مسجد و آبانبار چهار كوچه از بناهای مربوط به دوره ایلخانی می باشد .از سالها پیش در یزد كه از شهرهای كویری ایران است، برای ذخیرۀ آب از آبانبار استفاده میشدهاست. آبانبارها علاوه بر رفع نیاز آب، جنبههای معنوی و اجتماعی هم داشتهاند؛ به گونهای كه گاه نكوكاران به جای وقف حسینیه و مسجد به ساخت آبانبار میپرداختهاند و آن را وقف مردم محل میكردهاند.هر كدام از محلههای یزد یكی دو تا آبانبار دارند، كه نحوه و محل ساخت آن پیوند عجیبی با مكانهای عمومی، مثل حسینیه، مسجد و بازار داشهاند؛ به گونهای كه در كنار مسجد جامع به فاصلۀ خیلی كم چهار آبانبار قرار دارد.
معماری مسجد و آب انبار چهاركوچه
در یزد، به دلیل حضور اقلیتهای مذهبی، آبانبارها دو ورودی داشتهاند مانند آب انبار چهار كوچه یزد. طرز ساختن آب انبار چنین بودهاست كه ابتدا گودی توسط مقنیها كه قبلاً توسط معمار نقشهریزی شده بوده، حفاری میشدهاست. بعد از گودبرداری معمولاً كف آن را سرب میریختهاند كه بر اثر آن هم آب سرد میمانده و هم هدر نمیرفتهاست. مرحلۀ بعدی دیوار چینی بوده كه این دیوار به اندازۀ دو یا سه آجر ضخامت داشتهاست كه به دلیل ارتباط مستقیم دیوار با آب و رطوبت، بر خلاف دیگر بناهای یزد كه خشتی هستند، از آجر استفاده میشدهاست.بعد از آن طاقزنی است كه بخش عمده و حساس كار بوده و در نهایت بادگیر گذاشتن روی گنبد. برای سالم ماندن آن، مستقیم وارد آب انبار نمی شده اند. چند متر آنطرفتر نقبی پلكانی میكندهاند، به نام پاشیر كه پایان این تونل همتراز با كف مخزن بودهاست و به وسیلۀ شیری كه به مخزن وصل میشده، از آب برداشت میكردهاند. برای گندزدایی هم از سنگ نمك و گاهی ماهیهای ریز استفاده میشدهاست.
این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۳۲۶ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نحوه دسترسی به چهاركوچه
آدرس : یزد، محله چهار كوچه، بلوار بسیج
