آبانبار مسجد جامع كبیر قزوین كه در شمال جلوخان مسجد جامع قرار دارد، كهنترین آبانبار موجود در شهر قزوین است. این بنا در سال ۱۰۹۳ هجری قمری و در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی بنا شده است. سردر آبانبار مسجد جامع كبیر قزوین دارای طرحی ساده و فاقد هرگونه تزئین است. راه شیر آبانبار دارای ۳۷ پله سنگی و مخزن آن گنجایش ۱۸۰۰ مترمكعب آب را دارد. جنس دیوارههای آن از شفته آهك و به قطر ۴۰/۲ متر است. در وسط آبانبار سقف مشبكی قرار دارد كه از این طریق عملیات تهویه صورت میگیرد.در جنب مسجد كتیبهای به خط نستعلیق بر روی سنگ مرمر به چشم میخورد كه در آن تاریخ ساخت آبانبار (۱۰۹۳ هـ.ق) درج شده است.این اثر در تاریخ ۱۳۷۷/۰۵/۱۱ با شمارهٔ ثبت ۲۰۸۰ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنای مسجد جامع كبیر قزوین در محله دباغان در حاشیه غربی خیابان شهدا (سپه) واقع گردیده و یكی از ارزشمند ترین بناهای تاریخی ایران است. بنای این مسجد با نقشه چهار ایوانی شامل شبستان گنبد دار، مناره و ایوانهای رفیع، محراب و گچبریهای نفیس و صحن و رواق است كه در مجموع، معرف آثار معماری دورههای مختلف اسلامی است در بررسی سابقه تاریخی این مسجد، در روایتهای تاریخی میخوانیم كه هارون الرشید به هنگام عزیمت به خراسان در سال ۱۹۲ ه. ق، در قزوین دستور ساخت بارو و مسجدی را داده است كه بر طبق بعضی از روایتها و شواهد، این مسجد در محل آتشكده ای از دوره ساسانی بنا شده است. در روایت دیگری نیز آمده كه به دستور هارون الرشید، قاضی ابوالحسن محمد بن یحیی بن زكریا و صاحب ابی العباس بن سریح، آن جامع را ساختند و پرداختند كه بعدها به ” طاق هارونی ” معروف گردید. در ثلث اول سده چهارم، اسماعیل بن عباد طالقانی یا رازی – معروف به صاحب بن عباد، وزیر فخرو الدوله دیلمی – مدرسه ای در مجاورت جامع بنا كرد و در اواخر سده چهارم، فخروالدوله دیلمی شروع به كشیدن دیوار مسجد كرد، ولی ناتمام ماند.
