مسجد لزربن با قدمتی به تاریخ نهضت جنگل ، می باشد كه در شهرستان تنكابن واقع شده است . مسجد لزربن یكی از آثار بسیار قدیمی این روستا بوده كه به همراه حوزه علمیه قدمتی بیش از ۱۵۰ سال دارد، از بنای حوزه علمیه امروز اثری بر جای نمانده اما بخش اعظمی از مسجد قدیمی روستا هنوز پابرجاست و علیرغم قدمت تاریخی هنوز به ثبت آثار ملی نرسیده است. بخش جنوبی از بین رفته مسجد اما با بی‌سلیقگی تمام، توسط اهالی و مسوولان مربوطه به مسجدی بزرگ و جدید تبدیل شده و اكنون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساخت اولیه مسجد به سده ۱۲ خورشیدی و هم زمان با حیات ملامحمدرحیم خلعتبری تنكابنی بازمی گردد كه توسط وی بنیان نهاده شد. یكی از كارشناسان اداره میراث فرهنگی شهرستان تنكابن قدمت این مسجدی به قدمت نهضت جنگل در تنكابن را با توجه به مصالح بكار رفته در آن اعم از كاه و گل، ساروج، نوع پی سنگی و حكاكی سرستون های چوبی سقف بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ سال پیش تخمین می زند. این مسجد تاریخی بعدها توسط شیخ نورالدین خلعتبری فرزند ملامحمدرحیم مورد مرمت اولیه قرار گرفت و مجددا در ۷۰ سال پیش توسط اهالی منطقه، سقف چوبی بنا با حلب تعویض شده و نماهای بیرونی و حیاط به محدوده مسجد اضافه شد. سپس در سال ۱۳۷۲ خورشیدی توسط هیات امنا وقت، داخل سقف با لمبه های چوبی تزئین و ستون چوبی داخل جای خود را به ۳ستون بتونی با اندكی گچكاری و رنگ آمیزی داد و كف مسجد نیز با موزاییك پوشانده شد.
محمدحسین میرابوطالبی عضو هیات علمی گروه فلسفه دانشگاه گیلان قدمت این اثر را به اوایل دوره قاجار نسبت داد . این مسجد با طاقچه‌های مدور و مصالح موجود و ستون‌های چوبی حكاكی شده توسط ملامحمدرحیم خلعتبری به همراه یك حمام قدیمی و بازارچه محلی در روستای لزربن بنیان نهاده شد و حتی زمین ملك دارای صیغه مسجد بوده و متبرك است. در كتب گوناگونی نظیر كتاب خاندان علامه، میرزا كوچك خان سردار جنگل و دیگر كتب تاریخی تنكابن بر محوریت روستای لزربن تاكید شده و بسیاری از رجال سیاسی و روحانیت مبارز از این منطقه برخاسته اند.
برخی شواهد دال بر قدمت مسجد نظیر بریده های قرآن و یك دستخط روسی كه در دیوار مسجد وجود دارد . قرآن های مندرس داخل زنبیلی در داخل دیوار مسجد قرار دارد كه برای احراز هویت و قدمت به تهران برده شده است اما غیر از آن دستخط روسی كه متعلق به سال های قبل از ۱۹۰۵ میلادی بوده و مابقی قدمت تاریخی طولانی نداشتند.
منطقه لزربن به علت دسترسی مناسب مركزیت یافت و تا اكنون مسیرهای متعددی برای دسترسی به روستای لزربن وجود دارد كه از سمت شرق به شهر تنكابن، از غرب به شهرستان رامسر و از جنوب نیز به منطقه شیرود ارتباط دارد وجود سه قبر در داخل مسجد اشاره شده كه هر یك قبور را به علمایی نسبت دادند. اما، در بیان قطعیت آن تردید وجود دارد.
بنا بر گفته های حجت الاسلام حاج شیخ یعقوب شیخ الاسلامی، امام جماعت سابقه مسجد لزربن، پس از ترمیم مسجد در ۷۰ سال پیش، مزار ملامحمدرحیم در زیر بنای كف مدفون شد مضاف بر اینكه در دوره پهلوی به خصوص رضاشاه، طلاب و علمای دین منفور بوده و حتی پس از فوت، ایشان بسیار ساده دفن شده و قبرشان مشخص و واضح نبود. حجت الاسلام شیخ الاسلامی با بیان اینكه حوزه علمیه روستای لزربن در زمان این مجتهد بزرگ تا ۸۰ طلبه داشت از اقدام برخی افراد مبنی بر تخریب مسجد سخن گفت و تاكید كرد: این بنای مذهبی و تاریخی چندین بار در هنگامه تخریب قرار گرفت. اما، هر بار بنا به دلایلی نامعلوم تخریب بنا محقق نشد، چون هركسی كه اقدام به تخریب می كرد یا خود از دنیا رفته یا با دیدن كابوس های وحتشناك از تخریب صرفنظر می كرد و این یكی از دلایل اخلاص بانی مسجد لزربن است. با اشاره به اینكه فرزندان ملامحمدرحیم زمین های متعلق به پدر كه شامل مسجد و بازار و برخی حاشیه آن بود را وقف كردند، این عالم ربانی دارای كتب و تالیفات متعددی بود كه پس از تبعید و زندانی شدن فرزندانش مستندی در دست نیست، ضمن اینكه گفتنی است ۲ تن از پسران ملارحیم بنام های میرزا یحیی و نورالدین در صحن اتابكی حضرت فاطمه معصومه (س) به خاك سپرده شدند.
در چندین نوبت پرونده مسجد لرزبن برای ثبت در فهرست آثار ملی به مركز استان و از آنجا به وزارتخانه ارسال شد. اما، دلایل علمی در این قضیه وجود دارد،با توجه به اینكه بخشی از ساختمان مسجد لزربن ازبین رفته و دقیقا در همان فضا یعنی نیمه جنوبی، مسجدی جدید بنا شده است. بنابراین، قابلیت بازسازی مسجد وجود نداشته و ساختمان نیز هم اكنون نیمه متروكه است.
