روستای گریوان بجنورد روستایی كوهستانی در دهستان آلاداغ بخش مركزی شهرستان بجنورد استان خراسان شمالی می باشد سرچشمه گریوان كه یكی از جاذبه های گردشگری این روستا است. یكی از پرآب ترین چشمه های منطقه بجنورد است كه آب آن بوسیله آبراه ها، میان كشاورزان تقسیم می شود. مردم این روستا به زبان تركی خراسانی تكلم می كنند. اغلب نام های خانوادگی اهالی این روستا گریوانی است. بدلیل وسعت زیاد و شباهت منطقه گریوان به شهر لس آنجلس به آن ” گریوآنجلس ” نیز اطلاق می شود. “كدو ” نمادی است شناخته شده برای گریوان و این دو همواره با یكدیگر یاد می شوند.
در خصوص ریشه یابی نام ” گریوان ” داده های پراكنده و گاهن متناقضی آورده شده است. داده های این دسته به شرح زیر هستند:
-عده ای نیز بر این باورند كه ریشه كلمه گریوان را «گِئر» كه كلمه تركی به معنای “واردشو” و پسوند «وان» به معنای “فراوانی” است . از نظر زیبای شناسی در كلمه، «كئرئو» به معنای «یار مشفق و مهربان» دانسته اند و در نتیجه گریوان به معنای «سرزمین مهربانان» خواهد بود.
-عده ای دیگر براین نظریه معتقدند كه نام گریوان از واژه “گبریان” است زیرا در گریوان باستان مردم به آیین زرتشتی(گبر) باور داشته و گبر نشین بوده اند.
گِئروان
– از منظر دیگری در تصویری كه از گریوان در زمان ناصر الدین شاه قاجار توسط عكاس شاه گرفته شده است؛ عنوان شده است كه مردم محلی به گریوان “گِئروان ” می گفته اند. و اینكه كلمه” گیریش”ریشه كلمه تركی “گریوان “می باشد كه به معنای اولین ها می باشد.
– یكی دیگر از نقل هایی كه متناسب با فرهنگ صده های اخیر گریوان است ریشه این نام را به شرح زیر تحلیل می كند :
درفرهنگ بومی رایج بین اقوام ترك ساكن در منطقه درجشن ، یكی از نزدیكان و دوستان صمیمی را به عنوان “كرو” انتخاب می كنند. “كرو” در اصل به معنای مشفق یا مهربان می باشد كه ریشه گریوان را باید در این كلمه یافت. با این احتمال نام اولیه گریوان؛ “كروان” بوده به معنای جمع “كرو”ها، یعنی سرزمین دوستان مشفق یا سرزمین مهربانان. بعدها “كروان” به “گروان” تغییر پیدا كرده است .
– یكی دیگر از احتمالات شرح دهنده ی نام گریوان بصورت زیر می باشد :
گیریوقان
« گیریوقان = گیریو + قان » یك واژۀ كاملاً تركی و از مصدر « گیرمك = واردشدن » و به معنای “پیشرو” و اولین “وارد شده ها” باشد كه بر اثر تكرار و قانون نرم شدن كلمات گیریوقان به گیریوان و بعدها به گریوان بدل شده است.
– یكی دیگر از نظریات كه بیشتر نقل قول كرد های این ناحیه است برگرفته شدن نام گریوان از واژه ی كردی “گِر” به معنای “بزرگ” با پسوند “وِنا” به معنای” آنها” است بصورت ( بزرگترین آنها ) كه دلیل آن بزرگ بودن گریوان نسبت به سایر روستا های آن ناحیه است.
– برخی دیگر این كلمه را مشتق گرفته شده از گَوَنْ (گِوانْ) كه نوعی بوته كوهی این ناحیه است دانسته اند.
– برخی كلمه گریوه به معنای دامنه كوه را منشاء این نام دانسته اند.
– در لغتنامه ی دهخدا واژه گریوان به گریبان نسبت داده شده است.
تپه امام قولاغی
در ۲ كیلومتری موقعیت فعلی روستای گریوان، تپهای باستانی بنام” امام قولاغی” وجود دارد .كه بقایای باقیمانده از گذشته، گویای وجودی شهر یا روستایی توسعه یافته و پررونق بودهاست .به گونهای كه از شبكه آبرسانی برخوردار بوده و آب مصرفی مردم از چشمههای واقع در بخش جنوبی آن به فاصله حدود ۲ تا ۳ كیلومتر بنام “بند جعفر” به وسیله لولههای سفالین تأمین میشده است. ظاهراً در اثر یك رخداد ناگوار و احتمالاً زلزلهای مخرب این آبادی نابود شده و معدود باقی ماندگان آن به محل فعلی گریوان مهاجرت كرده و در بالای تپه سكنا گزیدهاند.
پس از آن دستهای از تركهای افشار به این محل مهاجرت كرده و در بخش شرقی تپه اسكان یافتهاند.
با مهاجرت دادن قبایل كرد به خراسان شمالی، دسته از كردهای ایل چمشگزك (یا همان كرمانج كه خود از شاخههای كرد محسوب میشود) در بخش غربی تپه گریوان درمحل “كلاته برج”ساكن شدند. در حال حاضر مردم گریوان به زبان تركی تكلم میكنند. بسیاری از گریوانیها اكنون در شهرهای مختلف ایران از قبیل بجنورد، مشهد، اصفهان و تهران زندگی میكنند.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مكان ۲٬۴۳۳ نفر (۷۶۵خانوار) بودهاست.
گونه های جانوری
از گونه های جانوری در این منطقه می توان به قوچ، گوسفند وحشی اوریال، كل و بز، تشی، آهو، پلنگ، گرگ، روباه، شغال، گراز، خوك وحشی ،كفتار و از گونه های پرندگان به كبك، بلدرچین، عقاب، شاهین، لاچین اشاره كرد.
تفریحگاه ها
از تفریحگاه های گریوان میتوان به درّه زوُ و سر چشمه گریوان اشاره كرد.
كوه ها
از جمله كوه های شناخته شده ی منطقه ی گریوان می توان سالوك، آق داغ، اشاره كرد كه در اطراف این كوه ها مناطقی برای كوهنوردان و توریستها و ساكن شدن دامداران وجود دارد.از جمله این مناطق سیاه خانه، جَرف، تَلوستان و تَرنوُ اشاره كرد.