبد از جهت توازن میان عظمت عناصر و اندازه‌گیری‌ها و نسبت‌های دقیق رعایت شده در آن، از كمالی كلاسیك برخوردار است. انگكور وات تجلی قدرت، اتحاد و یك سبك هنری خاص است.» عناصری چون تاق‌های نوك‌تیز (تاق رومی)، برج‌هایی به شكل شكوفه نیلوفر، راهروهای هم‌محور و ایوان‌های صلیبی شكل كه به موازات محور اصلی معبد ساخته شده‌اند از شاخصه‌های اصلی سبك معماری انگكور وات هستند. بر دیواره‌های این معبد، همچنین تصاویری از اسطوره‌های ماهاباراتا و رامایانا نقش بسته است
انگكور وات در دوران معاصر
معبد انگكور وات در قرن بیستم تحت بازسازی و مرمت كلی قرار گرفت، اما با آغاز جنگ‌های داخلی و حكومت خمرهای سرخ در دهه‌های 70 و 80 میلادی، این پروژه ناتمام ماند؛ اما خوشبختانه در طول این مدت، خسارات و آسیب‌های جدی به این معبد وارد نیامد. با آغاز دهه 1990، كار مرمت و بازسازی انگكوروات از سر گرفته شد و سازمان یونسكو در سال 1992، این معبد و كل منطقه باستانی انگكور را به خاطر ارزش فرهنگی و باستان‌شناختی‌اش، در فهرست میراث جهانی ثبت كرد. یونسكو به خاطر وضعیت ویژه این منطقه پس از دو دهه جنگ داخلی و بی‌توجهی، این محوطه را به طور هم‌زمان در فهرست میراث جهانی در خطر نیز ثبت كرد تا با این اقدام، به بسیج كمك‌های جهانی برای بازسازی و مرمت محوطه باستانی انگكور كمك كند. اما كمیته میراث جهانی یونسكو، در سال 2004 پس از بررسی وضعیت محوطه باستانی انگكور و اعلام رضایت از پروژه بازسازی 12 ساله این محوطه و قدردانی از كمك‌های كارشناسی و مالی كشورهای فرانسه، ژاپن، ایتالیا، چین، هندوستان، اندونزی، مجارستان و سوئیس برای مرمت معبد انگكور وات و دیگر معابد و عمارت‌های محوطه باستانی انگكور، به خروج این محوطه از فهرست میراث جهانی در خطر رأی داد. با این وجود كار مرمت و بازسازی انگكور وات هم‌چنان ادامه دارد كه البته بیشتر این پروژه‌ها، با كمك مالی دولت خارجی و به دست كارشناسان و متخصصان بین‌المملی صورت می‌گیرد. انگكور وات در حال حاضر به بزرگترین جاذبه توریستی كشور كامبوج تبدیل شده است و هر چند تاكنون آماری از تعداد دقیق بازدیدكنندگان این معبد منتشر نشده است، اما بنا به اعلام وزارت گردشگری كامبوج، از یك میلیون توریست خارجی كه در سال 2004 به این كشور سفر كرده‌اند، 57 درصد قصد بازدید از معبد انگكور وات را داشته‌اند
