موزه هنرهای زیبا سعدآباد

موزه هنرهای زیبا سعدآباد یكی از بناهای باشكوه مجموعه كاخ موزه سعد آباداست كه در جنوبی ترین نقطه سعد آباد واقع شده است .این موزه كه هر روزه بسیاری از هنر دوستان را به خود جلب می كند دارای سه طبقه با ۳۶۰۰ متر زیر بنا است .ساختمان این عمارت مربوط به زمان رضا شاه است كه ساخت آن از سال ۱۳۱۹ شروع گردید و با تبعید رضا خان در سال ۱۳۲۰ به صورت نیمه كاره رها شد . از آنجا كه در بنای آن سنگهای مرمر سیاه رنگ (از معدن ولی آباد چالوس) به كار برده شده بود به كاخ اسود معروف بوده است . از حدود سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۳ تعمیراتی در این بنا انجام گرفت و در سال ۱۳۴۶ رسماً به عنوان وزارت دربار مورد بهره برداری قرار گرفت .

موزه هنرهای زیبا سعدآباد

در سال ۱۳۵۷ با به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی طبقه همكف به عنوان اداره كل موزه های كشور مورد استفاده قرار گرفت . از همان زمان طبقه دوم و سوم بنا جهت تبدیل به موزه آماده می گردید ، در سال ۱۳۶۱ با نام موزۀ هنرهای زیبا مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال ۱۳۶۴ جهت بازدید عموم رسماً افتتاح گردید .این ساختمان دارای دو طبقه و هم كف میباشد كه هر طبقه دارای یك سالن و گالریهای متعدد است و در حال حاضر در هر سه طبقه تابلو های بسیار زیبایی از شیوه ها و مكاتب گوناگون هنری ایران و جهان به نمایش درآمده است .
این تابلو ها بازماندۀ هنر نقاشان ایرانی و خارجی است.

بخشهای مختلف موزه

هم اكنون طبقه همكف به ۱۹ اثر از آثار نقاشان معاصر ایرانی كه به شیوه ای نو كار كرده اند اختصاص دارد .نقاشانی همچون : سهراب سپهری ،حسین محجوبی، فرامرز پیل آرام ، حسین زنده رودی ،پروانه اعتمادی ، نصرالله افجه ای و….
در طبقه اول موزه نقاشی های زیبایی از نقاشان اروپایی در مكاتب و شیوه های گوناگون به نمایش درآمده اند كه در فاصله قرن ۱۷ تا ۲۰ میلادی ترسیم شده اند . نقاشی های غربی بر اساس مكاتب ملی مثل مكتب آلمان ،انگلیس، فرانسه، روس،و غیره تقسیم بندی شده اند .
از جمله نقاشان معروف اروپائی كه آثاری از آنان در موزۀ هنرهای زیبا به معرض نمایش گذاشته شده میتوان سالوادر دالی ، جان فردرینگ هرینگ ، پیتر گراهام ، ایوانویچ شیشكین ، فرانسوا موزن و ژول برتون را نام برد .

در طبقه دوم موزه آثار نقاشی هنرمندان ایرانی از دوره صفویه تا قاجار به نمایش گذاشته شده است. نقاشی های دوره صفوی كه در این موزه ارائه شده غالباً تصاویری است از افراد درباری آن زمان ، كسانی كه احتمالاً هنرمندان نقاش را به شوق نقش تصویر خود به صورتگری وا می داشتند ،از این روست كه می بینیم نقاشیهای باز مانده از آن ایام غالباً از صورت پادشاهان ، زنان و مردان درباری ، امرا و صاحب منصبان است .
اكثر این تابلو ها فاقد رقم است و فقط یك تابلو از دورۀ صفوی با عنوان مجلس شیرین و فرهاد (رقم محمد زمان ) را بر خود دارد كه در مخزن موزه نگهداری میشود .از جمله آثار قابل تأملی كه از این دوره در معرض تماشاست پنج تابلوی رنگ و روغن بر روی بوم است كه افرادی را با چهره هایی اروپائی درلباسهای ایرانی به حالت ایستاده نشان میدهد . این آثار متأسفانه فاقد نام راقم خود می باشند .
در میان تابلو های طبقه دوم تابلوی بزرگی به چشم می خورد كه نادر شاه را در حال تاج گذاردن بر سر محمد شاه گوركانی (پادشاه هند) نشان می دهد كه عنوان آن (تاج بخشی نادر شاه ) و رقم( ابوالحسن ) را بر خود دارد و به تاریخ ۱۱۸۹ ه-ق یعنی سی سال پس از قتل نادر كشیده شده است.

اشیاء موجود در موزه

در این طبقه آثاری مربوط به دورۀ زندیه وجود دارد ،از جمله تصویری از حضرت علی و حسنین كه ملهم از عقاید مذهبی این دوره و همچنین چهرۀ شاهزادگان زند كه كار نقاشان بنامی مانند محمد صادق ، سید میرزا و میرزا بابا كه از صورتگران معروف دربار كریم خان بوده و بعد از فوت او به تهران نقل مكان كردند دیده می شود .
بیشترین آثار ارائه شده در طبقه دوم مربوط به دورۀ قاجار می باشد .در میان این تابلو ها به آثاری برمی خوریم كه تصویر گرانشان از اعتبار و شهرت بسیار برخوردارند .
از جمله تابلو های نفیس این دوره ، تصویری است تمام قد از فتحعلیشاه قاجار كه به گفته رابینسون منتقد هنری ، از با ارزشترین تابلو های رنگ و روغن در میان نقاشیهای ایرانی است .
این تصویر كه ۱۲۵* ۲۴۶ سانتیمتر است از نقاش هنرمندی است به نام مهر علی كه آن را در سال ۱۲۲۸ ه-ق كشیده و بدینگونه امضاء كرده است : ( رقم كمترین غلام ، مهر علی )

دیگر آثار ارائه شده را میتوان به ترتیب از تصاویر رقاصگان و نوازندگان درباری اثر ابوالقاسم و شیرین نگار ، چهره هایی از علما ء و عرفا ، شعرا و فلاسفه ایرانی اثر رجبعلی نقاش دورۀ محمد شاه نام برد .

در این موزه ۸ اثر نفیس از نقاش پر آوازه محمد غفاری ملقب به كمال الملك (۱۳۱۹-۱۲۲۲ ه-ش) ارائه شده كه در صحت و پختگی رنگ و دقت در ساختمان كم نظیر است .

اثر علی اكبر خان مزین الدوله در موزه هنرهای زیبا

معلم و نقاش ایرانی فعال (در اواخر قرن سیزدهم، اوایل قرن چهاردهم ه.ق) از نخستین كسانی بود كه اصول و قواعد علمی طبیعت پردازی را در ایران معمول كرد. در نطنز متولد شد. همراه گروهی از دانش آموزان ایرانی به اروپا رفت(۱۸۵۸/۱۲۷۵ ه.ق) در مدرسه هنرهای زیبا در پاریس آموزش دید، پس از بازگشت به ایران مدتی به ناصرالدین شاه درس فرانسه و نقاشی میداد.

از شاه لقب نقاش باشی گرفت بیش از پنجاه سال معلم نقاشی و فرانسه در مدرسه دارالفنون بود و كمال الملك زیر نظر او مبانی نقاشی را آموخت چند كتاب آموزش نقاشی انتشار داد او همجنین معلم موسیقی علمی، و از نخستین بنیانگذاران تآتر بود بعنوان مثال مزین الدوله بنا به دستور ناصرالدین شاه ماموریت یافت تا برای نخستین بار تاتری به شیوه اروپایی در ایران دایر كند، او برای این منظور تالار دارالفنون را انتخاب كرد در همین دوره مزین الدوله نمایشنامه” مردم گریز” از مولیر را به روی صحنه آورد. ناصرالدین شاه در شبهای نمایش برای تماشا به تالار نمایش آمد.

مزین الدوله در طول حیات خود نشانهای متعددی را كسب كرد. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره كرد: نشان درجه لژیون دونور، نشان برگ زیتون فرانسه از ناپلئون سوم، نشان ویكتوریا از پادشاه انگلستان و درجه یك علمی از فرانسوا ژوزف پادشاه اتریش، صلیب آبی از ویلهم پادشاه آلمان، “سنت استانیسلاس” از تزار روسیه.

معروفترین شاگردان او ابوتراب غفاری(برادر بزرگ كمال الملك) مصورالملك و مصورالممالك می باشند.

از آثار این نقاش شهیر دو اثر با نام كشیشان و شخم زنی در موزه هنرهای زیبا واقع در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در معرض نمایش می باشد، این تابلو(تابلوی كشیشان) كشیشان را در حال خواندن كتابهای ممنوعه كه در قرون وسطی از میان مردم از طرف آنها جمع آوری شده نشان می دهد، این اثر بیانگر حاكمیت و نفوذ كلیسا بر تمام سطوح زندگی مردم در آن دوران است، كشیشان آنچه را كه برای خود مجاز می دانستند برای عامه مردم ممنوع می كردند و این كتب را در میادین شهرها به خاكستر نیستی می نشاندند. دومین اثر تابلو “شخم زنی” این هنرمند، گروهی از كشاورزان را در حال شخم زدن زمین به وسیله گاوآهن نشان می دهد، تكنیكی كه در این نقاشی بكار رفته است رنگ و روغن روی بوم است.

آدرس موزه هنرهای زیبا سعدآباد

موزه هنرهای زیبا سعدآباد در خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید كمال طاهری، كاخ موزه سعدآباد قرار دارد.

برای رسیدن به مجموعه سعدآباد و موزه نظامی می‌توانید از مترو استفاده كنید و در خط ۱ مترو به میدان تجریش بروید .سپس از میدان تجریش با تاكسی به میدان دربند و ورودی شمالی كاخ سعدآباد بروید. یا اگر قصد پیاده‌روی دارید در میدان تجریش به خیابان سعد‌آباد، خیابان افراز، خیابان جاودان و در نهایت خیابان خیابان طاهری و ورودی غربی كاخ سعدآباد برسید. پیاده‌روی این مسیر حدودا بیست دقیقه طول می‌كشد. اگرچه این خیابان‌ها دارای فضای سبز زیبا، درختان چنار كهنسال و سرسبز و بافت و خانه‌های تاریخی با معماری دوران پهلوی است. اما قسمت‌هایی از آن دارای سربالایی است و برای كسانی كه توانایی پیاده‌روی در سربالایی را ندارند توصیه نمی‌شود.