روستای سامان ، روستایی در شمال غربی شهرستان ساوه است. دهستان كوهپایه و ۱۹ كیلومتری شمال غربی بخش نوبران قرار دارد. آب و هوایش سرد و نیمه خشك است.سامان همراه ۴۷ روستای دیگر دهستان كوه پایه را تشكیل می‌دهند.در تقسیمات جدید كشوری سامان به همراه ۲۵ روستای دیگر دهستان كوهپایه بخش نوبران را تشكیل می‌دهد این روستا در در ارتفاع ۱۹۵۰ متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد، در نتیجه دارای آب و هوایی سردسیر است و تغییرهای فصلی دیرتر از روستاهای اطراف در آن نمود می‌یابند.
موقعیت جغرافیایی روستا:
روستای سامان در شمال غربی شهرستان ساوه در دامنه جنوبی كوه‌های خرقان، در مجموعه دهستان مزلقانچای و ۱۹ كیلومتری شمال غربی بخش نوبران واقع شده‌است. این روستا دارای آب و هوای متمایل به سرد و نیمه خشك است. در برخی كتاب‌ها از مجموعه دهستان مزلقانچای، با عنوان مزلقان (مزدگان) چای هم یاد شده، از جمله در كتاب «جغرافیای تاریخی ساوه» آمده‌است كه روستای سامان در كنار ۴۷ روستای دیگر دهستان «مزدقن چای» را تشكیل می‌دهند.
اما كوه‌های خرقان، رشته كوه طویلی است كه در مسیر شهرستان‌های رزن، قزوین و ساوه از سمت شمال غربی به سوی جنوب شرقی به طول ۱۶۳ كیلومتر و عرض آن بین ۱۰ تا ۲۰ كیلومتر كشیده شده‌است. این رشته كوه از روستای قره بلاغ واقع در دهستان خرقان غربی (شهرستان قزوین) شروع و تا گردنه رنگرز واقع در شمال ساوه ادامه یافته‌است. در دامنه جنوبی این رشته كوه رودخانه‌هایی همچون: لوئین، كشك ور، میمه، سامان، گزل دره، كرفس (با كسر ف)، ومق و بیزیه رود سرچشمه می‌گیرند.
تاریخچه ی روستای سامان:
«سامان» نامی است كه پیرامون شهرهایی همچون اصفهان، شاه‌آباد، شهركرد و كرمان و حتی نزدیكی هرات افغانستان و بلخ تركمنستان، بر شهرها و روستاهایی گذاشته شده است.غفاری در مقدمه كتاب «دیار سامان» دربارهٔ معرفی سامان می‌نویسد: «برخی جغرافی‌نویسان قدیم، از جمله حمدالله مستوفی در بخشی از كتاب جغرافیایی (نزهت القلوب سال ۷۴۰ قمری و ۷۱۸ ه.ش یعنی ۶۸۰ سال پیش) خود شرح مختصری از سامان آورده كه حاكی از موقعیت مناسب تاریخی، سیاسی و اقتصادی آن در عصر سلاجقه است. در كتاب «نزهت القلوب» آمده‌است: «(سامان) دیهی بزرگ است و در حوالی خرقانین (خرقان) هوایش بسردی مایلست و آبش هم از آن كوه و با آب مزدقان پیوسته بساوه رود. حاصلش غله و انگور و اندكی میوه بود. حقوق دیوانش یك هزار و دویست دینار است.» در لغتنامه دهخدا نیز تحت عنوان «سامان» و نیز به نقل از «فرهنگ جغرافیایی ایران – جلد اول» پس از ذكر مطلب بالا آمده‌است: «قصبه ایست جزء نوبران شهرستان ساوه واقع در ۲۰ هزار گزی شمال باختر نوبران. هوای آن سرد و دارای ۲۱۵۹ تن سكنه (ذكر نشده كه این آمار مربوط به چه سالی است) است. آب آنجا از رودخانه تأمین می‌شود. محصول آن غلات – بن شن، سیب زمینی، انگور، عسل و شغل اهالی زراعت و گله داری و قالیچه و جاجیم بافی و راه آن ماشین رو است.»
با استناد به نوشته حمدالله مستوفی در كتاب زینت القلوب كه در اواسط قرن ۸ هجری به نگارش در آمده و وصفی كه وی از سامان با تعبیر «دیهی است بزرگ…» بكار برده، می‌توان استنباط نمود كه پیدایی این روستا به احتمال زیاد به پیش از قرون دوم و سوم هجری شمسی بر می‌گردد، ضمن آنكه كشف برخی آثار باستانی مربوط به آن دوران در این منطقه نیز تأییدكننده این دیدگاه می‌باشد.
روستای كنونی سامان از دو بخش قلعه بالا و قلعه پایین تشكیل شده‌است.محصولات كشاورزی این روستا در روزگاران قدیم شامل غلات پنبه و انگور می‌شده ولی هم‌اكنون شامل غلات به صورت عمده و محصولات باغی مانند گردو و گندم و بادام است. آب كشاورزی از رودخانه سامان كه در جوار همین روستا می‌باشد تأمین می‌شود و آب شرب اهالی در قدیم از محل چشمه‌های باینك تأمین می‌شده ولی هم‌اكنون از آب‌های سفرهای زیر زمینی پمپاژ می‌شود. مقدار مساحت كل پلاك‌های ثبتی روستای سامان در ۲ پلاك ۸۰ اصلی و ۵۳ اصلی بالغ بر ۱۰٬۰۰۰ هكتار می‌باشد كه مقدار ۵۷۰۰ هكتار آن مسطح و زیر كشت آبی و دیمی است.
جمعیت روستای سامان طبق سرشماری ۱۳۹۵، بالغ بر ۷۰۰ نفر برآورد شده كه نسبت به سرشماری دوره قبل، تقریباً دو برابر شده‌است.
افراد سرشناس روستای سامان:
چهره مشهور از این روستا ابوالفضل انوری قهرمان كشتی جهان و هم دوره ای جهان پهلوان تختی است.
این روستا كه دارای جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و كوچك، درختان كهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه است. امكان كوهپیمایی و كوهنوردی برای گردشگران را فراهم كرده است.
