در شهر تاریخی یزد یكی از بناهای تاریخی مصلی و مدرسه میرك بیك یزدمی باشد كه این بنا در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ با شماره ثبت ۲۶۲ به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.كتیبه سردر شمالی بنا دارای تاریخ ۹۵۸ است و در چوبی بزرگ و منبت كاری بنا كتیبه ای مورخ ۱۰۳۵ دارد. بر بالای این در، لوحی سنگی نصب شده كه ماده تاریخی ۱۰۳۵ را نشان می دهد. اولین كسی كه این بنا را احداث كرد خواجه شمس الدین محمد تازیكو معرفی شده است.
البته در جایی دیگر هم عنوان شده كه:
شاه مظفر پدر شاه یحیی، در نیمه دوم قرن هشتم این محل را ساخته و بعد امیرزاده اسكندر بن عمر شیخ آن را مرمت و نوسازی نموده است. كتیبه سردر شمالی بنا، حاكی از تمام كاشی كاری سردر توسط میرك بیك شربتدار شاهی در نیمه قرن دهم است.
مدرسه واقع در طبقه تحتانی بنا، از سوی میرزا اسحق بیك حقیقت خانی یزدی در دوره شاه عباس اول صفوی احداث شده. و در بزرگ منبت كاری نیز توسط وی وقف گردیده است.
بانی عمارت چهارطاقی میانه صحن مصلی در كتب تاریخ یزد:
مولانا مجدالدین حسن قاضی متوفی به سال ۷۸۷ معرفی شده است. این بنا در كتب تاریخ یزد با عنوان مصلی جدید آمده است. این نام در قبال مصلی عتیق به این بنا داده شده است.همچنین بر كتیبه چوبی در شمالی و در وقفنامه آن از این محل با نام مصلی میرك خان یاد شده است.آندره گدار چهارطاقی وسط صحن را نشانه ای از دوره ساسانی دانسته و با اشاره به عبارت “معبد” در كتیبه های مصلی نتیجه می گیرد كه پیش از اسلام در این مكان آتشكده ای قرار داشته است.
این استدلال از استحكام چندانی برخوردار نیست زیرا لفظ “معبد” برای مسجد و نظایر آن در بقاع و عمارات دیگر نیز مكرراً بكار رفته است.بر اساس تواریخ یزد، در دوره امرای آل مظفر در این محل میدانی برای اسب دوانی، تیراندازی و چوگان بازی ساخته شده بود كه در همین زمان یا پس از آن به مصلی و عیدگاه تبدیل گردیده است.
چهارطاقی موجود در میانه صحن مصلی از آثار قرن هشتم است كه در طول زمان به ضرورت مرمت گردیده است. بنای مصلی در سال ۸۴۶ مرمت و بازسازی شده و دردوره صفوی تغییرات زیادی در آن صورت گرفته است. از جمله مهمترین این اقدامات می توان به احداث مدرسه ای در گودال باغچه میانه صحن مصلی اشاره كرد. علاوه بر این در طبقه همكف نیز ایوان ها، حجرات و طاق نماهایی پیرامون صحن ساخته شده است.
آدرس: یزد، خیابان قیام، كوچه گلچینیان
