منارجنبان اصفهان

منارجنبان از بناهای شگفت انگیز اصفهان
یكی از معروف ترین آثار باستانی ایران كه شهرت جهانی آن زبان زد است، منارجنبان اصفهان است. ساختمانی قدیمی با ۲ مناره ی زیبا و عجیب كه ظاهرا متحرك هستند.
یكی از بناهای با ارزش و خاص اصفهان، بنای تاریخی منارجنبان است.

منارجنبان اصفهان؛ در واقع بقعه ‏ای است كه بر آرامگاه شیخی زاهد و عابد به اسم عمو عبدالله كه در ذی حجه سال 716 هجری قمری وفات یافته، ساخته شده است. این بنا در آغاز، تنها ایوانی بوده كه بعدها دو مناره معروف را به ساختمان آن اضافهكرده اند. منارجنبان بر سر راه اصفهان به نجف آباد در روستایی به اسم كاردالان قرار دارد.

تصاویر منارجنبان اصفهان

بخش های مختلف منارجنبان

مناره های منارجنبان یكی از شاخص ترین قسمت های این بنا است. دارای ۲ مناره هر كدام به ارتفاع ۱۷٫۵ متر از سطح زمین است كه با تكان خوردن هر یك از این مناره ها، مناره ی دیگر هم به لرزش در می آید.

مناره ها از جنس خشت هستند و روی مناره ها با كاشی های فیروزه ای، مشكی و سفید آراسته شده است. درون مناره ها هم پله های مارپیچی قرار دارد كه به راحتی توسط آن ها میتوانید به پشت بام و بالای مناره ها بروید. كاشی های لاجوردی و فیروزه‏ای زینت بخش این بناست و بر روی آرامگاه نیز قطعه سنگی مرمری قرار دارد كه سوره یس از قرآن كریم حاشیه آنرا زینت داده است. كتیبه ‏های دیگری هم در این آرامگاه قرار دارد كه از آن جمله آنوبانینی می تواند به كتیبه‏ ای بر سنگ مرمر بالای سنگ اصلی كه از عمو عبدالله بعنوان یك مرد باخدا و زاهد نام می ‏برد؛ اشاره كند.

منارجنبان از جاذبه های گردشگری اصفهان

علت تكان خوردن منارجنبان
در ساخت منارجنبان از مصالح ساختمانی سبك استفاده شده است و همچنین فاصله ی بین دو مناره با هم و ارتفاع آنها از سطح ازمین كم است و تمام این عوامل سبب میشوند تا این مناره ها به حركت در بیایند. هنگامی كه به این بنا از نزدیك نگاه می كنید، احتمالا فهمیدن این مسئله كه كل بنا در حال لرزش است اندكی عجیب باشد و به چشمتان نیاید كه علت آن میتواند عظمت بنا باشد. ولی درصورتی كه خوب دقت كنید می بینید كه در جای جای این سازه علائمی گذاشته شده است كه با تكان خوردن مناره ها، آن ها هم تكان می خورند و این موضوع به درك لرزش كلی ساختمان كمك می كند.

منطقی ترین دلیلی كه برای تكان خوردن مناره ها وجود دارد، پدیده ی فیزیكی تشدید یا پدیده ی رزونانس است، زیرا مناره ها سبك معماری مشابهی دارند و تكان خوردن یكی روی دیگری اثر می گذارد.

تكان های منارجنبان، كنترل شده است
محققان معتقدند منارجنبان برعكس دیگر منارجنبان های دیگر بخاطر لرزش مناره ها و ساختمان احداث نشده است. در واقع اول ایوان كه مقبره عموعبدالله است ساخته شده و پس از چند قرن، مناره ها به آن اضافه شده است. به این ترتیب حركت بنایی كه ماهیت آن لرزیدن نیست، قابلیت تخریب و آسیب دیدن آن را افزایش می دهد. از این رو ، با نظارت سازمان میراث فرهنگی اصفهان، تكان دادن مناره ها كنترل شده است و صرفا به وسیله كارشناس میراث فرهنگی در دفعات محدود و مشخص شده ایانجام می شود.

امكانات رفاهی در اطراف منارجنبان

طی سالهای اخیر در نزدیكی منارجنبان اصفهان فضای سبزی در نظر گرفته شده است كه با حضور در آن روح انسان آرامشی بی همتا می یابد در نزدیكی این فضای سبز میتوانید تننقلات و بستنی خریده یا در چایخانه سنتی یك استكان چای لبسوز را تجربه كنید، آنچه مسلم است اوقات خوشی را میتوان با خانواده در فضای سبز اطراف منارجنبان تجربه كرد.

دیدنی های نزدیك به منارجنبان اصفهان
فاصله منارجنبان تا مسجد حكیم:۹.۷ كیلومتر

فاصله منارجنبان تا كاخ چهل ستون:۸.۹ كیلومتر

فاصله منارجنبان تا میدان نقش جهان۱۲ كیلومتر

تاریخچه‌ منارجنبان اصفهان

بر اساس مدارك موجود، منار‌جنبان اصفهان در دوران فرمانروایی فردی بنام محمد خدابنده اولجایتو، در شهر اصفهان ساخته شد و میزبان مدفن عمو عبدالله‌بن‌محمود صقلابی، یكی از عارفان خداپرست است. از همین رو منارجنبان را با نام آرامگاه شیخ امیرعبدالله نیز می‌شناسند. روی سنگ قبر وی عدد ۷۱۶ حك شده است، عددی كه نشان‌دهنده سال ساخت آرامگاه او است. 

عمارت تك ایوانی منارجنبان را در دوره ایلخانی ساخته‌اند. طبق مدارك موجود، این بنا به روش مغول ساخته شده؛ اما ساختمان مناره‌ها حاكی از آن است كه آن‌ها را در سال‌های آخر حكومت صفویان، به ایوان متصل كرده‌اند.

معماری منارجنبان اصفهان

مجموعه منارجنبان دارای چند بخش است:

• مناره‌ها: مناره‌ها مهم‌ترین بخش مجموعه هستند. هر مناره‌ دارای ۹ متر عرض و ۱۷ متر ارتفاع است. در تزیین آن‌ها از كاشی‌های كثیرالاضلاع فیروزه‌ای رنگ و كاشی‌های لاجوردی ستاره چهار پر استفاده كرده‌اند. ویژگی‌ منحصر‌به‌فرد این مناره‌ها، حركت یكی از آن‌ها در پی تكان دادن مناره اولی است. 
• ایوان: ایوان مجموعه میزبان قبر شیخ امیرعبدالله است و ۱۰ متر از سطح زمین ارتفاع دارد. در ساخت ایوان از آجر استفاده كرده‌اند و برای تزیین آن، كاشی‌ها و نقاشی‌هایی درون گنبد كار شده‌اند. در نزدیكی ایوان چند سنگ قبر سفید دیده می‌شود كه به‌نظر می‌رسد بازمانده‌هایی هستند از قبرستان قدیمی كه بنا روی آن ساخته شده است. با پلكانی مارپیچ می‌توان از ایوان به پشت بام و مناره‌های مجموعه دسترسی داشت كه البته استفاده از آن برای بازدیدكنندگان ممنوع است. 
• چله‌خانه: دو اتاقك در مجموعه قرار دارند كه از آن‌ها با عنوان چله‌خانه یاد می‌شود. چله‌خانه‌ها محل چله‌نشینی عرفا بوده است. عارفان و زاهدان با اقامت ۴۰ روزه در این فضای ساده، ضمن كشیدن ریاضت با خدای خود خلوت می‌كردند.

علت لرزش منارجنبان اصفهان 

با تكان یكی از مناره‌ها، مناره دوم و دیگر بخش‌های بنا نیز می‌لرزد و این همان ویژگی منحصر‌به‌فردی است كه این مجموعه تاریخی را به یكی از جاذبه‌های اصفهان تبدیل كرده است. 

 ظاهرا در كشورهایی مانند عربستان و عراق نیز آثار تاریخی پیدا شده‌اند كه در جای خود، به حركت درمی‌آیند. اما بر اساس نظرات مهندسان علم فیزیك، دلیلی كه می‌توان برای حركت مناره‌ها بیان كرد، نظریه‌‌‌ دوپلر (كریستیان دوپلر، ریاضیدان و فیزیكدان اتریشی است) یا تشدید است. این مناره‌ها، به‌طور كل به یك‌دیگر شبیه هستند و وزن چندان سنگینی ندارند. زمانی كه یكی از مناره‌ها تكان داده می‌شود، روی مناره‌ دیگر خودبه‌خود تاثیر می‌گذارد و باعث حركت آن می‌شود. برخی معتقدند منارجنبان اصفهان با دیگر مناره‌های جنبان تفاوت دارد؛ چراكه علاوه بر تكان خوردن مناره‌ها، بخش‌های دیگر این عمارت كهن نیز به لرزه درمی‌آید.

حمید شاهین‌پور، رییس كمیته‌ پژوهشی انجمن فناوری‌های بومی كشور ایران درباره حركت منارجنبان تحلیل جالبی را ارائه داده است:

با بستن قسمت پایانی دو نخ با طول یكسان به نخی افقی، دو آونگ پدید می‌آید و با حركت یكی از نخ‌ها، نخ دیگر نیز تكان خواهد خورد. اگر یكی از نخ‌ها بلند‌تر از دیگری باشد، با تكان نخ بلند‌تر، نخ دیگر هیچ حركتی نخواهد كرد. اگر وزن یكی از نخ‌ها بیشتر باشد، با به حركت درآوردن یكی از نخ‌ها، نخ دومی شروع به حركت می‌كند. پس می‌توان گفت كه تكان دادن یكی از مناره‌ها، روی مناره‌ دیگر تاثیر می‌‌گذارد و باعث حركت آن خواهد شد.

ساعات بازدید و بلیط منارجنبان اصفهان

برای بازدید از منارجنبان اصفهان می‌توانید از ساعت ۹ تا ۱۸ به آن مراجعه كنید. اگر به دیدن لرزش مناره‌ها علاقه‌مند هستید، در شیفت صبح در ساعات ۱۰:۳۰، ۱۲ و ۱۳:۳۰ و در شیفت عصر در ساعات ۱۵، ۱۶:۳۰ و ۱۸:۳۰ مناره را حركت می‌دهند. منارجنبان اصفهان در روزهای تاسوعا و عاشورای ، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیل است. بلیط منارجنبان بهایی معادل ۵۰۰۰ هزار تومان (۱۳۹۹) دارد.