ریپورتاژ آگهی
مقبره حسن زیرك

مقبره حسن زیرك

استاد “حسن‌ زیرك”‌ به‌ سال‌ ۱۳۰۰ در شهرستان‌ بوكان‌ استان‌ آذربایجان غربی‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود
  • 1400/11/11
  • استان : آذربايجان غربي
  • شهر : بوکان
  • دسته : آرامگاه های ایران
آدرس : بوكان
تلفن : 66059000-021

استاد “حسن‌ زیرك”‌ به‌ سال‌ ۱۳۰۰ در شهرستان‌ بوكان‌ استان‌ آذربایجان غربی‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. در سن‌ ۵ سالگی‌ از مهر پدر محروم‌ گشت‌. بدبختی‌، تلخی‌ و سختی‌های‌ فراوانی‌ چشید. زندگی‌ را با‌ درد و رنج‌ گذراند و عمری‌ را در شهرهای‌ كردنشین‌ ایران‌ و عراق‌ سپری‌ كرد. مدت‌ زیادی‌ در بخش‌ كردی‌ رادیو بغداد همكاری‌ كرد. از سال‌ ۱۳۳۷ كه‌ بخش‌ رادیو كردی‌ ایران‌ در تهران‌ برای‌ اولین‌ بار افتتاح‌ شد همكاری‌ خود را با این‌ مركز آغاز نمود. حسن‌ زیرك‌ گرچه‌ به خاطر شرایط‌ سخت‌ زندگی‌ از نعمت‌ درس‌ و تحصیل‌ بی‌بهره‌ ماند، ولی‌ استعداد كم‌نظیری‌ در سرودن‌ شعر و آهنگسازی‌ كردی‌ داشت‌. این‌ استعداد به‌ همراه‌ صدای‌ منحصر به‌ فرد، سبب‌ گردید كه‌ خالق‌ آثار مانا و ماندگاری‌ در عرصه‌ موسیقی‌ كرد باشد و ترانه‌هایش‌ در سرتاسر شهرهای كردنشین‌ محبوبیت‌ یابد‌، به‌ شكلی‌ كه‌ همچنان‌ صدای‌ او در جای‌ جای‌ مناطق‌ كردنشین‌ و در كوچه‌ها و خیابانها و در خانه‌ها و مغازه‌ها طنین‌انداز می باشد‌. حسن‌ زیرك‌ كه‌ در رادیو كردی‌ تهران‌ فعالیت‌ داشت‌ با خانم‌ میدیا زندی‌ گوینده‌ بخش‌ كردی‌ ازدواج‌ كرد كه‌ حاصل‌ آن‌ ازدواج‌ دو دختر به‌ نامهای‌ مهتاب‌ (آرزو) و مهناز (ساكار) بود كه‌ چند ترانه‌ را برای‌ فرزندانش‌ اجرا كرده‌ است‌. زندگی‌ حسن‌ زیرك‌ همیشه‌ با كوچ‌ و آوارگی‌ همراه‌ بود. یكی‌ از شهرهایی‌ كه‌ در آن‌ مدت‌ زیادی‌ اقامت‌ داشت‌ كرمانشاه‌ بوده كه همكاری‌ او در این‌ شهر با هنرمندان‌ برجسته‌ كرمانشاهی‌ همچون‌ استاد مجتبی‌ میرزاده‌، محمد عبدالصمدی‌، اكبر ایزدی‌ و بهمن‌ پولكی‌ سبب‌ خلق‌ آثار زیبایی‌ شد. سالهای‌ پایانی‌ زندگی‌ زیرك‌ در تلخی‌ و ناكامی‌ گذشت‌. او در این‌ سالها دیگر آن‌ بلبل‌ خوشخوانی‌ نبود كه‌ از بامداد تا شامگاه‌ نغمه‌خوانی‌ كند. در منطقه‌ بوكان‌ قهوه‌خانه ای‌ دایر كرد و در میان‌ مردمی‌ كه‌ دوست‌شان‌ داشت‌ و دوستش‌ داشتند آخرین‌ نفس‌هایش‌ را در رنج‌ و بیماری‌ كشید تا سرانجام‌ در چهارم‌ تیرماه‌ ۱۳۵۱ در بیمارستان‌ شهر بوكان‌ به‌ علت‌ بیماریی‌ لاعلاج‌ چشم‌ از جهان‌ فروبست‌ و بر فراز كوه‌ ناله‌شكن‌ كه‌ از كوههای‌ معروف‌ و زیبای‌ آن‌ منطقه‌ است‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شد. استاد شهرام‌ ناظری‌ هنرمند بلند آوازه‌ موسیقی‌ سنتی‌ ایران‌ در خصوص‌ صدای‌ حسن‌ زیرك‌ چنین‌ اظهار داشت‌: “در خصوص‌ مرحوم‌ حسن‌ زیرك‌، در مجموع‌ فقط‌ می‌توانم‌ بگویم‌ كه‌ یك‌ انسان‌ نابغه‌ به‌ معنای‌ واقعی‌ بود، یعنی‌ در همان‌ لحظه‌ كه‌ وارد اركستر رادیو می‌شد و به‌ اتاق‌ ضبط‌ می‌رفت؛‌ بداهتا شعر می‌سرود، آهنگ‌ می‌ساخت‌ و آن‌ را می‌خواند كه‌ تا كنون‌ چنین‌ موردی‌ در موسیقی‌ سابقه‌ نداشته‌ است‌”. سركار خانم‌ میدیا زندی‌ همسر حسن‌ زیرك‌ در كتاب “چریكه‌ كردستان”‌ در خصوص‌ این‌ هنرمند می‌نویسد: “حسن‌ زیرك‌ بزرگمردی‌ است‌ كه‌ در هر كجا كردی‌ وجود داشته‌ باشد و در هر كشور كردنشین‌ همانند ستاره‌یی‌ درخشان‌ می‌فروزد و آوای‌ ملكوتی‌اش‌ دل‌ هر دلداری‌ را به‌ جنب‌ و جوش‌ در می‌ آورد. می‌توان‌ گفت‌ هر كجا كرد باشد حسن‌ زیرك‌ نیز هست‌، چرا كه‌ در خانه‌ هر كردی،‌ آوا و آوازهای‌ او وجود دارد و همه‌ روزه‌ آوای‌ لذت‌بخش‌ این‌ نابغه‌ بزرگ‌ به‌ گوش‌ می‌رسد و هیچگاه‌ باور نخواهیم‌ كرد كه‌ حسن‌ زیرك‌ مرده‌ باشد. اكنون‌ كه‌ حدود ۳۰ سال‌ از درگذشت‌ او می‌گذرد هنوز وی‌ در خانه‌ هر كردی‌ حضور دارد”. رفتار دولت‌ وقت‌ با حسن‌ زیرك‌ او را دچار مشكل‌ فراوانی‌ كرد، به ویژه‌ وقتی‌ كه‌ دكتر شیخ‌ عابد سراج‌الدینی‌ رییس‌ وقت‌ برنامه‌های‌ كردی‌ رادیو تهران‌ بود به‌ او اجازه‌ كار نداد و این‌ كار چنان‌ تاثیر منفی‌ بر دل‌ لطیف‌ حسن‌ گذاشت‌ كه‌ دیگر هیچ‌ وقت‌ به‌ رادیو برنگشت‌ و با دلی‌ شكسته‌ باروبند خود را به‌ سوی‌ بغداد پیچید. هنگامی‌ كه‌ به‌ بغداد رسید در آنجا نیز او را دچار مشكل‌ كردند، او را گرفته‌ و روانه‌ زندان‌ كردند. پس‌ از رهایی‌ از بغداد مجددا به‌ تهران‌ برگشت‌، در تهران‌ نیز ساواك‌ او را گرفت‌ و شكنجه‌ داد كه‌ جریان‌ شكنجه‌اش‌ در ساواك‌ را خودش‌ در نوار گفته‌ كه‌ صدای‌ او هنوز به‌ یادگار مانده‌ است‌ و این‌ رویدادها نشان‌ دهنده‌ این‌ است‌ كه‌ حسن‌ زیرك‌ نه‌ در ایران‌ و نه‌ در عراق‌ روی‌ خوشی‌ و راحتی‌ و آزادی‌ را ندید. همسر مرحوم‌ حسن‌ زیرك‌ كه‌ خودش‌ گوینده‌ بخش‌ كردی‌ رادیو تهران‌ قدیم‌ است‌ در ادامه‌ می‌نویسد: “حسن‌ زیرك‌ نزدیك‌ به‌ هزار ترانه‌ در تهران‌ و كرمانشاه‌ اجرا كرده‌ بود و بخاطر همین‌ ترانه‌های‌ او بود كه‌ روزانه‌ نزدیك‌ به‌ دو هزار نامه‌ نوشته‌ می‌شد و حتی‌ درون‌ نامه‌ پول‌ قرار می‌دادند تا ترانه‌ مورد درخواست‌ آنان‌ پخش‌ شود و در كل‌، برنامه‌های‌ كردی‌ رادیو تهران‌ و كرمانشاه‌ بخاطر صدای‌ دلنشین‌ حسن‌ زیرك‌ مورد توجه‌ همه‌ قرار گرفته‌ بود. آن‌ موقع‌ هر روز دو بار برنامه‌ (ما و شنوندگان‌) پخش‌ می‌شد و حسن‌ زیرك‌ با صدای‌ رسا و لذت‌بخش‌ خود باعث‌ معروفیت‌ و كیفیت‌ و شكوفایی‌ برنامه‌های‌ كردی‌ در تهران‌ و كرمانشاه‌ شده‌ بود و سیل‌ نامه‌های‌ طرفداران‌ ترانه‌های‌ او هر روز به‌ رادیو جاری‌ بود. اما پس‌ از این‌ همه‌ خدمت، حسن‌ زیرك‌ را دیگر به‌ رادیو راه‌ ندادند و او را از یاد بردند. درحالی‌ كه‌ در ۲۸ مرداد ۱۳۴۱ كه‌ برد ایستگاه‌ رادیوی‌ كرمانشاه‌ به‌ صد كیلو وات‌ رسیده‌ بود صدای‌ حسن‌ زیرك‌ به‌ همه‌ شهرها و روستاهای‌ كردنشین‌ می‌رسید”. فاروق‌ صفی‌زاده‌ بوره‌كه‌یی‌ ، از محققان‌ ارزشمند در خصوص‌ حسن‌ زیرك‌ می‌ نویسد: “حسن‌ زیرك‌ بیش‌ از هزار و پانصد ترانه‌ ساخته‌ است‌ و همه‌ آهنگ‌های‌ ترانه‌ها و بیشتر سروده‌های‌ آن‌ را خود می‌ساخته‌ و می‌سروده‌ است‌. از آهنگ‌های‌ این‌ هنرمند بزرگ‌ بیشتر ترانه‌سرایان‌ امروز فارس‌ و كرد و بیگانه‌ و ترك‌ نیز سود جسته‌اند و امروز هر آهنگی‌ كه‌ پدید می‌آید نشانی‌ از آهنگ‌های‌ این‌ هنرمند را در خود نهفته‌ دارد. هنگامی‌ كه‌ به‌ آهنگ‌های‌ او گوش‌ فرا می‌دهی‌، زندگی‌ را با همه‌ آزارها و مویه‌ها و رنج‌هایش‌ درمی‌یابی‌. بر همین‌ پایه‌ آهنگ‌های‌ حسن‌ زیرك‌ نشانه‌ زندگی‌ هر كرد آریایی‌ رنج‌كشیده‌ را در خود نهفته‌ دارد”. استاد مجتبی‌ میرزاده‌ نوازنده‌ ویولون‌ و موسیقیدان‌ بود.

مقبره حسن زیرك-Lhkgpfglmi