ساعت ماركار واقع در میدانی به همین نام در یزد كه در لیست آثار ملی كشور نیز ثبت شده، از لحاظ مختصات جغرافیایی در وسط ایران واقع گردیده است. ساعت فردوسی واقع در میدان ماركار یزد از سوی فردی به نام «پشوتن جی دوسابایی ماركار» ساخته و به همین دلیل میدان نیز به همین نام نامگذاری شده است.تاریخچه ساعت ماركار به سال ۱۳۱۳ بر می گردد. زمانی كه تصمیم بر آن شده تا ساعتی به نام شاعر بزرگ فردوسی در میدان پهلوی ساخته شود در سال های بعد (۱۳۱۵) محل دقیق این برج در میدانی كنار دبیرستان ماركار انتخاب شد و امروزه به همین نام مشهور است.
ساعت ماركار یزد ابتدا در میدان پهلوی ساخته شد به طوری كه حدود ۴ متر ارتفاع آن را نیز ساخته بودند اما بعدها با نظر كارشناسان این محل مناسب شناخته نشد و محل قرار گیری ساعت در میدانی نزدیك به مجموعه ی فرهنگی ماركار در نظر گرفته شد و كار ساخت و ساز پیش رفت به طوری كه در سال ۱۳۲۱ در حضور نماینده ماركار كیخسرو به بهره برداری رسید.
برج ساعت ماركار در ابتدا توسط فرماندار یزد شخصی به نام مدبر نوری پیشنهاد گردید، قرار بر آن بود تا ساعت ماركار در میدان پهلوی و به یاد بود از شاعر بزرگ ایران زمین فردوسی نامدار، به نام ایشان نامگذاری شود. می توانید در طرح اجرایی بیت هایی از اشعار شاعر گرانقدر مرحوم ناصر را بر پیكره ی برج ساعت مشاهده كنید.
اما به دلیل قدمت ساعت ماركار و مجموعه ی فرهنگی ماركار كه توسط شخصی به نام پشوتن ماركار (یك خیر زرتشتی پارسی) بنا شده بود، مردم محله نام ایشان را به نشان قدر دانی بر آن نهادند. پشوتن ماركار به دلیل شخصیت فرهنگی و ادیبانه ای كه داشت مدام در صدد خدمت به سرزمین بود، از این رو در اصفهان بناهایی از جمله دبیرستان، مجموعه فرهنگی و … توسط ایشان بنا گردید.
ساعت قدیمی ماركار كه دارای پلانی مربع شكل است كه در ارتفاع برج شاهد كم شدن مساحت آن می شویم. دارای سه قسمت پایه، بدنه ی برج و كلاهك بالای برج است و تمام بدنه ای خارجی از مصالح سیمانی بكار گرفته شده است. از ابیات حك شده بر بدنه ی برج می توان اطلاعاتی نظیر سال ساخت و نام بانی و نام ابتدایی بنا را دریافت. ساعت ماركار مركز ایران است، به گفته ی محققان به روایتی محل قرار گیری این ساعت مركز ایران می باشد.
این ساعت با اشعاری از شاعر بومی به نام مرحوم ناصر در هر كدام از اضلاع بنا مزین شده كه با حركت مطابق عقربه ساعت و خلاف حركت خودروها، تاریخ ساخت و هنر این شاعر بر بازدیدكنندگان آن روشن می‌شود . البته در چرخش اول بیت‌ها و در چرخش دوم مصرع‌ها ملاك هستند.
ابیات درج شده روی اضلاح این بنا كه در قسمت بالایی بنا نقش بسته شامل این ابیات است؛
ز فردوسی اكنون سخن یاد گیر / سخن‌های پاكیزه و دلپذیر
بزرگی سراسر به گفتار نیست / دو صد گفته چون نیم كردار نیست
به داد و دهش دل توانگر كنید / ز آزادگی بر سر افسر كنید
جز از نیكنامی و فرهنگ و داد / ز رفتار گیتی نگیرید یاد
ابیات درج شده روی اضلاح این بنا كه در قسمت بالایی بنا نقش بسته شامل این ابیات است؛
ز فردوسی اكنون سخن یاد گیر / سخن‌های پاكیزه و دلپذیر
بزرگی سراسر به گفتار نیست / دو صد گفته چون نیم كردار نیست
به داد و دهش دل توانگر كنید / ز آزادگی بر سر افسر كنید
جز از نیكنامی و فرهنگ و داد / ز رفتار گیتی نگیرید یاد
چهار مصرع درج شده كه در قسمت پایین برج ساعت نقش بسته نیز به ترتیب در مصرع اول: چون به سعی و اهتمام ماركار / مصرع دوم: گشت در این برج ساعت برقرار / مصرع سوم: روح فردوسی پی تاریخ گفت و در مصرع چهارم: شادم از كردار نیك ماركار است.
گفتنی است؛ مصرع آخر با بهره‌گیری از حروف ابجد و كاربرد عدد مركب، تاریخ ساخت بنای ساعت یعنی سال۱۳۲۰ هجری شمسی را یادآور می‌شود.
ساعت تاریخی ماركار یزد هفته ای یكبار كوك می شود. به گفته ی مدیر كل میراث فرهنگی، موتور ساعت ماركار در بالای پلكان چوبی قرار گرفته كه با گذشت ۷۰ سال هنوز هم هر هفته این ساعت كوك می شود. به دلیل حمله سوسك های چوب خوار به پلكان بنا این برج طی دو ماه در سال ۱۳۹۴ توسط استاد سیروس هماوندی و زیر نظر اداره میراث فرهنگی مرمت شد.
آدرس ساعت ماركار : یزد، تقاطع بلوار بسیج و خیابان آیت الله كاشانی، میدان ماركار
