روستای قلایچی در ۱۲ كیلومتری شمال شرقی شهر بوكان قرار دارد. برای اولین بار در سال ۱۳۶۳ شمسی كاوش های باستان شناسی به سرپرستی “اسماعیل یغمایی” در این تپه صورت گرفت و آثاری از هزاره اول قبل از میلا د در اثر این حفاری ها نمایان گشت.
ازجمله آثار به دست آمده در آن فصل ، آجرهای منقوش و معبدی به شكل صلیب است كه برخی از دیوارهای آن را با گل اخری رنگ آمیزی كرده بودند. بعدها عملیات حفاری در سال های ۱۳۷۹و ۱۳۸۰ شمسی صورت گرفت و هم اكنون نیز ادامه دارد. این حفاری ها توسط ” بهمن كارگر” كارشناس مدیریت میراث فرهنگی آذربایجان غربی سرپرستی می شود.
از دیگر آثار به دست آمده از این تپه علاوه بر معبد مركزی برج ها و دیوارهای مربوط به آن ، حیاط سنگ فرش، پله هایی كه به این حیاط متصل می شود، اتاق هایی با اندود گل اخری و نقاشی هایی با رنگ های سیاه و آبی و آجرهای منقوش دارای موضوعات انسانی؛ هندسی و گیاهی است. با توجه به مدارك سفالی و آثار موجود به نظر می رسد كه این مجموعه مربوط به دوره حكومتی “مانا ” در شمال غرب ایران باشد.
