خانه وحسینیه امینی ها قزوین ، از خانه‌های زیبا و اعیانی قزوین است كه توسط حاج محمد رضا امینی از اعیان تجار قزوین در مغرب رودخانه دزج ساخته شد كه بعدها در زمان پهلوی اول رودخانه پر شده و خیابات مولوی به جای آن احداث گردید.این ساختمان در سال ۱۲۷۵ هجری قمری بنا گردیده و در آن وقت مبلغ چهل و هشت هزار تومان صرف ساخت آن شده‌است. در میان بنا سه تالار ساخته شده كه امتداد آنها به موازات یكدیگر از شرق به غرب ا ست و میان دو حیاط شمالی و جنوبی قرار دارد. تالارها دارای ارسی‌های بسیار زیبایی بوده كه در هنگام روضه خوانی با بلند كردن آنها، هر سه تالار یكی می‌گردند و محوطه سر پوشیده بزرگ و آیینه كاری زیبایی تشكیل می‌دهند.در وسط تالار بزرگ چهلچراغ آویخته شده و فرشهای تالار یكتخته و عتیقه بوده‌است. زیر تالارها خالی بوده و سردابه، زیرزمین، شربتخانه و انبار ساخته‌اند. مرحوم حاجی محمد رضای امینی برای خیرات و مبرات در سال ۱۳۰۳ ه.ق دهاتی را جهت روضه خوانی در ایام محرم و اطعام مساكین در محرم و صفر و رمضان وقف این حسینیه نموده‌است.
تالار جنوبی با نه دهنه ارسی و شیشه های رنگی از شاهكارهای هنری است، سقف تالارها دارای نقاشی، آیینه كاری، رف های كاسه ای مزین گچبری و گره بندی چوبی است. در زیر تالارها سردابه، زیر زمین، شربتخانه و… قرار دارد.آنچه كه امروز از این خانه به جای مانده دارای چهار حیاط و فضاهای مختلف در دو طبقه همكف و زیر زمین است.
اطلاعات معماری
آنچه كه امروزه از این خانه به جای مانده ، دارای چهار حیاط و فضاهای مختلف در دو طبقه همكف و زیر زمین است . این خانه متعلق به ” حاج محمد رضا امینی ” از تجار معتبر بود و در سال ۱۲۷۵ ه – ق بخشی از آن وقف حسینیه شد . زیباترین قسمت خانه، از سه تالار كه به موازات یكدیگر قرار گرفته و به وسیله ارسی‌های زیبایی (نوعی در قدیمی كه دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می‌شد) تشكیل شده است . تالار جنوبی با نه دهنه ارسی و شیشه‌های رنگی از شاهكارهای هنری است. سقف تالارها دارای نقاشی، آیینه كاری، رَف‌های (طاقچه) كاسه‌ای مزین، گچبری و گره بندی چوبی است. در زیر تالار سردابه، زیرزمین، شربتخانه و … قرار دارد. بخش‌های دیگر این خانه از تزیینات ساده‌تری برخوردارند.
زیباترین قسمت این خانه كه هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است، این تالارها میان دو حیاط شمالی و جنوبی واقع شده‌اند كه هر یك از حیاط‌ها از سمت شمال و شرق به بیرون راه دارند. تالار میانی بزرگتر از دو تالار دیگر بوده كه طول آن ۱۸ متر و عرض آن پنج متر است و دو تالار شمالی و جنوبی نیز هر كدام به طول ۱۰ و عرض پنج متر هستند و در انتهای شرقی و غربی هر یك از این تالارها دو اتاق كوچك قرار دارد. تالار جنوبی با ۹ دهنه ارسی به غایت زیبا، با شیشه‌های تمام رنگی كه خود از شاهكارهای هنری محسوب می‌شود، به چشم انداز حیاط جنوبی گشوده می‌شود و سقف آن چنان استادانه آیینه‌كاری و نقاشی شده كه چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌سازد.
تالار میانی دارای طاقچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و رف‌های كاسه‌ای مزین به آیینه كاری و گچبری است كه این تالار توسط دو پنج دری به تالار شمالی و جنوبی متصل می‌شود و در نیم دایره بالای پنج دری‌ها بروج دوازده گانه نقش شده است. سقف این تالار به سه بخش تقسیم شده كه بخش میانی دارای تزیینات گچبری توام با آیینه كاری بوده و دو قسمت دیگر دارای نقاشی روی چوب است كه به كمك آیینه گره‌بندی شده است. در وسط تالار بزرگ، چلچراغی (جار) آویخته شده و در دو تالار دیگر در هر یك، دو چلچراغ و چهار سه شاخه بلور به دیوار نصب شده است. فرشهای دستبافت تالارها همگی یك دست و یك تخته و همگی با نقش و طرح‌های اصیل و عتیقه هستند. در زیر تالارها سردابه، زیر زمین، شربت خانه، انبار و دستشویی قرار دارد كه از سه سمت به حیاط‌های شمالی و جنوبی مرتبط می‌شود. این بنا همچنین واجد تزیینات نقش برجسته در آزاره های سنگی در حیاط شمالی و جنوبی می باشد.برخی معتقدند حمام تاریخی صفا كه در نزدیكی این بنا قرار دارد،متعلق به خاندان امینی‌ها بوده است.
در پایان سخن گفتنی است كه بسیاری از خانه‌های تاریخی در شهرهای مختلف ایران كه همگی از زیبایی‌های خاصی برخوردار هستند، پس از گذر زمان چنانچه صاحبان آن خانه‌ها به دلائل مختلف نتوانند در آن مكان زندگی كنند، این خانه‌ها به مرور زمان تخریب می‌شوند ولی یكی از روش‌های نگهداری و حفاظت ازخانه‌های تاریخی شهرهای كشورمان، تغییر كاربری آنها به موجودیتی معماری كه بتوان روح زندگی در آنها دمید و ارتباط با انسانها به معنای نوعی زندگی در آن خانه‌ها كه بسیار مقارن با معماری‌شان است، می‌باشد. از این رو خانه‌ی امینی‌ها نه تنها نمونه‌ی زیبایی از معماری خانه‌های قزوین است بلكه نمونه‌ی زیبایی از حفاظت خانه‌ای تاریخی در بافت تاریخی شهری است كه بسیار نزدیكی با نوع زندگی مردمان آن منطقه و یا محله را دارد و نیز نمونه‌ی كاملی از حرمت گذاری به خانه‌ای زیبا می‌باشد كه همه ساله پذیرای میهمانان زیادی است كه خودمیهمانها نیز به دلیل حضور در حسینیه و حرمت چنین مكانی، گویی طریقه‌ی نگهداری از این خانه‌ی تاریخی را آموخته اند و به آن عمل می‌كنند.
