بهترین غذاهای زمستانی ایرانی خوشمزه و خواص مفید آنها

فصل زمستان علاوه بر میوه ها و سبزیجات مخصوص خود غذاهای مخصوص هم دارد كه بواسطه وجود موادی كه طبع گرمی دارند بسیار مناسب این فصل هستند . در شهرهای مختلف ایران غذاها و پیش غذاهایی وجود دارد كه علاوه بر بیشتر فصلها در زمستان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند . در این مطلب می خواهیم بهترین غذاهای زمستانی ایرانی خوشمزه و خواص مفید آنها را برایتان شرح دهیم تا با درست كردن آنها زمستانی سلامت داشته باشید .

فرنی

فرنی بیشتر به عنوانی غذایی برای نوزادان و كودكان شناخته می‌شود اما فرنی سنتی با آرد گندم یا آرد برنج و حتی نشاسته بهترین تقویت‌كننده بدن در روزهای سرد و داروی سرماخوردگی است كه به عنوان یك خوراك خوشمزه و آسان نیز می‌توان در وعده صبحانه یا عصرانه سرو كرد. فرنی ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و به‌خاطر شیر و نشاسته موجود در آن، انرژی بالایی را جذب بدن می‌كند. مواد نشاسته‌ای موجود در فرنی هم مانند شیر، حاوی ویتامین‌های گروه B و روی است.اگر به جای شكر از عسل در پخت فرنی استفاده كنید، فرنی مجلسی و خوشمزه تبریزی خواهید داشت و می‌توانید با خیال راحت انرژی دریافتی را تا حد زیادی بدون اضافه وزن بالا ببرید. در طرز تهیه فرنی با عسل، بعد از خاموش كردن فرنی‌، عسل را اضافه كنید چون عسل نباید حرارت زیادی ببیند و بجوشد.
مواد لازم
شیر ۴ لیوان
آرد برنج ۴ قاشق غذاخوری سرپر
شكر ۴ قاشق غذاخوری
آب نصف استكان
گلاب نصف استكان
هل سائیده شده و پودر شده نصف قاشق چایخوری
زعفران دم كرده ۱ قاشق مرباخوری برای تزیین
دارچین برای تزیین
خلال پسته برای تزیین

طرز تهیه
ابتدا شیر سرد را با لیوان های دسته دار كه در تمامی خانه ها یافت می شود در قابلمه مورد نظر ترجیحا (تفلون )بریزید.سپس آرد برنج را به همراه آب ، شكر و هل اضافه كنید و كاملاً هم بزنید تا آرد و شكر در شیر سرد حل شوند. مواد مخلوط شده را روی حرارت ملایم گذاشته و مرتباً هم زنید اگر لحظاتی هم زدن را متوقف كنید، باعث می شود آرد برنج در شیر گلوله گلوله شود.پس مرتباً به هم زنید تا كمی غلیظ شود .بعد گلاب را اضافه كنید و هم بزنید تا قوام و غلظت لازم برای فرنی بدست آید فرنی را بایستی سریعاً در كاسه های كوچكی كه از قبل آماده چیده اید، بریزید دقت داشته باشید كه در هنگام سرد شدن كمی سفت تر می شود پس وقتی از روی حرارت برمی دارید نه سفت و نه شل باشد.نكته ای كه لازم است ذكر شود این است كه اگر هم اتفاقی فرنی تصادفا ته گرفت سعی كنید دیگر از ته قابلمه مواد را هم نزنید و از ۲ میلی متر بالاتر قابلمه بقیه مواد را هم بزنید.برای تزئین فرنی میتوانید از زعفران دم كرده غلیظ استفاده كنید . با نوك قاشق یا قطره چكان روی فرنی هایی كه در كاسه ها كمی سرد شده و خود را گرفته چند قطره از زعفران دم كرده در وسط یا اطراف فرنی بریزید و با خلال پسته و یا كمی دارچین تزئین كنید.

خوراك لوبیا

خوراك لوبیا را با عنوان لوبیا گرم هم می‌شناسند. یكی از غذاهای خوشمزه نونی برای شام و ناهار زمستان. این غذا در شمال و شمال غربی طرفداران بیشتری دارد و به عنوان صبحانه هم مصرف می‌شود. برای پختن خوراك لوبیا، همان طور كه همیشه گفته‌ایم، لوبیا را ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از پخت بخیسانید و آب آن را هم دو، سه بار عوض كنید. در پخت خوراك لوبیا می‌توانید از جو، قارچ یا سیب‌زمینی نگینی هم استفاده كنید.لوبیا منبع غنی از پروتئین است، مخصوصا برای كسانی كه گیاه‌‌خوار هستند. همچنین انواع مختلف لوبیا در مقایسه با محصولات لبنی، چربی اشباع و كالری كمتر دارند. از طرفی خوردن لوبیا به خانم‌های باردار كمك می‌كند تا اسید فولیك زیادی را از این طریق به دست آورند. لوبیا در بهبود سلامت قلب و كاهش خطر ابتلا به سرطان نیز بسیار مفید است.
مواد لازم
لوبیا چیتی دو پیمانه
سیب زمینی متوسط یك عدد متوسط
پیازیك عدد
رب گوجه فرنگی یك قاشق غذاخوری
زردچوبه به مقدار لازم
نمك به مقدار لازم
فلفل سیاه به مقدار لازم
لیمو یك عدد
طرز تهیه
لوبیاها را از چند ساعت قبل خیس كنید. در این میان آب آن‌ها را چندین بار عوض كنید تا دیگر منجر به نفخ نشود.لوبیاها را در زودپز بریزید، ۳ لیوان آب به آن‌ها اضافه كنید و روی حرارت متوسط بگذارید، به آن اجازه دهید تا حدود ۶۰ دقیقه بپزید.سیب زمینی را به لوبیا اضافه كنید و ۴۵ دقیقه دیگر بگذارید تا به همراه هم بپزند. (سیب زمینی را پوست بگیرید و آن را درسته داخل خوراك بیندازید این كار لعاب خوراك را بیشتر می‌كند).در حین پختن آن‌ها، درون یك ماهیتابه كمی روغن بریزید و پیاز‌هایی را كه قبلا پوست گرفته و ریز خرد كرده‌اید را در آن تفت دهید، تا طلایی شود.رب و زردچوبه را به پیاز اضافه كنید و كمی دیگر به تفت دادن ادامه دهید.تركیب رب و زردچوبه و پیاز را به لوبیا اضافه كنید. به آن نمك و فلفل بزنید و آن‌ها را خوب با هم تركیب كنید.سیب زمینی را كه درسته داخل خوراك انداخته بودید له كنید.می‌توانید خوراك لوبیا را با برش‌های لیمو و پودر زیره میل كنید و لذت ببرید.

آش رشته

آش رشته در ایران، در میان دیگر آش‌ها، پرچمدار و با اصالت بیشتر حساب می‌شود. این آش را اغلب با كشك یا ترشی می‌خورند و می‌تواند به عنوان پیش غذا یا خوراك اصلی سرو شود. آش رشته معمولا پای ثابت آش‌های زمستانی در مهمانی‌ها است. این آش كه تركیبی از حبوبات و سبزی است، خواص هر دو را هم با خود نگه می‌دارد. همچنین موادی مانند كشك یا پیاز داغ كه برای تزیین استفاده می‌شوند، خواص مفید خود را دارند.برای مثال سبزی‌ آش رشته سرشار از فیبر غذایی، مواد معدنی و ویتامین A است. علاوه بر این رنگدانه‌های گیاهی موجود در سبزی‌، نقش موثری در پایین آوردن چربی خون، ابتلا به سرطان و فشار خون دارد. نعنا نیز در طب سنتی طبع گرم دارد و برای متعادل كردن سردی و گرمی بسیار مناسب است. در عین حال خواص ضد نفخ دارد. به خاطر داشته باشید كه از سرخ كردن بیش از حد نعنا، اجتناب كنید.
مواد لازم
نخود ، لوبیا قرمزو لوبیا چیتی ۴۰ گرم یا معادل ۱/۴ لیوان
عدس ریز ۵۰ گرم
پیاز متوسط ۳ عدد
روغن به مقدار لازم
زرد چوبه ۱ قاشق غذا خوری
اسفناج ۲۰ گرم معادل ۱۰ عدد برگ متوسط
جعفری ۲۰ گرم معادل ۱۰ عدد
تره ۳۰ گرم معادل ۱۵ شاخه تره
شوید ۱۰ گرم معادل ۱۰ شاخه
گشنیز ۲۰ گرم معادل ۳۰ شاخه
نعناع خشك ۲ قاشق غذا خوری
رشته آش ۷۰ گرم
سیر ۲ حبه
كشك ۲ قاشق غذا خوری
آرد ۲ قاشق غذاخوری
نمك و فلفل سیاه به مقدار لازم
طرز تهیه
از شب قبل نخود و لوبیا ها را باهم در ظرفی خیس میكنیم و عدس را جداگانه در ظرف دیگری خیس میدهیم .پیاز ها را هم خلالی میكنیم و برای اینكه موقع سرخ كردن له نشود و حالت چیپسی پیدا كند از شب قبل آن را روی پارچه ای تمیز پهن میكنیم و با یك پارچه نازك روی آن را می پوشانیم.نخود و لوبیاهایی كه از شب قبل خیس كردیم درون قابلمه ای با ۵ لیوان آب می پزیم و وقتی جوش آمد كف روی حبوبات را با قاشق میگیریم وحرارت شعله را كمتر میكنیم و در قابلمه را به طور كمی نیمه باز روی آن قرار میدهیم و یك ساعت به آن زمان میدهیم تا حبوبات پخته شوند.مقدار سبزی آشی كه آماده كردیم رو تمیز میكنیم و شاخه های كلفتش را بر میداریم و پس از شستشو وآب گیری خرد میكنیم .سبزی آش را نباید زیاد ریز كرد چون خودشو تو آش نشون نمیده .
بعد از آماده كردن سبزی میریم سراغ پیاز هایی كه از شب قبل خلال كردیم در ماهیتابه ای با كمی روغن سرخ میكنیم تا طلایی شود. در ظرف دیگری ۴ قاشق غذا خوری روغن می ریزیم و اجازه میدهیم تا داغ شود بعد یك قاشق زرد چوبه را داخل آن میریزیم و بعد از كمی هم زدن نعناع ها را به آن اضافه میكنیم و سریع بعد از ۱۰ ثانیه هم زدن از روی شعله گاز برمیداریم تا نعناع نسوزد و رنگ آن تیره نشود.
باید دقت كنید كه در همین فاصله كم هم شعله گاز پایین باشد.بعد ازیك ساعت كه لوبیا ها پخت عدس و سبزی را به آن اضافه میكنیم و ۵ لیوان آب جوش هم داخل قابلمه می ریزیم و شعله گاز را زیاد میكنیم تا مواد باهم به جوش بیاید .بعد شعله را كم میكنیم و با در نیمه باز اجازه میدهیم عدس و سبزی ها با حبوبات به مدت نیم ساعت بپزند.بعد از این زمان داخل لیوانی ۲ قاشق غذا خوری آرد معادل ۲۰ گرم را با نصف لیوان آب خوب مخلوط میكنیم تا آرد گلوله گلوله نشود و به داخل مواد آش به آرامی می ریزیم و هم میزنیم.بعد از آن نصف پیاز داغ و نعناع داغمان را در داخل آش می ریزیم و بعد از كمی هم زدن در مرحله آخر رشته آش را نصف كرده و كم كم به صورت نامنظم در حالی كه آش را بهم میزنید.در داخل آن میریزیم .باید مدام هم بزنید تا رشته ها نرم شوند . در این فاصله نمك و ادویه دلخواه مثل فلفل و زرد چوبه را هم اضافه میكنیم وبعد از یك ربع از روی شعله برمیداریم .دقت كنید آشتان رقیق باشد چون بعد ازكمی سرد شدن آش غلیظ میشود.
و بعد از نیم ساعت كه گذشت آش شما آماده خوردن است چون هم جا افتاده و كاملا غلیظ شده و رشته ها حجیم تر و نرم تر شده است. برای تزیین میتوانید ازنصف پیاز داغ و نعناع داغ مونده و كمی سیر داغ و كشك به مدلهای دلخواه استفاده كنید.

هویج پلو

یكی از بهترین غذاهای زمستانی ایرانی هویج پلو ساده، هویج پلو با مرغ یا با گوشت چرخ‌ كرده با ادویه و چاشنی‌های خوش عطر است كه به عنوان یك وعده غذایی سالم، به عنوان ناهار یا شام سرو می‌شود. هویج، برنج، شكر، زعفران دم كرده، مرغ یا گوشت چرخ كرده، مواد اصلی این غذا هستند كه هر كدام خواص مفید خود را دارند. هویج پلو یكی از غذاهای سنتی شیراز و سرشار از ویتامین‌های A، B، C، E، D، كربوهیدرات، سدیم، پتاسیم، پروتئین، كلسیم، آهن، اسید فولیك، منیزیم، منگنز، سلنیوم، كولین، روی (زینك)، امگا ۳، قند ساكاروز، گلوكز، فراكتوز، فیبر، فسفر، گوگرد و … است.این غذا پروتئین بالایی دارد و موجب تقویت بدن و رشد جسمانی در كودكان می‌شود. همچنین در بهبود سیستم عصبی، تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر، موثر است. تقویت بینایی و پیشگیری از آب مروارید (كاتاراكت) و تباهی لكه زرد (ماكولا) از دیگر خواص مفید هویج پلو است. اگر شما هم با شروع فصل پاییز و زمستان، دچار اضطراب و استرس فصلی می‌شوید، هویج پلو به خاطر خاصیت نشاط‌‌‌آور خود، می‌تواند تا حدی كمك‌تان كند.
مواد لازم
هویج متوسط :۵ عدد
برنج ایرانی :۵ پیمانه
شكر:یك پیمانه
زعفران آب زده :۳ قاشق غذاخوری
نمك:به میزان لازم
خلال بادام و پسته :جهت تزیین
مرغ جهت سرو كنار هویج پلو:به میزان نفرات
طرز تهیه
ابتدا برنج را بشویید و چند ساعتی در آب و نمك خیس دهید. هویج را هم به صورتی خلالی خرد كنید .شكر را در آب حل كنید و روی حرارت قرار دهید تا به جوش بیاید.هویج را داخل شربت بریزید و حرارت را كم كنید تا بپزد . بعد از نرم شدن هویج آن را داخل آبكش بریزید و از شربت جدا كنید.برنج خیس داده شده را آبكش كنید و داخل قابلمه مورد نظر به همراه هویج به صورت لایه به لایه پر كنید.بعد روی حرارت متوسط قرار دهید تا بخار آن بلند شود بعد حرارت را كم كنید و یك دم كنی روی در قابلمه بگذارید تا برنج حدود یك ساعت دم بكشد. خلال پسته و بادام را كمی تفت دهید و بعد از آماده شدن برنج روی آن تزیین كنید و در كنار مرغ رعفرانی پخته شده سرو كنید.كمی از شربت درست شده را میتوانید برای شیرین تر كردن غذا روی برنج بكشید.

خاگینه

خاگینه، یكی از دسر‌های رایج آذربایجان است كه امروزه مصرف آن به عنوان دسر و صبحانه در سایر نقاط هم رواج پیدا كرده است. این دسر مقوی و خوشمزه، به سادگی و سرعت تهیه می‌شود. تركیبات اصلی خاگینه شیر و تخم مرغ است كه هر دو برای بدن بسیار مفید هستند. انواع مختلف خاگینه ساده با ماست، خاگینه مغزدار، خاگینه قاشقی و خاگینه تبریزی بسیار مشهور هستند. تخم‌مرغ منبع مهمی برای پروتئین با كیفیت بسیار بالا، ویتامین‌های A و D و مواد معدنی همچون روی، سلنیوم، آهن، كلسیم، فسفر و ید است.شیر هم سرشار از پروتئین‌های با ارزش، مواد قندی، چربی، املاح مختلف به ویژه كلسیم و فسفر و انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین‌های A و D و گروه B و … است. در پخت خاگینه ساده و مجلسی می‌توانید از چند روش استفاده كنید و سبزیجات مرتبط را به آن اضافه كنید. برای مثال می‌توان از هویج، قارچ، فلفل دلمه‌ای در كنار پنیر پیتزا به همراه شیر و تخم مرغ استفاده و به عنوان یك صبحانه كامل سرو كرد.
مواد لازم
تخم مرغ :۴ عدد
شكر :۳ قاشق غذاخوری
دارچین :۱ قاشق چایخوری
آرد :۴قاشق غذاخوری
گردوی :خرد شده مقداری
پودرهل :مقداری
پودر قند :برای تزیین
طرز تهیه خاگینه
برای درست كردن این خاگینه باید در یك كاسه تخم مرغ ها را بشكنید و هم بزنید .بعد به آن به ترتیب آرد ، پودر هل ، شكر و گردوی خرد شده اضافه كنید و همچنان هم بزنید تا مواد با تخم مرغ تركیب شوند.سپس تابه ای را روی حرارت قرار دهید و مقداری روغن داخلش بریزید تا داغ شود.مخلوط آماده شده را دورن تابه بریزید و در آن را ببندید و حرارت زیرش را كم كنید تا تخم مرغ ها خودشان را بگیرند و بپزند.بعد از اینكه خاگینه پخت آن را در ظرف سروتان بریزید و با پودر قند و دارچین تزیین كنید.

شیر برنج

احتمالا شما هم شیربرنج را مخصوص زمستان می‌دانید. در لیست بهترین غذاهای زمستانی ایرانی، شیر برنج یكی از غذاهایی است كه با زمستان و سرمای آن تعریف می‌شود. این غذای خوشمزه به عنوان دسر و پیش غذا استفاده می‌شود و بر خلاف ظاهر ساده‌اش، خواص مفید فراوانی دارد كه می‌تواند در سفره افطار هم خودنمایی كند.از نظر طب سنتی، این غذا هم برای كسانی كه طبع گرم و هم برای كسانی كه طبع سرد دارند، توصیه می‌شود و این به دلیل برنج است كه خاصیت دوگانه‌ای دارد. برای كسانی كه طبع سرد دارند، توصیه می‌شود شیر برنج را با دارچین یا مربای گل سرخ بخورند. همچنین شیر برنج برای افرادی كه طبع خشك دارند، به دلیل خاصیت رطوب رسان خود، مفید بوده و مصرف مداوم آن برای كسانی كه كمبود وزن دارند، توصیه می‌شود.
شیربرنج سرشار از كلسیم است و از طرفی اگر به صورت گرم سرو شود، درمان خوبی برای سرماخوردگی خواهد بود. ضمنا اگر به زیبایی پوست و جوانی آن اهمیت می‌دهید از خوردن شیر برنج غافل نشوید. شیربرنج یك غذای مقوی برای كودك است. طرز تهیه شیربرنج دزفولی و شیربرنج عربی هم بسیار مشهور است و شمالی‌ها هم شیربرنج را خوشمزه درست می‌كنند.
انواع خورش با انار و رب انار مثل خورش فسنجان، انواع خوراك و خورش با كدو حلوایی مثل سوپ كدو حلوایی، سایر انواع آش و سوپ و انواع پلو با طبع گرم مثل عدس پلو و انار پلو و اسفناج پلو، كله پاچه و آبگوشت و … جز انواع غذای خوشمزه زمستانی ایرانی هستند.
مواد لازم
شیر : ۲ لیتر
برنج : ۱ پیمانه (۲۰۰گرم)
گلاب : ۱/۲ پیمانه
شیر برنج
طرز تهیه
یك پیمانه برنج را از شب قبل شسته و بخیسانید.برنج را به همراه دو لیوان آب در قابلمه ای ریخته و روی شعله گاز قرار دهید ، زمانی كه برنج جوشید و آب آن به نصف رسید شیر را افزوده و اجازه دهید بجوشد.وقتی برنج خوب پخته و غلیظ شد گلاب را اضافه كنید و قابلمه را از روی شعله بردارید.شیر برنج را در ظرف پذیرایی بكشید و با گل محمدی تزیین كرده و با شكر سرو نمایید