شمیل منطقه ای بكر در استان هرمزگان از توابع بخش مركزی بندرعباس می باشد كه در شمال شرق استان بین شهرستان میناب و بندرعباس و در ۸۰ كیلومتری مركز استان قرار دارد كه از شمال با بخش احمدی، از غرب با بخش تخت وقلعه قاضی، از شرق با شهرستان رودان وبخش رودخانه،وقسمت جنوبی دهستان شمیل نیز به شهرستان میناب وخلیج فارس منتهی می گردد. از جمله جاذبه های گردشگری شمیل سد بزرگ شمیل نیان ،قلعه تاریخی شمیل ،آبشار نیان در حوالی شمیل ،كروكی شمیل و نخلستان و رودخانه و مناظر طبیعی وچشم نواز آن نام برد شغل اكثر مردم منطقه شمیل كشاورزی و دامداری است .قلعه شمیل، حمام گولم، آبشار نیان و سد شمیل (در روستای نیان)، گنبد سرخ و زیارت شاه مظفرالدین (در چاه خرگ از توابع شمیل)، امامزاده شاماعزیدین وخواهرش ازجمله مكان‌های دیدنی این منطقه به شمار می‌رود.
رودخانه شمیل یا حسن لنگی با نام چیل و شقرود از كوه های شمال شرقی بندرعباس سرچسمه می‌گیرد و در مسیر خود روستای شمیل را آبیاری كرده و از شمال به جنوب جریان می‌یابد.سد بزرگ شمیل نیان و آبشار نیان از جمله جاذبه های گردشگری منطقه است كه همه ساله پذیرای مهمانان و گردشگران از اقصی نقاط كشور است.
عملیات اجرایی سدهای شمیل و نیان در سال ۱۳۸۰ با هدف تامین بخشی از آب آشامیدنی شهر بندرعباس، جزیره قشم و صنایع بندرعباس از طریق جایگزینی با ۳۰ میلیون مترمكعب حقابه پایین دست سد میناب آغاز شد كه با ایجاد مخزن مشترك سدهای شمیل و نیان با حجم ۱۶۰ میلیون مترمكعب و بهره برداری از سفره آب زیر زمینی آن صورت گرفته است.
این سد مخزنی كه در فروردین سال ۹۱ مورد بهر برداری قرار گرفت قابل تنظیم ۱/ ۶۶ میلیون مترمكعب بر روی رودخانه شمیل و زندان احداث و در آذرماه سال ۱۳۸۸ آبگیری شده است.كوه نیان با ارتفاع دوهزارو ۶۴۲ متر در رشته كوه دازان از رشته كوههای زاگرس چهارمین كوه مرتفع استان است كه بدلیل پوشش گیاهی بسیار متراكم و وجود پرتگاهها یكی از صعب العبورترین قله ها برای فتح قرار داده و صعود به این قله را سخت و طاقت فرسا كرده است .چشمه آب گرم نیان در فاصله ۹۰كیلومتری و در شمال شرقی بندر عباس قرار دارد كه آب این چشمه از شكاف سنگهای آهكی از زمین خارج میشود و عامل تشكیل آن تكتونیك صفحه ای است.
آب این چشمه در ردیف آبهای سولفات كلسیم همراه با منیزیم زیاد وكلرور وسدیم گرم میباشد كه خواص درمانی زیادی دارد كه علاوه بر استفاده جهت استحمام و آب درمانی برای آبیاری نخلستان های منطقه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
بین روستاهای ” كشكو”و ” نیان” و درشش كیلومتری چاهستان؛غارهایی وجود دارد كه بطور كامل شناخته شده نیست و اماكنی ” به نام آب گولمو”وجود دارد كه از آب آن برای كشاورزی وشرب استفاده می شود .
جمعیت شمیل
جمعیت خود دهستان شمیل و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲٬۴۰۶ نفر (۵۲۳خانوار) بوده‌است.
آب و هوا
آب و هوای منطقه شمیل تابع شرایط كلی و اقلیم منطقه است . یكی از عوامل موثر در اقلیم و آب و هوای منطفه ی شمیل نقش بادهای گوناگون است كه در فصول مختلف می وزند .از نظر جغرافیایی آب و هوای منطقه گرم و خشك است ولی از حق كه نگذریم در فصل زمستان هوایی معتدل و دلپذیر دارد و داری چشم انداز های سبز و زیبا است .
سنت ها و باورها
فرهنگ عامه مجموعه عوامل مرتبطی است كه نحوه ی زندگی این قوم را تعیین می كند این عوامل عبارتند از : زبان ، رسوم ، عادات ، دانسته ها ، عقاید ، مذب ، پذیرفته های اخلاقی ، محرمات ، قوانین ، اصول مالكیت ، هنر ، صنایع خلاصه مجموعه ی اعمال و افكار مردم این قوم در اثر زندگی افراد ، آن هم در طول سالها بوجود آمده ، شكل گرفته و از نسلی به نسل بعد منتقل می گردد.
بطور مثال یكی از سنت هایی كه همه ساله توسط مردم بصورت خود جوش در این دهستان انجام می شود پخت حلیم است كه در گویش محلی اصطلاحاً (مال خدا) می گویند . اهالی معتقدند كه خداوند با این عمل خدا پسندانه ( انفاق در راه خدا )، درد و بلا و عذاب الهی را از مردم دور می كند و موجب نزول باران رحمت در این منطقه می شود این كار در اول فصل زمستان و در محله درمانگاه انجام می گیرد و همچنان تا كنون ادامه دارد .
بطور خلاصه ساكنان دهستان شمیل ، مردمانی دین دار ، درستكار ، سخت كوش ، میهمان نواز و مهربان هستند و بیشتر آنان در باور های دینی خود استوار هستند و به پیشوایان دینی و بزرگان احترام می گذارند.
روضه خوانی ، نوحه خوانی ، تعزیه خوانی و فاتحه خوانی از سنت های معمول در گذشته تا به حال در دهستان شمیل می باشد .
فعالیت های اقتصادی مردم منطقه شمیل در بخش كشاورزی با زیر بخش های عمده یعنی زراعت ، باغداری ، دام و طیور متمركز بوده البته بدلیل كمبود آب شیرین و گرمای طاقت فرسا كار كردن در بخش كشاورزی مشكل است . در حال حاضر انواع محصولات كشاورزی مانند : گوجه فرنگی ، بادمجان ، پیاز ، خیار ، هندوانه و خرما است لازم بذكر است كه در گذشته كه بارندگی فرآوان بود محصول انگور نیز وجود داشت كه در این منطقه معروف بوده است .در حال حاضر بیش از ۱۹ رقم نخل در این منطقه وجود دارد كه عبارتند از : آلومهتری ، شكری ، كلك سرخ ، سرخ دنگ ، مرداسنگ ،زرد ، هلیلی ، خنیزی ، نغار ، منگناس ، زرك ، خاروآزادی ، گوردیال ، كریته ، شاهینی ، نیم كدینی ، موسلی ، مرزبان و كابلی .وجود مركبات در منطقه یكی از ویژگی های باغداری محسوب میشود كه در این میان می توان به لیمو ترش ، لیمو شیرین ، پرتقال و نارنج اشاره نمود.
پوشش افراد
لباس محلی زنان شمیل، پوششی با استفاده از دوختی ساده و پارچه های نخی ، رنگی با خوس بافی كه شلوار ، پیراهن ،چادر و روسری را در بر می گیرد در گذشته تن پوش زنان شمیل، كندوره نام داشت .شلوار زنان نیز شلوار پولكی ، خوسی و بادله ای بود .لچك نیز یك نوع كلاه مخصوص زنان بوده كه برای نگه داشتن روسری كار برد داشته است . علاوه بر لچك از جلبیل خوسی ، لیسی و چادر استفاده می شد .
برای پوشش مردان نیز نوعی شلوار وجود داشته كه به لنك معروف بوده و به جای كلاه از مندیل استفاده میكردند كه امروزه كمتر از آن استفاده می شود .
بازی ها و سرگرمی ها
در گذشته های دور ورزش در روستاها و محلات ، حال و هوای دیگری داشت . در ایام تعطیل ، اعیاد و جشن های عروسی جوانان در گوشه ای از محله گرد هم می آمدند و به بازی و ورزش مورد علاقه خود می پرداختند .
انواع بازی های محلی و سنتی از قبیل : دارتوپا ، درا ، لرا ، هوتا و پنجه ، داركلكا ، هفت سنگ بالا ، رمازا ، سنگ چلكا ، چشم بستكا ، كچل كچلا ،كرموجوكا ، كل شیطونا و موریا در دهستان شمیل رایج بوده كه شرح یك یك آنها مستلزم صرف وقت زیادی است .
صنایع دستی دهستان شمیل
صنایع دستی در دهستان شمیل به سه نوع تقسیم می شود : الف) صنایع دستی نخیلاتی مانند :حصیر بافی ، سوند بافی ، پری ، تولك ، تحته ، بادبزن یا همان گوزن ، ب)صنایع دستی گلی مانند : جهله ، كوزه و غیره ج)صنایع دستی تزئین لباس زنان مانند : شك ، وعدو ، كمه دوزی ، گلابتون دوزی ، خوس دوزی و غیره
در دهه های گذشته دهستان شمیل تداعی گر سر سبزی و نخل های سر به فلك كشیده بود تا اینكه در سال ۱۳۸۸ آتش بر جان باغات این منطقه افتاد و امید را از كشاورزان این دهستان گرفت و دیگر خبری از سرزندگی و شادابی در این منطقه نیست و كشاورزن این منطقه را بی كار ساخته است.
با احداث سد شمیل و نیان در این منطقه تنها تا مدت كوتاهی اهالی را مشغول به كارگری كرد و بعد از آن مردمان این دهستان برای به دست اوردن شغلی مناسب مجبور به ترك روستا و مهاجرت به شهرها شده اند.با ورود به این روستا حضور زنان این منطقه در كشاورزی چشم هر رهگذری را به خود جلب می كند؛ بانوانی كه برای كمك به تامین معیشت خانوده مجبور به كارگری در زمین های زراعی بوده و دوشادوش مردان در فصل پاییز و زمستان به برداشت محصولات كشاورزی خارج از فصل مشغول هستند.
