شیراز، اصفهان، یزد و شهرهای شمالی معمولا اولین نام‌های مناطق گردشگری ایران است كه به ذهن بسیاری از مردم كشورمان می‌رسد. اینكه ما واژه گردشگری را مساوی تخت‌جمشید، حافظیه و شاهچراغ شیراز و بادگیرهای یزد، نصف‌جهان و سی‌وسه‌پل اصفهان و جنگل و دریا شمال می‌شناسیم؛ شاید دلیل توسعه تامتوازن و مغفول ماندن صنعت گردشگری ایران است.
گردشگری ایران تنها مازندران، گیلان، شیراز، اصفهان و یزد نیست. هزاران پتانسیل و ظرفیت گردشگری در دل این سرزمین نهفته است. مناطقی بكر با چشم‌انداز و طبیعت فوق‌العاده كه می‌تواند طلایی‌ترین خاطره زندگی را برای گردشگران رقم زند.
پاییز ، یكی از بهترین زمان‌های ممكن برای سفر است؛ چرا كه دیگر از ترافیك‌های سنگین چند ساعته جاده‌ها و ازدحام جمعیت خبری نیست. از طرف دیگر می‌توان هتل یا اقامتگاه‌هایی با تخفیف‌های حتی پنجاه درصد؛ برای اسكان انتخاب كرد.
در پاییز به‌كجا سفر كنیم؛ سوالی است كه بسیاری از ایرانی‌ها این روزها از یكدیگر می‌پرسند. در این گزارش چندین مكان گردشگری سرزمین اسطوره‌ای سیستان و بلوچستان برای فصل پاییز معرفی می‌شود كه باهم می خوانیم.
سیستان و بلوچستان استانی كه باید هفته‌ها برای دیدن صدها جاذبه طبیعی و تاریخی آن وقت گذاشت، به‌گفته اغلب گردشگرانی كه به این استان سفر كرده‌اند، بارها و بارها به آنجا بازگشته‌اند، چراكه در آنجا زیبایی‌هایی را دیده‌اند كه بی‌نظیر بوده است.
سیستان و بلوچستان، سرزمین اسطوره‌ای ایران كه نام آن در كتاب اوستا، به‌عنوان یازدهمین سرزمینی یاد می‌شود كه اهورامزدا آفریده، در شاهنامه و بسیاری از متون كهن آمده است؛ سرزمین بلوچستان به آن «ماكا» می‌گفتند و در كتیبه بیستون نیز با همین نام از آن یاد شده و در نوشته‌های هرودت، تاریخ‌نگار یونانی از آن به نام «گدروزیا» یاد شده است. امروزه بلوچستان به محل سكونت قوم بلوچ اطلاق می‌شود كه پس از اسلام این سرزمین به «مكران» معروف شد.
مردمان این استان بسیار سختكوش، پرتلاش، صمیمی و مهمان‌نواز هستند. این استان شامل ۱۸ شهرستان ایرانشهر، چابهار، خاش، دلگان، زابل، زابلی، زاهدان، زهك، سراوان، سرباز، سیب سوران، قصرقند، كنارك، هیرمند، نیك‌شهر، میرجاوه، نیمروز و هامون است كه هر كدام به لحاظ تاریخ و موقعیت جغرافیایی دارای مناطق گردشگری و باستانی بسیاری هستند.
11 درصد مساحت ایران در سیستان
سیستان و بلوچستان بیش از 11 درصد از مساحت كشور را تشكیل می‌دهد؛ وسعت این استان به‌اندازه فاصله استان قزوین تا مشهد است. به‌دلیل گستردگی این استان از تنوع اقلیمی بالای برخوردار از شمال تا جنوب آن برخوردار است. سیستان دروازه ورود ایران به اقیانوس و آب‌های آزاد است. به‌دلیل شرایط اقلیمی مناسب جنوب استان و شمال آن، كشاورزی رونق بسیاری دارد. بسیاری از میوه‌های گرمسیری كشور در حدود 40 روز زودتر از مابقی نقاط كشور در این استان برداشت می‌شود.
مرواریدی به‌نام سواحل مكران
یكی از ظرفیت‌های مغفول مانده سیستان و بلوچستان گردشگری است. سواحل مكران در سیستان و بلوچستان یكی از چشم‌نواز‌ترین، سواحل در دنیاست. مكران و نواحی ساحلی جنوب شرقی ایران در روزگار مادها، به ویژه سلطنت آستیاك یا ایشتوویگو (550-580قبل از میلاد) یكی از ساتراپ‌های (استان) شرقی آن دولت بوده و به‌نام سرزمین «پاریكانیان و حبشیان آسیایی» از آن یاد شده است. در سال 545 قبل از میلاد، ایالات شرق ایران، از جمله مكران، به وسیله كوروش كبیر فتح شد. در زمان سلطنت داریوش كبیر، سرزمین ماكا یا مكران جزء ایالات فلات ایران به شمار می‌رفت.
سواحل مكران در سیستان و بلوچستان یكی از چشم‌نواز‌ترین، سواحل در دنیاست
در دوره اشكانی، به‌ویژه سلطنت مهرداد اول، سرزمین مكران هم جزء قلمروی پارت به حساب می‌آمد. با تسلط ساسانیان، اردشیر ساسانی، كشور را به 33 ناحیه مستقل تقسیم كرد كه مكران نیز یكی از آنها بود. حكمران مستقل و موروثی هر ناحیه را شاه می‌گفتند. مكران یكی از خارق‌العاده‌ترین سواحل دنیاست كه درحال حاضر ناشناخته و بكر است. یكی دیگر از ویژگی‌های این ساحل سفید و نرم، امكان قدم زدن تا فاصله هزار متری در داخل دریا آن هم با آب و هوای بسیار مطبوع دارای رطوبت است.
كوه‌های مینیاتوری مكران
قرارگیری كوه‌های مینیاتوری در كنار ساحل جلوه بی‌نظیری به ساحل بخشیده است. حدود 40 تا 50 كیلومتری پس از شهرستان چابهار به سمت بندرگواتر، كوه‌هایی در سمت چپ جاده نمایان می‌شود كه به «كوه های مریخی» یا «مینیاتوری» معروف هستند. این كوه‌ها با توجه به منظره به طور كامل متفاوتی كه در سمت راست جاده و رو به سوی دریا ایجاد كرده، یكی از زیباترین جاده‌ها و مناظر طبیعی استان سیستان و بلوچستان و بلكه ایران را خلق كرده است.
قرارگیری كوه‌های مینیاتوری در كنار ساحل جلوه بی‌نظیری به ساحل بخشیده است
این كوه ها از منحصر به فردترین كوه های ایران است و منظره اعجاب برانگیز و چشم نواز آنها از جمله معروف‌ترین جاذبه های شهرستان چابهار در جنوب سیستان و بلوچستان محسوب می شود اما به دلیل معرفی نشدن كافی، كمتر مورد بازدید عموم قرار گرفته است.كوه‌های مریخی، مناظری از كوه های كره ماه را برای انسان تداعی می‌كند و جنس رسوبی آنها و همچنین فرسایش خاص كوه ها موجب ایجاد شیارها و تراش‌های زیبایی شده است كه گویی نقاشی ماهر آنها را به تصویر كشیده است.
این كوه‌ها چاك چاك هستند و اشكالی نامانوس و فاقد پوشش گیاهی دارند. به دلیل همین غیرعادی بودن‌شان در سال‌های اخیر و در میان گردشگران، به«كوه‌های مریخی» شهرت یافته‌اند و جزونمونه‌های بدبوم (بدلند) و پدیده بوم‌شناختی ویژه‌ای است.
گل‌فشان‌های خاش
همچنین وجود گل فشان پیرگل در نزدیكی خاش حصار كوه‌های تفتان، نمونه‌ای بی‌بدیل از آفرینش را در این منطقه به نمایش گذاشته است.
گل‌افشان‌ها پدیده جالب و مهیجی هستند كه با جزر و مد دریا از دل زمین گل به بیرون پرتاب می‌كنند
گل‌افشان‌ها پدیده جالب و مهیجی هستند كه با جزر و مد دریا از دل زمین گل به بیرون پرتاب می‌كنند. این جاذبه طبیعی در دنیا نظیر ندارد و برای تماشای این پدیده می‌توان از هر جایی از دنیا گردشگر جذب كرد. همچنین بزرگ‌ترین رود بلوچستان، بمپور، از شگفت‌انگیزترین رودهای جهان به‌لحاظ گذر از زیرزمین و در دل ریگزار است، گوشه‌ای دیگر از جذابیت‌های گردشگری این استان هستند.
تفتان، تنها آتشفشان فعال ایران
دامنه كوه تفتان، تنها آتشفشان فعال در سراسر ایران كه پیوسته دود و بخار از آن متصاعد می‌شود، از دیگر شاهكارهای طبیعت این استان به‌شمار می‌روند. مناطق باستانی این سواحل بخش دیگری از جاذبه‌های توریستی بزرگ‌ترین استان ایران به‌شمار می‌آید.
دامنه كوه تفتان، تنها آتشفشان فعال در سراسر ایران كه پیوسته دود و بخار از آن متصاعد می‌شود
شهر سوخته؛ اولین شهر پیشرفته دنیا
در روزگاران دور كه بشر تازه یكجانشین شده بود، شهری در سیستان پدید آمد كه به گفته باستان‌شناسان به لحاظ بافت شهری، جمعیت، برنامه ریزی شهری و ... اولین شهر جهان بود. شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش ازپنج‌هزار سال قدمت، به‌عنوان بزرگ‌ترین استقرار شهرنشینی در نیمه شرقی فلات ایران، نمونه‌ای منحصر به فرد و حكایتگر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشته‌های دور این مرز و بوم است.
شهر سوخته در ۵۶ كیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان واقع شده است. این شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه‌گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سكونت داشته اند. محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد، توسط مهاجرانی كه از چهار گوشه به آن مهاجرت كرده‌اند، بنا شده است.
سند یا كتیبه ای كه نام واقعی و قدیمی این شهر را مشخص كند، هنوز به دست نیامده و به دلیل آتش‌سوزی در دو دوره زمانی بین سال های 3200 تا 2750 قبل از میلاد «شهر سوخته» نامیده می‌شود.«كلنل بیت» یكی از مأموران نظامی بریتانیا از نخستین كسانی است كه در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره كرده و نخستین كسی است كه در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و آثار باقیمانده از آتش‌سوزی را دیده است. پس از او «سر اورل- اشتین» با بازدید از این محوطه در اوایل سده حاضر، اطلاعات مفیدی در خصوص این محوطه بیان كرده است.
بعد از او شهر سوخته توسط باستان‌شناسان ایتالیایی به سرپرستی«مارتیسو توزی» از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ مورد بررسی و كاوش قرار گرفت.شهر سوخته دارای تشكیلات مرتب و منظمی بوده و از بعد سازمان‌دهی اجتماعی نیز جزء شهرهای پیشرفته زمان خود بوده است. وجود نظام مرتب و منظم آب‌رسانی و تخلیه فاضلاب، دانش پزشكی پیشرفته و صدها عامل دیگر بر اهمیت این منطقه افزوده است. برای نخستین‌بار در شهر سوخته یك چشم مصنوعی متعلق به 4800 سال پیش كشف شد. این چشم مصنوعی متعلق به زنی 25 تا 30ساله بوده كه در یكی از گور های شهر سوخته مدفون شده بوده است. چشم مصنوعی روی جمجمه او دیده می‌شود. Top of Formشهر سوخته با قدمت پنج هزار ساله ثبت جهانی شده است.
سراوان
شهرستان سراوان معروف به سرزمین نخل‌ها و نگاره‌هاست. نخلستان‌های وسیع و سبز و همچنین سنگواره‌های متعدد در توابع این شهرستان موجب شده است تا به نگارخانه سنگواره‌های ایران مشهور شود. سفال كلپورگان واژه نام‌آشنای تمامی هنرمندان ایران و جهان است كه در روستای كلپورگان در ۳۰ كیلومتری شهر سراوان واقع شده است. اگر تصمیم دارید سری به این شهر بزنید، بازدید از «تپه مهتاب خزانه »، « تپه كلاتك آسپیچ»، «تپه روباهك» ،«تپه میل مارد»، «تپه سد میرعمر»، «قلعه سیب»، «سنگ‌نگاره های كوه مهرگان»، «دره نگاران» ، «كشتگان» و همچنین موزه مردم‌شناسی سراوان را فراموش نكنید.
روستای دَرَك
این روستا در جنوب سیستان و بلوچستان و در سواحل مكران ازجمله روستاهای بكر و زیبای گردشگری واقع شده است كه علاوه بر مردمی مهربان و مهمان نواز، از چهار نمونه ساحل صخره‌ای، ماسه ای، شنی و مرجانی در فاصله نزدیك به هم برخوردار است.روستای دَرَك در بخش زرآباد شهرستان كنارك با داشتن بكرترین، پاك ترین و زیباترین ساحل ایران اسلامی و حتی جهان، علاوه بر چهار نمونه ساحل یادشده، از جنگل های حرا و خور باستانی گالك به طول 6 كیلومتر و وسعت 52 هكتار برخوردار است.
روستای دَرَك تاكنون برای گردشگران داخلی و خارجی ناشناخته مانده است
روستای دَرَك تاكنون برای گردشگران داخلی و خارجی ناشناخته مانده است، با توجه به اینكه سال 1396 استان سیستان وبلوچستان مقصد گردشگری ایرانیان معرفی شده، فرصت مناسبی برای معرفی بهتر مناطق مختلف گردشگری، تاریخی و دیدنی بلوچستان و سواحل مكران است.
روستای دَرَك در انتهای نقشه استان سیستان و بلوچستان و نزدیك مرز دریایی دو استان هرمزگان و سیستان وبلوچستان و در حوزه بخش زرآباد شهرستان كنارك واقع شده است.
گردشگران می توانند از طریق زمینی و هوایی به این منطقه بكر سفر كنند، از طریق هوایی بعد از انتخاب مقصد چابهار (فرودگاه كنارك) با پیمودن 135 كیلومتر و عبور از روستاهای كهیر به طرف زرآباد به روستای دَرَك خواهند رسید.
مسافرانی كه از سمت هرمزگان قصد سفر به چابهار را دارند، بعد از طی مسیر 160 كیلومتری از جاسك به زرآباد به این روستای ساحلی زیبا خواهند رسید.
تماشای زیبایی های این روستا، هرگردشگری را به وجد می آورد و باید ساعت ها از دیدن آن لذت ببرد، چون مشاهده سواحل ماسه ای بدون سنگ در كنار كوه، جنگل و نخلستان جذابیت خاصی به این منطقه داده است.در این روستا مجموعه ای از درختان چش، كرت (انجیرمعابد)، تپه های رمل سفید، نخل سبزرنگ و دریای نیلگون آبی در كنار هم قرار دارند. غروب قرمزگونه خورشید در بین نخلستان، سطح دریا، رمل ها و جنگل بسیار زیبا و دیدنی است و رنگ های متفاوت غروب را با جابه‌جا شدن چند دقیقه ای خورشید مشاهده خواهید كرد.
دَرَك در زبان بلوچی به معنای سكونت در كنار دَرَك یا دره است كه بعدها به دَرَك مشهور شده است.دَرَك جایی است كه در چند متری دریا انواع درختان گرمسیری به ثمر نشسته اند و با حفر چاه دو متری، آب شیرین و زلال وجود دارد كه ساكنان محلی انواع هندوانه، ذرت، نخیلات و... را كشت و برداشت می‌كنند.تپه های ماسه ای چشم نواز، ساحل صخره‌ای، شنی و مرجانی، وجود كوه، جنگل و دریا در یك نقطه سبب حیرت گردشگران داخلی و خارجی شده است، در واقع در هیج منطقه‌ای نمی توان همه نوع ساحل را به صورت یكجا مشاهده كرد اما روستای درك از این نعمت برخوردار است.
یكی از عجایب در روستای دَرَك، وجود آب شیرین در چند متری دریاست كه سبب رویش جنگل و پوشش گیاهی انواع درختان گرمسیری شده است.این روستا هوای بهاری دارد و وزش بادهای موسمی و مونسون از اقیانوس سبب شده تا نسبت به مناطق دیگر هوای خنك تری داشته باشد.علاوه بر وجود جذابیت های یاد شده، در ساحل این روستا می توان موج سواری، قایق سواری، شنا، ورزش های آبی ساحلی را انجام داد.
روستای ساحلی دَرَك یك ژئوپارك(طبیعت بكر و بی نظیر) طبیعی است كه می توان آن را ثبت و برای نسل های آینده پاك و دست نخورده نگه داشت.شن‌های كنار ساحل و تپه های ماسه ای و رمل‌های سفید برای دردهای عضلانی و استخوانی خاصیت درمانی دارد و خیلی از افراد صبح زود و زمانی كه آفتاب می تابد، روی این شن ها دراز می‌كشند و یا در زیر خاك خودشان را چال می‌كنند تا دردهای پا، استخوانی و كمردردشان را درمان كنند.
گردشگران می توانند با ساحل‌پیمایی شش كیلومتری از جذابیت های جنگلی، ساحل شنی، مرجانی، ماسه ای و بكر دیدنی لذت ببرند.
