تكیه نیاوران تهران قدیمی‌ترین تكیه تهران است كه هنوز پا برجاست. علم كردن این تكیه به زمان ناصرالدین شاه برمی‌گردد اما در طول این سالها تغییرات بسیاری كرده است. یكی از قدیمی های تكیه می‌گوید مرشد اكبر و حاج اسدالله خیری از مداحان معروف و ملا ابوتراب، حاج آقا دین پرور و حاج آقادربندی از منبریهای این تكیه بوده اند.
دیوارهای كاخ نیاوران كه تمام می شود روبرو گنبدی سبز رنگ است كه روزگاری یكی از پر رونق ترین تكیه های تهران بوده است و حالا عنوانش قدیمی ترین تكیه تهران است. نمای بیرونی اش این قدمت را نشان نمی دهد. از در چوبی و قدیمی اش كه پا به داخل می گذاری می توان سفری به تاریخ كرد. جایگاهایی كه پیش از این بزرگترها برآن تكیه می زدند و نخلی كه نقاشی روی آن به زردی می‌زند. كنار درورودی موزه ای از وسایل قدیمی تعزیه خوانی و قوری و سماورهای قدیمی است. سقف این بنای دایره ای شكل چوبی ست و میانه آن هم ضریح بازسازی شده امام حسین علی (ع) است.
تكیه نیاوران قدمتش به ۱۵۳ سال پیش بر می گردد و در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. اوكه علاقه زیادی به برپایی مجالس تعزیه داشت و تكیه دولت ساخته‌شده به دست او زبانزد همه بود دستورساخت بنای تكیه نیاوران را به دست استاد حسن خرپاكوب داد. ناصرالدین‌شاه كه از ابتدای سلطنت خود به نیاوران علاقه داشت و بیشتر اوقاتش را در آنجا می‌گذراند، طی سال‌هایی كه ایام محرم مصادف با تابستان می‌شد و او در كاخ صاحبقرانیه و نیاوران به سر می‌برد تصمیم گرفت تكیه‌ای نیز در آن منطقه بنا كند.
معماری تكیه نیاوران تهران
مساحت تكیه ۱۵۰۰ مترمربع و مشتمل بر صحن میانی مستطیل شكل با گوشه‌های پخ شده است كه در چهار ضلع آن طاق‌نماها و غرفه‌هایی، در دو طبقه ساخته شده‌اند. فضای میانی تكیه، در اصل روباز بوده و تنها به هنگام مراسم با چادر مسقف می‌شده كه حدود نیم قرن پیش، با كمك افراد خیر و استادی استاد حسن بخارا با پوشش شیروانی پوشانده شد. این تكیه در دوره پهلوی مرمت كلی و در سال ۱۳۶۱ نیز سقف آن تعمیر شده است. با وجود تعمیر هنوز هم، ساختار یك قرن و نیم پیش تكیه حفظ و از قسمت‌های سكوی دایره‌ای شكل میانی برای اجرای شبیه خوانی و ایوان تشكیل شده است.
قطر فضای دایره‌ای آجری وسط ۲۰ متر است كه اطراف آن ۱۰ ستون سیمانی با پوشش چوب گردو قرار دارد. در ایوان كه شركت‌كنندگان در آن می‌نشینند و مراسم را تماشا می‌كنند، لبه‌های ایوان هنوز چوبی و دست‌نخورده باقی مانده است. روی ایوان پایین، ایوان دیگری بنا شده كه طبقه دوم تكیه را تشكیل می‌دهد و جایگاه زنان است. در اصلی تكیه هم با ارتفاع بیش از سه متر و نیم و قطر ۵۰ سانتی‌متر از چوب گردو ساخته شده كه همچنان پابرجاست.
حسین لاجوردی یكی از قدیمی‌های این تكیه است. بازنشسته آموزش و پرورش است و تاریخ شفاهی تكیه محسوب می شود.
او درباره تكیه می گوید: فرم تكیه در طول زمان تغییرات زیادی كرده است در آن روزگار خبری از شیروانی و خرگاه و طاق نما نبود. دور تا دور این تكیه طاق نما بوده است و هر كدام از این طاق نماها نیز مربوط به یكی از خانواده های نیاوران می شد كه می آمدند در قسمت خودشان چای درست می كردند و با چراغ نفنی و پارچه سیاه به استقبال محرم می رفتند. محرم ها اینجا را چادر می زدند و عزاداری می كردند. اما بعد از محرم و صفر این جا تعطیل بود و تبدیل به كاه انبار می شد. بعد ها آمدند این جا را شیروانی زدند و سرو شكلی دادند و در طول سال نیز فعال شد.
لاجوری به ضریح میانه تكیه اشاره می كند و می گوید: این را سال پیش یكی وقف تكیه كرد. هنوز هم در تكیه نیاوران تعزیه اجرا می شود و بچه های نیاوران خود تعزیه خوانی می كنند. قدیم تر ها آن روبه رو (اشاره به منبر می كند) دیری بود كه پله می خورد و به طبقه بالا كه قسمت خانم ها بود می رفت. اما حالا جمعیت آنقدر بالا رفته است كه نمی توان به شكل گذشته از اینجا استفاده كرد. آن زمان كل نیاوران و جمال آباد دوهزارو ۵۰۰ خانوار جمعیت داشت.
تعزیه خوان از قم می آوردند اما حالا خودمان تعزیه خوانی می كنیم. چند روز بعد از عاشورا و آخرهای صفر تعزیه خوانی شروع می شود. او درباره روحانیونی كه بالای منبر تكیه نیاوران رفته اند می گوید: ملا ابوتراب، حاج آقا دین پرور، حاج آقا دربندی، شیخ هادی نوری و حالا هم استاد منطق و فلسفه حاج آقا مصطفایی ۴۰ سالی است كه بر منبر این تكیه ما را به فیض می رسانند. مرشد اكبر،حاج اسدالله خیری از مداحان معروف این تكیه بوده اند.
آدرس تكیه نیاوران تهران
آدرس : تهران، خیابان شیهد باهنر، بعد از كاخ نیاوران، نبش خیابان مسجد
