آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی خانقاه شیخ علاءالدوله سمنانی مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان سرخه، صوفی‌آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شمارهٔ ثبت ۳۲۰ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در آغاز بنایی رفیع و با عظمت بود كه بدستور عمادالدین جمال‌الدین عبدالوهاب وزیر سلطان محمد خدابنده از خشت خام ساخته شد و شیخ علاءالدوله سپس خانقاهی بر آن افزود و در آنجا به ریاضت پرداخت و پس از مرگ در آنجا به خاك سپرده شد.
بنای خانقاه و آرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانی كه بازمانده معماری اواخر قرن هشتم است، به علت نداشتن استحكام و بی‌توجهی روبه ویرانی نهاد. به طوری كه به جز دو ستون ایوان بقیه بنا منهدم شد.
احمد بن محمد بن احمد البیابانكی سمنانی را از لحاظ مقام دینی به لقب ركن الدین و به مناسبت خدمات جوانی اش در دستگاه دیوانی، به علاء الدوله ملقب ساخته اند.
بنای آرامگاه به دستور عمادالدین(جمال الدین) عبدالوهاب وزیر سلطان محمد خدابنده از خشت خام بنا گردیده و شیخ خانقاهی بر آن افزود. بنای آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. ساختمان مفصل آرامگاه شامل دو قسمت است، قسمت اصلی بنا مربع شكل است و در گذشته گنبد عظیمی بر روی آن قرار داشته كه در حال حاضر تنها یك فیلپوش زاویه جنوب غربی مقصوره آن باقی مانده است. قسمت دوم ایوان رفیع و بلند آرامگاه است كه رو به مشرق است. مزار شیخ در بیرون ایوان واقع شده است. آرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانی در روستای صوفی آباد، واقع است.
یكی از دلایلی كه باعث شده این روستا یعنی صوفیان در منطقه شناخته شود، وجود آرامگاه الاء الدوله سمنانی از بزرگ‌ترین و مشهورترین عارفان اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم در این روستاستعلاءالدوله از یك خاندان ثروتمند سمنان بوده و او اصالتاً از ناحیه سند بوده اما خودش در بیابانك سرخه استقرار داشته است..شیخ علاء الدوله نقطه‌ای از زندگی راهش را تغییر داد و به دلیل روی آوردن به ریاضت و عرفان بیشتر ثروتش را در راه تصوف صرف كرد. این مكان یكی از مراكز مهم تجمع عارفان، دانشمندان و شاعران در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری قمری بوده و به علت اهمیت و احترامی كه بزرگان و فرمانروایان این دوره برای عارف بزرگ سمنانی قائل بودند، قبله‌گاه فكری آنان به شمار می‌رفت. در تذكرةالشعرای دولتشاه سمرقندی آمده است كه خواجوی كرمانی شاعر معروف قرن هشتم هجری قمری سال‌ها در همین خانقاه به خدمت شیخ علاءالدوله سمنانی مشغول بوده است و گردآوری دیوان اشعار علاءالدوله سمنانی را نیز به وی نسبت داده‌اند.
وارد خانقاه كه می‌شوید محوطهٔ بزرگ مربع شكلی را خواهید دید كه گنبد عظیم بقعه، بالای آن قرار داشته و در چهار طرف این محوطه راهروها و اتاق‌‌های متعدد ساخته‌شده بود. روی قبر شیخ علاءالدوله، نرده‌ای آهنین و سقف دار برپا شده بود كه قبر را نسبتاً از اشعهٔ سوزان آفتاب كویر حفاظت می‌كند. مزار شیخ كه در بیرون ایوان و بر صفحه‌ای بزرگ واقع‌شده است دارای ۱.۶۰ متر طول و ۱.۱۰ متر عرض و ۷۰ سانتی‌متر بلندی مشتمل بر دو سنگ‌قبر است. اشعاری بر سنگ مزار حجاری‌شده است.. ظاهراً قسمتی از این بنای باارزش، ویران‌شده اما میراث فرهنگی استان سمنان، قسمت‌‌هایی از بنا را بازسازی كرده است. هر ضلع حیاط مربع شكل بنای آرامگاه الاء الدوله سمنانی ۷ متر است.
این كاروانسرا از نوع كاروانسراهای دو ایوانی و شامل حیاطی وسیع با ۲۴ حجره در پیرامون می باشد. به دلیل تكثیر شاگردان و صوفیان شیخ علاء الدوله در طول حیاط اتاق هایی می توان یافت كه برای استراحت و استفاده این صوفیان ساخته شده است تا بتوانند در آن‌ها به تصوف و ریاضت بپردازند.
ایوان آجركاری شده رفیع این آرامگاه باستانی از بخش‌های دیگر این مجموعه كه باید حتما از آن دیدن كرد. ایوان با دو ستون و جرز عریض آجری به ارتفاع ۶ متر و دو اتاق با درهای چوبی قهوه‌ای در این میان قرار دارد.
دو طاق‌نمای آجری ،با تزیینات ساده در این آرامگاه، جزو اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین بخش‌های بناست كه از زمان‌های دور هنوز پا برجا مانده و مثل سایر قسمت‌های مجموعه مورد بازسازی و مرمت قرار نگرفته است.
در زمان حاضر اداره كل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان با دعوت از گروه علمی بین المللی مقاوم سازی و استحكام بخشی میراث معماری(ISCARSAH) تحت نظارت جهانی یونسكو كه یكی از تشكل‌های حرفه ای بین المللی مطالعات و پژوهش بناهای تاریخی است اقدام به استحكام بخشی به آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی كرد.
