«روژیتی» و یا همان ماه مبارك رمضان در آیینه تاریخی كرمانشاه با رسوم متفاوت و شیرینی همراه بود، رسومی كه برخی از آنان خاطره شده و سینه به سینه نقل می‌شود و یا آیینی كه هنوز به قوت خود باقی مانده است.رمضان ماهی پرفضیلت برای برپایی مراسمات جمعی در میان مردمان اهل سنت و شیعه كرمانشاه به حساب می‌آید. مشاركت اجتماعی در غباروبی مساجد و برگزاری مراسم آشتی‌كنان در آستانه فرارسیدن ماه مبارك رمضان، پهن شدن سفره های افطاری به همراه غذاهای متنوع محلی از حلیم و شیربرنج گرفته تا كوفته كرمانشاهی و آش محلی و ترخینه در كنار دورهمی های رمضانی، اتفاقات خوشایندی است كه در خاطره پدر و مادربزرگ های این دیار نقش بسته است، غذاهای محلی كه قدمت برخی از آنان همانند آش عباسعلی به ۲۰۰سال هم می رسد.
رویت هلال آغاز و پایان ماه در كرمانشاه در ارتفاعات انجام می شد و با سحری خوانی و بیدارباش سفره های سحری درخانه های كاه گلی انداخته می شد. این ماه به مردمان دیندار كرمانشاه فرصتی دوباره برای محكم شدن ارتباطات معنوی و نیز تحكیم پیوندهای خانوادگی و دوستانه می دهد و دلها را از كینه ها خالی می كند.
چرخیدن جارچی در كوچه پس كوچه های شهر
یكی از پژوهشگران كرمانشاهی هم در گفت و گو با ایرنا، به نوعی اطعام ویژه مناطق كردنشین استان در عید رمضان اشاره كرد و گفت: در برخی از مناطق روستایی استان پس از رویت ماه و آغاز روز عید فطر، اهالی روستا به همسایگان خود سر زده و مهمان سفره آنان می شوند.
«اردشیر كشاورز» ادامه داد: در گذشته روستایی به نام دره لول (تپه فتحعلی خان) كه اكنون انتهای كوچه ثبت ورودی شهرك بعثت شهر كرمانشاه است، وجود داشت كه این مكان به دلیل قرار رفتن در ارتفاعات توسط ارتش برای اعلام زمان سحر و افطارروزه داران انتخاب شده بود.
به گفته این پژوهشگر تاریخی، در این مكان توپ هایی با استفاده از باروت و پارچه های كهنه به دلیل داشتن صدایی رسا شلیك می شد و ساكنان شهر از زمان اوقات شرعی برای روزه داری مطلع می شدند.
وی از چرخیدن جارچی یا نواختن بر طبل در كوچه ها و روستاها به عنوان راهی دیگر برای آگاهی دادن به مردم از اوقات شرعی در روزگاران گذشته كرمانشاه خبر داد.
برگزاری نماز تراویح در میان مردمان اهل سنت
در پایان «شكوه هاشمی» آموزگار و پژوهشگر دینی در گفت و گو با ایرنا، به برگزاری نماز تراویح پس از نماز عشا در مساجد اهل سنت اشاره كرد و گفت: نماز تراویح توسط مسلمانان اهل سنت در شب های رمضان به جماعت خوانده می شود كه پس از اتمام آن نماز وتر هم خوانده می شود.
وی از مراسم آشتی كنان و برقراری پیوند دوستی به عنوان یكی از مرسوم ترین آیین های كرمانشاهیان یاد كرد و گفت: این رسم معمولا در آستانه فراررسیدن ماه مبارك توسط ریش سفیدان انجام می شود كه پیوندها را محكم می كند.
نحوه پرداخت سرفطر
این پژوهشگر دینی در خصوص نحوه پرداخت زكات فطریه نیز گفت: مردمان كُرد زكات فطر را «سرفطر» می نامند كه از سوی بزرگ خانواده كنار گذاشته و پرداخت می شود و شیوه پرداخت آن را «قولاندن» می نامند كه به معنای قبولاندن است.
هاشمی از اقامه نماز عید فطر ، رفتن بر مزار درگذشتگان و دید و بازدید به عنوان یكی دیگر از رسوم مردم كرمانشاه درروز عید فطر یاد كرد.
خوراكی‌های ویژه سفره‌های سحری و افطار
در ماه رمضان بازار غذاهای سنتی و محلی كرمانشاه به راه است و حلیم كرمانشاهی، آش عباسعلی، آش ترخینه، خورشت خلال، سیب پلو، خوراك چنگال، شیر برنج، كوفته، شله زرد و كله گنجشكی كه همه با روغن اعلای حیوانی درست شده‌اند وشیرینی های محلی كرمانشاهی مثل كاك و نان برنجی هم پای ثابت سفره‌های رمضانی مردم این منطقه هستند كه در كنار نان روغنی، زولبیا و بامیه، شیره انگور، حلوا و خرما قرار می‌گیرند.
آش عباسعلی تاریخچه‌ای به اندازه ۲۰۰ سال دارد در آن زمان آشپز متدین و ماهری به نام عباس علی نذر می‌كند كه هر شب در مسجد به مردم آشی ویژه بدهد تا آنها روزه خود را با آن آش افطار كنند. در این این آش از گوشت، نخود، لوبیا، عدس، پوره گندم، سبزیجات معطر، روغن كرمانشاهی و ادویه جات استفاده شده بود كه مزه‌ای منحصر به فرد به آن می‌دادند.
سال‌ها بعد، این آش پرملات به نام آشپز آن یعنی عباسعلی در كرمانشاه معروف می‌شود و به یكی از غذاهای مورد علاقه مردم تبدیل می‌شود. حالا، بعد از ۲۰۰ سال، یاد عباس علی متدین در هر ماه رمضان بر سر سفره‌های افطاری مردم زنده می‌شود و مردم با این عقیده كه چنین آشی متبرك و خوش یمن است، آن را نذری می‌دهند.
خوراك چنگال
خوراك چنگال هم یكی دیگر از خوردنی‌های پرطرفداری كرمانشاهی است كه نوعی شیرینی محسوب می‌شود و این خوراك مخلوطی است از نان و روغن كرمانشاهی و شكر كه به عقیده كرمانشاهی‌ها، روزه دار را تا افطار نگه می‌دارد و حلیم كرمانشاهی خوردنی خوشمزه تقریباً پای ثابت همه سفره‌های افطاری در كرمانشاه است.
كرمانشاهی‌ها برای سفره افطاری تدارك ویژه‌ای می‌بینند و معمولاً هر شب در خانه‌های مردم این استان سفره‌های افطاری برای پذیرایی از میهمانان پهن می‌شود و همچنین آنها در برخی شب‌ها هم رسم «كاسه همسایه» را به‌جا می‌آورند. در این رسم برخی خانواده‌ها به میزان یك وعده كامل غذای افطاری خود را به همسایه خود می‌دهند و این رسم در طول ماه رمضان برقرار است.