موزه عكسخانه تهران اولین موزه تخصصی كاربردی در ایران و خاورمیانه می‌باشد كه برای فعالیت‌های عكسخانه در نظر گرفته شده است.این موزه در اردیبهشت ماه ۱۳۷۴ در فضایی با مساحت ۲۵۰ مترمربع و با كوشش بهمن جلالی تأسیس گردید. از آنجا كه «عكسخانه» عنوانی بوده است برای عكاسی‌های قدیم، به همین دلیل نام موزه عكاسی ایران با توجه به پیشینه آن «موزه عكسخانه شهر» انتخاب شده است.موزه عكسخانه شهر با موضوع تخصصی تاریخ عكاسی ایران، گنجینه‌ای از عكس‌ها و سایر میراث تصویری عكاسی (كارت پستال، نگاتیوهای شیشه‌ای و…)، دوربینها و سایر ابزار و ادوات عكاسی است كه با هدف گردآوری، حفاظت و نگهداری، آموزش و پژوهش تخصصی عكاسی و تاریخ عكاسی فعالیت دارد.
فضای داخلی موزه عكسخانه شهر در سال ۱۳۹۴ بازسازی و مرمت شده است و تغییرات فراوانی در فضای داخلی آن اتفاق افتاد و كتاب‌خانه‌ی آن به فضایی مستقل و تازه اضافه شده نقل مكان كرد. پس از این نوسازی و طرح توسعه‌ی جدید مساحت موزه‌ی عكسخانه‌ی شهر به ۲۷۵ مترمربع افزایش یافت.این موزه شامل بخش‌های مختلفی از جمله «دوربینها»، «وسایل و ابزار قدیمی عكاسی» و بخش «نمایشگاه عكس» است كه قدمت برخی از این وسایل به بیش از یك قرن می‌رسد.نمونه‌هایی سالم از دوربین‌های دستی «كداك» و «آكفا» كه تنها در آفتاب عكس می‌گرفتند، سه پایه‌های قدیمی، جعبه‌های عظیمِ پایه‌دار عكاسان حرفه‌ای و… از جمله دیدنی‌های جذاب موزه عكسخانه شهر هستند.
بخش‌های موزه
بخش‌های مختلف موزه عبارت‌اند از:
فضاهای نمایشگاهی شامل نمایشگاه شماره ۱ و نمایشگاه شماره ۲ كه شامل عكس‌های قدیمی و دوربینها است و چیدمان مشخصی برحسب نوع و سیر تاریخی دارند.
سالن كنفرانس نیز در فضای میانی نمایشگاه شماره ۲ قرار دارد و محلی برای گردهمایی‌ها و گفت‌وگوهایی مرتبط با موضوع موزه است.
فضاهای مخصوص پرسنل و فعالیت‌های اداری
فضاهای انبار و مخزن موزه برای اشیایی كه در معرض نمایش نیستند و به‌صورت دوره‌ای با اشیاء درون سالن‌های نمایشگاهی جابه‌جا می‌شوند.
در موزه فروشگاهی به‌منظور فروش كتاب‌ها و نشریات تخصصی عكاسی دایر شده است.
بخش نمایش دوربینها، ابزار و ادوات مختلف عكاسی
در این نمایشگاه‌ها انواع مختلف دوربین‌های عكاسی قدیمی با سه قطع بزرگ، متوسط و كوچك نگهداری و نمایش داده می‌شود كه عبارت‌اند از:
دوربین‌های استودیویی
دوربین‌های جعبه‌ای
دوربین‌های فانوسی
دوربین‌های استریوسكوپ یا جهان‌نما
دوربین‌های فیلم فوری
انواع دوربین‌های رفلكس و غیر رفلكس تك لنزی و دولنزی
دوربین‌های دولنزی انعكاسی
دوربین‌های مینیاتوری
علاوه بر این سایر ابزار و ادوات عكاسی از جمله آگراندیسمان، كاغذهای عكاسی، مواد چاپ و ظهور، مخازن فیلم و قیدهای كنتاكت، انواع نورسنج، سه پایه، لنز، فلاش و ابزار رتوش و همچنین تعداد محدودی از اولین نمونه‌های دوربین فیلم‌برداری و نیز پروژكتورهای پخش فیلم و اسلاید نیز در این مجموعه بدیع و باارزش به چشم می‌خورد.
مایشگاه شماره یك
در نمایشگاه شماره یك دوربین‌های قطع بزرگ از بدو اختراع تا سال ۱۹۰۰ میلادی و ابزار و ادوات مختلف عكاسی جهت ظهور و ثبوت عكس قرار دارد.این فضای نمایشگاهی محل برپایی نمایشگاه‌های موقت یا دوره‌ای موزه از جمله نمایشگاه‌های عكس از عكاسان معاصر و مجموعه‌داران خصوصی و همچنین نمایش عكس‌های قدیمی از آرشیو موزه است.
نمایشگاه شماره دو
در نمایشگاه شماره دو دوربین‌های قطع متوسط و كوچك مربوط به سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۰ میلادی به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین یك نمونه استودیوی قدیمی نیز به زیبایی این گالری افزوده است.بخش دوم موزه شامل عكس‌ها، كارت پستال‌ها و نگاتیوهای شیشه‌ای است.
تعداد بسیار زیادی از اولین نمونه عكس‌های تاریخ عكاسی ایران در این موزه جمع آوری شده كه بخش عمده آن متعلق به دوران قاجار و دوران پهلوی اول است.اختراع رسمی عكاسی در سال ۱۸۳۹ میلادی در آكادمی علوم فرانسه به ثبت می‌رسد و سه سال بعد وارد ایران می‌شود و در حال حاضر تعداد زیادی از عكس‌های قدیمی آن دوران در موزه‌ی عكسخانه‌ی شهر نگهداری می‌شود.
تعداد بسیاری از نگاتیوهای قدیمی با ابعاد بزرگ و كوچك نیز در موزه موجود است كه در این میان نگاتیوهای شیشه‌ای ارزش فراوانی در تاریخ عكاسی دارند.از مجموعه نگاتیوهای شیشه‌ای موجود در موزه می‌توان به مجموعه‌ی «محمدحسن میرزا» آخرین ولیعهد قاجار و همچنین مجموعه نگاتیوهای شیشه‌ای «احمدخان ملك ساسانی» اشاره كرد.موضوع عكس‌ها و نگاتیوهای موزه در زمینه‌های مختلف از جمله پرتره‌های خانوادگی ( كودكان و…)، مناظر و ابنیه تاریخی، مبارزین و مجاهدین، مردم عادی و… كه برخی دارای نوشته و مهر عكاس هستند.
از جمله‌ی این عكاسان «معیرالممالك»، «عبدالله میرزا قاجار»، «میرزا ابراهیم خان صنیع‌السلطنه»، «میر سیدعلی»، «آنتوان سوریوگین»، «روسی خان»، «ماشاالله خان»، «برادران خاچاطوریان»، خانواده چهره نگار و… هستند.البته تعداد بسیاری از عكس‌ها و نگاتیوها بدون هیچ نام و نشانی از عكاس و افراد درون تصویر به یادگار مانده‌اند.در میان تصاویر چاپی قدیمی علاوه برعكس‌ها، كارت پستال‌های قدیمی نیز به چشم می‌خورد كه گاه خود یك مجموعه‌ی با ارزش را تشكیل می‌دهند از جمله كارت پستال‌های مشروطه و….
علاوه بر نمایشگاه‌های ثابت موزه، برگزاری نمایشگاه‌های متغیر یا دوره‌ای نیز از جمله فعالیت‌های موزه عكسخانه شهر است.
كتابخانه
در كتابخانه تخصصی موزه بیش از ۶۰۰ عنوان كتاب فارسی و لاتین، مجلات و نشریات تخصصی در زمینه عكاسی به زبان فارسی و انگلیسی نگهداری می‌شوند.یكی از اهداف موزه عكسخانه شهر گردآوری، عرضه كتب، مجلات و نشریات تخصصی منتشر شده اعم از فارسی و انگلیسی در زمینه عكاسی است.
لابراتوار
لابراتوار چاپ عكس و ظهور فیلم نیز از دیگر بخش‌های این موزه است كه همه روزه از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۵:۳۰ (با هماهنگی قبلی) در اختیار دانشجویان و علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
چگونگی جمع آوری اشیاء موزه
مجموعه اشیاء موزه به تناوب خریداری یا توسط افراد علاقه‌مند به موزه اهدا شده است. كه تك تك اشیا پس از تأیید با ورود به مجموعه به ثبت موزه‌ای رسیده و شناسنامه‌دار شده‌اند.یكی از مواردی كه در شناسنامه اموال آورده شده نام اهداكننده یا فروشنده آن شی‌ء است كه برای همیشه ثبت می‌شود. در واقع این مستندسازی اشیاء برای ایجاد یك سیستم مطمئن به‌منظور حفاظت از اموال صورت می‌گیرد كه از بُعد پژوهشی و تحقیقاتی نیز منبع اصلی است. زیرا عكس‌ها و تك تك اشیاء موجود دارای ارزش تاریخی، هنری و سایر جنبه‌های مختلف تحقیقاتی هستند.
بهترین زمان بازدید
موزه عكسخانه شهر در ایام هفته (به‌جز ایام تعطیل) پذیرای علاقه‌مندان و بازدیدكنندگان است.
ساعت بازدید : روزهای شنبه تا چهارشنبه ۹ تا ۱۳ – ۱۴ تا ۱۷، پنجشنبه ۹ تا ۱۳
نحوه دسترسی
آدرس : میدان هفت تیر- خیابان بهار شیراز – میدان بهار شیراز
