مرجان مهمترین مشخصه كیش این روزها به دلیل تحمل استرسهای طبیعی و انسانی در حال رنج كشیدن است از این رو تداوم حیات این آبسنگهای ارزشمند نیازمند توجه ویژه از سوی متولیان و مردم است.به گزارش ایرنا، مرجان در ظاهر موجودی جان سخت اما دل نازك است كه با كوچكترین استرس تحمیل شده امكان دارد جان خود را از دست بدهد تا با مرگ آن زیستگاه هزاران جانور دریایی به خطر بیفتد و جهان گامی دیگر به فاجعه زیست محیطی نزدیك شود.این موجود زنده با اسكلتی از جنس كربنات كلسیم بوده كه به گفته محققان پیدایش اولین گونه آن بر روی زمین حدود ۵۴۰ میلیون سال پیش در نتیجه تركیب یك حیوان (توتیا) و یك گیاه تك‌سلولی بوده است.
اكوسیستم مرجان ها همانند جنگل های گرمسیری مركز تنوع زیست دریا به شمار می رود به طوریكه زندگی یك میلیون انواع گونه های گیاهی و جانوری از جمله ماهیان، باكتری ها و حتی انسان ها به این آب سنگ ها وابسته است.وابستگی حیات ۲۵ درصد موجودات دریایی، كاهش شدت موج در طوفان های دریایی، شفافیت آب، استفاده های دارویی، گردشگری، رونق ماهیگیری و درآمد سالانه ۱۳۰ هزار تا یك میلیون و ۲۰۰ هزار دلاری در بخش اقتصاد در هر هكتار از این آب سنگ ها تنها بخشی از مزایای وجود مرجان ها در دریاها است.
هر هكتار مرجان سالیانه ۱۳۰ تا یك میلیون و ۲۰۰ هزار دلار درآمد دارد
مطالب بالا گفته های دانشیار رشته اكولوژی و حفاظت دریا در دانشگاه شهید بهشتی تهران بود كه در ادامه به خبرنگار ایرنا گفت: كشور ما نیز از این نعمت بزرگ بی بهره نیست به طوری كه در ۱۸ نقطه از ایران نیز آب سنگ های مرجانی وجود دارد و تا كنون در این مناطق ۷۰ نوع آن گزارش شده كه حدود ۱۰ درصد گونه های شناسایی شده در جهان است.
تقریبا تمام جزایر ایران در خلیج فارس با آبسنگ های مرجانی محاصره شده است
محمد رضا شكری اظهار داشت: تقریبا تمام جزایر ایران در خلیج فارس با آبسنگ های مرجانی محاصره شده كه جزایر خارك، خاركو، كیش، لاوان، هندورابی، فارور، بنی فارور، شیدور، تنب بزرگ، تنب كوچك، سیری، لارك، ابوموسی، هنگام، قشم، هرمز، خلیج نای بند، خلیج چابهار از مهمترین مناطق مرجانی ایران است.
وی در خصوص وجود مرجان در كیش نیز یادآور شد: در هفت نقطه این جزیره از شمالغرب تا شمال شرقی آن لكه های مرجانی وجود دارد و با توجه به مزایای این آبسنگ ها می توان گفت كه تمام رونق اقتصادی و گردشگری كیش مدیون وجود آنها است.
احتمال مرگ ۷۵ درصد مرجان های دنیا
وی اضافه كرد: با توجه به بررسی های علمی انتظار می رود تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۷۵ درصد از مرجان های سطح اقیانوس و آب های آزاد جهان از بین بروند كه مرجان های خلیج فارس و دریای عمان نیز از این امر مستنثنی نیست و باید تدبیری اساسی برای حفاظت، احیا و تكثیر این آب سنگ ها اندیشیده شود.
وی افزود: استفاده بیش از حد از مناطق مرجانی با اهداف گردشگری، فعالیت های اقتصادی و عمرانی، بهره وری غیر اصولی صیادی و گرم شدن دمای زمین از جمله دلایل مرگ و از بین رفتن مرجان ها است كه در صورت تداوم روند فعلی باید در انتظار یك فاجعه زیست محیطی در سال های آتی باشیم.
راه نجات مرجان از چنگال مرگ
وی گفت: در بررسی وضعیت مرجان های جزیره كیش نیز مشخص شده آبسنگ های سایت های شرقی به علت وجود كلوپ های غواصی هفت برابر بیشتر از سایر نقاط جزیره مورد بهره برداری قرار گرفته كه پیشنهاد شده اعطای مجوز به فعالیت های غواصی و كلوپ ها در این منطقه متوقف شود و بجای آن این فعالیت ها در جنوب جزیره گسترش داشته باشد.
شكری اضافه كرد: سیستم‌های آب شیرین كن سواحل خلیج فارس به دلیل وارد كردن آب شور به دریا، ساخت و سازهای ساحلی، استحصال زمین از دریا و ریزش روغن كشتی‌ها از دیگر دلایل آسیب رسان به مرجان ها است.
وی اظهار داشت: جلوگیری از ایجاد آلودگی های محیطی توسط انسان ها، كاهش تولید زبالهها، ارایه آموزش و خدمات غواصی در سایت های مصنوعی، افزایش سطح آگاهی فعالان مشاغل مرتبط با دریا، راه اندازی مركز تكثیر و احیای آب سنگ ها از جمله راهكارهای علمی برای احیای مرجان در نقاط مختلف خلیج فارس از جمله جزیره كیش است.
هم آغوشی طبیعت و مدرنیته
رییس اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد كیش نیز در این ارتباط به ایرنا گفت: این جزیره جز معدود مكان های گردشگری دنیاست كه می توان ساختمان های مدرن را در كنار فضای طبیعی مشاهده كرد كه گردشگران می توانند با طی مسافتی اندك به بهترین سواحل و دنیای زیر آب دست پیدا كنند.
مریم محمدی با بیان اینكه مرجان ها مهمترین زیبایی زیر آب كیش است افزود: این جزیره از نظر زمین شناسی برون زدی است كه روی آن از مرجان پوشیده شده به شكلی كه می توان آثار طبیعی و تاریخی این آبسنگ ها را در نقطه نقطه جزیره مشاهده كرد.
وی یادآور شد: این جزیره از عمق زیر یك متر تا ۱۰ متر دارای آب سنگ بوده و سایت های مرجانی آن از تنوع گونه های مختلفی برخوردار است و مانند یك جنگل استوایی در زیر آب تنوع زیستی خیلی زیادی را تحت پوشش خود قرار داده است.
كیش از عمق زیر یك متر تا ۱۰ متر دارای آب سنگ بوده و سایت های مرجانی آن از تنوع گونه های مختلفی برخوردار است
محمدی یادآور شد: این مرجان ها باعث شده است كه دنیای زیر آب جزیره كیش محل زندگی گونه های مختلف جانوران دریایی از جمله برخی گونه های در خطر انقراض مثل لاپشت های پوزه عقابی باشد و همچنین شفافیت آب و رنگ آبی لاجوردی آن و ماسه های نقره فام تشكیل شده از خرده مرجان و صدف از دیگر مزیت های وجود آنها در جزیره است.
علل انسانی و استرس های طبیعی تهدید مرجان های كیش
رییس اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد كیش با اشاره به اینكه تهدیدهای مرجان های این جزیره به ۲ دسته عوامل طبیعی و انسانی تقسیم شده است افزود: علل طبیعی از جمله گرم شده دمای زمین پدیده النینو و طوفان های دریایی ، به علت گستردگی مخاطرات بیشترین سهم را در مرگ مرجان ها دارد.
وی یادآور شد: با وجود سهم اندك مخاطره های انسانی در تخریب مرجان ها به نسبت دلایل طبیعی باید سعی كرد كه با كم كردن فشارهای انسانی، استرس های طبیعی این آب سنگ ها را كاهش داد تا فرصتی برای احیای آنها فراهم شود.
محمدی، غواصی در شرق جزیره را از عوامل انسانی در آسیب رسیدن به مرجان های كیش اعلام كرد و افزود: اصلی ترین زیستگاه مرجانی این جزیره در شرق آن قرار دارد كه به علت توسعه شهری و فعالیت كلوپ های غواصی بیشتر از هر نقطه دیگر در معرض خطر و فشار است.
وی با اشاره به اینكه عمده ترین مشكل در این بخش غواصان آماتور هستند گفت: با توجه به اینكه آنها هنوز قادر به كنترل خود در زیر دریا نیستند و احتمال برخورد و دست زدن به آب سنگ ها برای حفظ تعادل خود را دارند، موجب آسیب رساندن به مرجان ها می شوند .
رییس اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد كیش یادآورشد: معیشت كلوپ های دریایی و سایت های غواصی به مرجان ها وابسته است و آنها در این راستا همكاری تنگاتنگی با محیط زیست در حفظ این سرمایه دارند كه به منظور حمایت از این فعالیت ها و كاهش فشار به سایت های طبیعی در سه منطقه ۶ مجسمه و تعدادی سنگ مرجانی در دریا غرق شده است.
سایت مصنوعی غواصی در كیش ایجاد می‌شود
مدیرعامل موسسه ورزش و تفریحات سالم كیش نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینكه این جزیره سهم ۹۰ درصدی در ارایه خدمات آموزشی و تفریحی غواصی كشور دارد اظهار داشت: هم اكنون ۲۳ كلوپ تفریحات دریایی در این جزیره سالانه به ۷۰۰ هزار گردشگر و هشت كلوپ تخصصی به فعالیت های مختلف از جمله سكوهای نفتی، سازه های دریایی و كشتی ها خدمات ارایه می كنند.
عزیزالله فرضی پور با اشاره به حضور ۴۰۰ غواص با درجه بالا در این جزیره و فعالیت مستقیم ۱۰۰ تن از آنان در بخش گردشگری اضافه كرد: با توجه به این میزان خدمات گردشگری و اشتغال، ایجاد سایت مصنوعی غواصی برای توسعه خدمات و همچنین جلوگیری از آسیب رساندن به مرجانها ضروری است.
وی افزود: این موسسه در نظر دارد با همكاری معاونت عمرانی سازمان منطقه آزاد، محیط زیست، فدراسیون نجات غریق و غواصی و بخش خصوصی نخستین سایت مصنوعی كشور را ایجاد كند كه در این راستا تاكنون ایده های مختلفی مطرح شده اما هیچ كدام نهایی نشده است.
نخستین سایت غواصی مصنوعی ایران در كیش احداث می شود
مدیرعامل موسسه ورزش و تفریحات سالم كیش گفت: در صورتی كه این سایت راه اندازی شود، می توان از خروج سالانه یك هزار گردشگر از كشور جلوگیری كرده و در كنار آن با جذب گردشگران خارجی برای كشور ارز آوری داشته باشیم.
وی در خصوص فعالیت كلوپ های تفریحات دریایی و اهمیت وجود مرجان ها در این فعالیت ها اظهار داشت: معیشت كلوپ ها به مرجان ها وابسته است و در این راستا مربیان غواصی قبل از غوص گردشگران (غواصان آماتور) آموزش های لازم را به آنان ارایه می كنند و در تمام مدت غواصی كنار آنان هستند.
مرجان ها گرفتار در تورهای نامرئی
وجود تورهای سرگردان به خاطر صیادی های غیر مجاز و لنگر اندازی شناورها دیگر عوامل انسانی آسیب رسان به مرجان های كیش بود كه محمدی رییس اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد كیش اعلام كرد و گفت: در این راستا نیازمند حمایت اداره شیلات جزیره برای كاهش این فشار بر آب سنگ ها هستیم.
شناورهای فاقد هویت جمع آوری می‌شود
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه صید و صیادی در این استان و جزیره كیش توسط ۲ گروه شامل شناورهای دارای مجوز صیادی و شناورهای فاقد پروانه انجام می شود اظهار داشت: بیشترین آسیب به محیط زیست دریا نیز توسط گروه غیر مجاز وارد می‌شودكه در روند صید از هرنوع روش و ابزار آلات غیرمجاز و غیر استاندارد استفاده می كنند.
ابراهیم عالی زاده گفت: اداره كل شیلات هرمزگان در راستای مبارزه با این پدیده در سال ۹۹ یگان حفاظت منابع شیلات كیش را راه اندازی كرده و با توجه به گستردگی صیدگاه های منطقه نیاز به حمایت توسط سایر ارگان ها داریم.
وی افزود: شناورهای فاقد هویت كه از هرگونه ادوات صید از جمله تورهای غیرمجاز استفاده می كنند ممكن است با احساس احتمال دستگیری یا هر مورد دیگر این ادوات را در دریا رهاسازی كرده و باعث تخریب محیط زیست و مرگ مرجان ها شوند.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان یادآور شد: در این خصوص سیاست این اداره كل جمع آوری شناورهای فاقد هویت و نیز ابزار و ادوات غیراستاندارد است كه برای ارتقای سطح اطلاعات صیادان فرهنگ سازی بین آنان بصورت مستمر برنامه آموزشی برای جامعه صیادی برگزار می شود.
۳۵ صیاد غیرمجاز در كیش دستگیر شدند
فرمانده انتظامی ویژه و دریابانی كیش نیز در این ارتباط به ایرنا گفت: دریابانان این فرماندهی در سال جاری موفق به دستگیری ۳۵ صیاد غیرمجاز شدند.
سرهنگ علی اصغر جمالی اظهار داشت: این صیادان غیر مجاز در داخل ۱۲ فروند شناور صیادی و ۲ شناور گوفه كش فعالیت داشتند كه دریابانان حین گشت های دریایی آنان را دستگیری كردند.
وی اضافه كرد: در سال گذشته نیز ۱۰۵ صیاد غیرمجاز كه در ۸۹ شناورها صیادی غیرمجاز و ۶ شناور گوفه كش فعالیت داشتند دستگیر و تحویل مقامات قضایی شدند.
سرهنگ جمالی با بیان اینكه صیادان غیر مجاز عمدتا از بنادر همجوار هستند افزود: شناورهای گوفه كش از تخریب كننده‌های محیط زیست و موجودات دریایی است كه امسال برخورد با صیادان غیر مجاز گوفه كش و صید كرال با تشدید گشت‌های منظم پیگیری می‌شود.
وی یادآور شد: تامین امنیت صیادان در نوار ساحلی با حضور مستمر واحدهای گشت دریابانی، حمایت از صیادان قانونمند و برخورد جدی با افراد متخلف با حمایت دستگاه قضایی از دیگر موارد در حال پیگیری این فرماندهی در سال جاری است.
فرمانده انتظامی ویژه و دریابانی كیش گفت: صیادان و بومیان جزیره كیش افرادی مسولیت پذیر، قانون‌مدار و همراه همیشگی مرزبانان هستند و در سال جاری نیز این همراهی و همسویی را از آنان انتظار داریم.
وی همچنین به صیادان بنادر اطراف توصیه كرد: نسبت به ضوابط پایبند بوده و از ورود غیرمجاز به آب های سرزمینی كیش و صید غیر مجاز خودداری كنند.
مرجان سوغات نیست
رییس اداره محیط زیست منطقه آزاد كیش خروج مرجان، صدف و ماسه توسط مسافران را از دیگر آسیب های این جزیره مرجانی اعلام كرد و افزود: این موارد مهمترین زیبایی و سرمایه زیستی این منطقه است و در سال های گذشته همواره تلاش شده از آنها حفاظت شود.
محمدی افزود: خروج مرجان، ماسه و صدف از این جزیره ممنوع بوده و برای حفاظت از محیط زیست این منطقه به ازای خروج غیرقانونی هر كیلوگرم مرجان ۶۰ میلیون ریال جریمه در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینكه روزانه حدود ۲۰ كیلوگرم انواع مرجان و صدف و ماسه عمدتا در فرودگاه كشف و به ساحل جزیره برگردانده می‌شود افزود: افرادی كه سعی در خروج جانداران كیش داشته باشند، در مبادی خروجی دستگیر و تحویل مقامات قضایی می شوند.
افرادی كه سعی در خروج جانداران و مرجان های كیش داشته باشند، در مبادی خروجی دستگیر و تحویل مقامات قضایی می شوند.
محمدی اضافه كرد: برخی از مسافران جزیره كیش بدون آگاهی قبلی اقدام به خروج مرجان، صدف و ماسه می‌كنند كه ماموران این اداره با همكاری كاركنان پلیس فرودگاه و بندگاه تجاری این كالاها را توقیف می‌كنند تا مانع از تخریب محیط زیست جزیره می شوند.
رییس اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد كیش ادامه داد: برداشتن هر نوع موجود آبزی از جمله ستاره دریایی نیز یك جرم به شمار می رود زیرا حتی لاشه موجودات زنده هم برای طبیعت و چرخه زیستی آن فوایدی دارند و حذف آن می تواند مشكلات زیست محیطی به دنبال داشته باشد.
در خصوص اهمیت مرجان ها شاید همین مساله كافی باشد كه خداوند ۲ بار در آیه ۲۲ و ۵۸ سوره الرحمان از آن یاد كرده تا ما با پی بردن به اهمیت این نعمت گرانبها وظیفه بشری خود را به جا آورد ه و هر كدام به نوبه خود گامی موثر در حفاظت از این سرمایه ها برداریم.
