طاق های سنگی جونقان در ۸ كیلومتری شهر جونقان قرار دارد و در آغاز تنگه در كش وركش ( جاده شهر كرد_اردل) با روشی فوق العاده به شكل خشكه چین نمایان می باشد.در محل طاق های سنگی جونقان به وسیله سنگ های تراش و بكارگیری روش نخ كشی طاقچه های منحنی تا گودی ۷ متر، فاصله عمودی ۲/۵ و پهنای ۵ متر ایجاد شده كه در گذر قرن های طولانی در مقابل زلزله های بسیار و دیگر عامل های طبیعی ویرانگر، ایستادگی كرده و قسمتی دیگر از عمارت به وسیله آدمی ویران شده است.گروه طاق های سنگی جونقان در خان اوی معنای كاروان سرای آبی را دارد و در لهجه تركی بومی، خان اوی معنای خانه خان دارد. این یادواره در داخل جاده قدیمی تنگ دركش وركش به شكل كاروانسرا، دیده بانگاه، راهدار خانه جاده ای بكارگیری می شده، دیرینه این سازه به دوران ساسانی تا ایلخانی بر می گردد.
تنگه “دركش وركش” عموما در تمام فصل های سال دارای آب می باشد و یكی از جاذبه های طبیعی و زیبای استان است. برای رفتن به این تنگه باید از راه بین جونقان و اردل در استان چهارمحال و بختیاری استفاده كنید. این محل یكی از اصلی ترین معبرهای خوزستان به اصفهان كه در زمان های گوناگون به نام هایی مثل جاده ایلامی به گابیان، جاده دزپارت، جاده اتابكان، جاده پادشاهی صفوی و جاده بختیاری معروفیت داشته است.
این ناحیه تماشایی به علت وجود معبرهای پر خطر كوهستانی كه در اطراف نهر آن برای كوچ نشینان و مردمی كه از آنجا عبور میكردند مزاحمت ایجاد می كرد، به این اسم معروف شد. در زمان های گذشته به دلیل اینكه بیشتر مردم كارهای خود را با اسب و یابو و خر انجام می دادند مسیرهایی كه در این گذرگاه وجود داشتند را مالرو نامیده بودند. به علت وجود سرآشیبی های تند این جاده مردم ناچار بودند زین یا پوشش خر و اسب را بعضی اوقات به جلو (دركش) و زمانی دیگر به پشت (وركش) بكشند به این جهت اسم آن را “دركش وركش” گذاشتند.
بختیاری ها با توجه به ویژگی های بی همتای جغرافیایی این تنگه مقابل اقشار انگلیس ایستادند و مانع آن ها شدند.
طاق سنگی جونقان در ۱۵ آذر ماه سال ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۵۳۷ به فهرست آثار ملی كشور اضافه شده است.
نحوه دسترسی به طاق سنگی جونقان
آدرس: استان چهار محال و بختیاری، شهرستان فارسان.
