اگرچه هوا برای سفر به مناطق شمال غربی كشور هنوز كمی سرد است، اما اگر اهل سفرهای طبیعت گردی و به خصوص غارنوردی باشید، فرصت خوبی است تا سری به ارومیه و غار سهولان بزنید كه دومین غار بزرگ آبی ایران لقب گرفته است.
غار سهولان باید در آذربایجان غربی و در حدود 43 كیلومتری شمال شرقی مهاباد در محور مهاباد - بوكان قرار دارد. این غار در قدیم خانه مردم پارت بوده و امروز یكی از مهمترین و كم نظیرترین غارهاى طبیعی كشور و از شگفتانگیزترین جلوه هاى طبیعت زیباى استان آذربایجان غربی بشمار میرود.
سهولان به زبان كردی به معنی یخبندان است و این غار در نزدیكی روستایی به همین نام قرار گرفته است. مردم محلی غار را كونه كوتر، یعنی لانه كبوتر هم مینامند كه دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه كبوتر درون غار است.
مساحت داخلی غار سهولان حدود 600 مترمربع است و محتویات غار سنگ های آهكی است. ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن 50 متر است و عمق آب در برخی جاها به 32 متر میرسد. اختلاف دمای درون و بیرون غار بین 10 الی 15 درجه است.
غار بزرگ آبی ایران
غار سهولان شبیه غار علیصدر در همدان است. این غار آبی با جلوههاى طبیعی و قندیلهاى منحصر به فردى كه دارد در دامنه رشته كوههای كوتر قرار دارد. این پدیده زیبا و نادر داراى 2 دهانه است.
مطالعات غارشناسان نشان میدهد كه این غار بر اثر فعالیت هاى زمین شناسی به اواخر دوره كرتاسه برمی گردد كه قدمت آن به 70میلیون سال قبل بازمی گردد.

این غار 100 سال پیش براى اولین بار توسط ژاك دمرگان فرانسوى مورد كاوش و بررسی قرار گرفت. پس از آن در سالهاى جنگ جهانی دوم نیز توسط یك هیات انگلیسی مجددا مورد مطالعه قرار گرفت و در مهرماه 1373 توسط غارشناسان ایرانی شناسایی شد.
كارشناسان میراث فرهنگی معتقدند به استناد لایههاى سفالی كه از منطقه دالان اصلی و تالار بزرگ و دهلیز ورودى كونه مالان بدست آمده این غار از هزارههاى دوم و اول قبل از میلاد تا دوره پارتی و اسلامی و حتی زمانهایی از قرون وسطی مورد سكونت انسانها قرار گرفته است.
غار سهولان دارای دو در اصلی است كه به هم راه دارند و می توان از هر یك از آنها وارد غار و از در دیگر خارج شد. بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده سوار قایق خواهید شد و به دیدن غار خواهید پرداخت كه این روزها به لطف نور پردازی محیط درونی اش با انواع لامپ ها و نورافكن ها چراغانی شده و مناظر شگفت انگیزی را مقابل چشمان شما می آورد. رسوبات داخل غار اشكال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... كه به همراه قندیل های زیبای غار آن را بسیار دیدنی كرده است.
بد نیست بدانید كه درجه حرارت این غار چه در فصل تابستان و چه زمستان بین 10 تا 13 درجه سانتیگراد در نوسان است اما رطوبتی به اندازه 70 تا 80 درصد دارد!