بقعه پیغمبران سام و لام سمنان یكی از جاهای دیدنی و مذهبی شهر سمنان می باشد .سفر به مناطق مذهبی ممكن است بنا به دلایل زیادی شكل گیرد كه از اعتقادات مذهبی قوی تا رفع كنجكاوی‌های فردی را شامل می‌شود. چنین سفری بیشتر بر مبنای انگیزه‌های مذهبی است. جاذبه‌های مذهبی، زیارتگاه‌ها و اماكن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران مذهبی را به‌سوی خود جذب می‌كنند.
استان سمنان یكی از استان هایی است ۵ بقعه منسوب به پیامبران در آن قرار دارد.بقعه پیغمبران سمنان كه منسوب به سام و لام نبی است از معروفترین این بقاع هستند. همچنین بقعه ارمیای نبی در روستای ارمیان شهرستان میامی واقع شده و همانطور كه از نام روستا پیدا است ، زیارتگاهی در روستای ارمیان قرار دارد به نام ارمیای نبی ، این زیارتگاه در بین انبوهی از درختان چنار قرار گرفته و از پای این چنارها جوی آبی روان است .مردم منطقه و مسافران و گردشگران زیادی سالانه از این بقعه متبركه دیدن می كنند.
ارمیای نبی از پیامبران بنی اسراییل است كه واقعه مرگ وی و زنده شدنش بعد از صد سال در منابع ذكر شده است.علاوه بر این مقبره جرجیس نبی، در بیارجمند شاهرود، دانیال در روستای سوداغلن شهرستان میامی،و بقعه ای به نام دانیال پیغمبر در كالپوش میامی نیز از جمله بقاع منسوب یبه پیامبران در استان سمنان هستند.
در ۲۰ كیلومتری شمال شرق شهر سمنان بر بلندای كوه پیغمبران مقبره ای وجود دارد كه بنا به باور مردم سمنان و كتیبه موجود متعلق به فرزندان حضرت نوح به نام های سام النبی و لام النبی می باشد. قرارگیری بقعه سام و لام در منطقه‌ای سرسبز و خوش آب‌و‌هوا آن را به یك منطقه زیارتی و سیاحتی در میان جاهای دیدنی سمنان تبدیل نموده است.
از اصل و نسب و شجره مدفونین این مقبره اطلاع دقیقی وجود ندارد ولی با توجه به كتیبه موجود در ایوان شرقی كه در حال حاضر قسمتی از آن به علت بی توجهی از بین رفته و همچنین اعتقادات مردم سمنان ، صاحب مدفون در بقعه دو نفر به اسامی ‹ سام › و ‹ لام › از فرزندان حضرت نوح پیغمبرند كه مشهور به ‹ سام النبی › و ‹ لام النبی › هستند.
مفاد مطالب نوشته شده بر روی كتیبه چنین است : ‹ در بیان نسب شریف پیغمبران سیم و لام علیه السلام بدان كه دو بزرگوار دو پیغمبرند از نسل نوح ، یكی سام و یكی لام پسران عراق بن عالم بن سام بن نوح اند ، بنای سمنان از ایشان شده . از راه البرز به سمنان آمده و قلعه جنبدان و اسفنجان و ناسار و كوشمغان و زاوغان (اسامی محلات قدیمی شهر سمنان) را بنا نهادند و بعضی از مردم سمنان از نسل سام و لامند و وجه تسمیه سمنان آن است كه باعث آن سمنك پیغمبر شده و این كوه را سیمنك می نامند.
زائرینی كه قصد رفتن به محل این بقعه را با وسیله نقلیه دارند پس از پیمودن ۲۷ كیلومتر با اتومبیل و گذشتن از چند كلاته و مسیر رودخانه و جاده خاكی پرپیج و خم به پای كوه مرتفعی می رسند كه در گذشته زائرین بایستی تا فراز كوه كه محل مقبره است را با اسب و الاغ و یا پیاده طی می كردند.
اما در سالهای اخیر با همت هیئت امناء و پیگیری اداره كل اقاف و امور خیریه و مساعدت استانداری نسبت احداث جاده جدید از پای جاده تا محل بقعه و تامین برق بقعه اقداماتی به عمل آمده است.
بقعه پیغمبران دارای حرم، ایوان، صحن و گنبدی مخروطی شكل به شعاع ۲۰ متر و با گریو كوتاهی است، البته حرم به شكلی چهارگوش ساخته شده و در گذشته بر روی قبور صندوق مشبك چوبینی تعبیه شده بود كه اكنون ضریحی طلایی جای آن را گرفته و فضای داخلی بقعه با آینه‌كاری‌های زیبایی مزین است.
بقعبه پیغمبران یكی از اماكن مهم مذهبی استان سمنان به شمار می‌رود كه همه ساله پذیرای تعداد زیادی از حاجتمندان و گردشگران زیارتی است و به همین دلیل با كمك هیات امنای این امامزاده شرایط اقامت در محل فراهم شده و كسانی كه برای زیارت به این منطقه سفر می‌كند دغدغه‌ای برای اسكان و اقامت شبانه ندارند.
فضای داخلی بقعه با آینه‌كاری‌های زیبایی مزین شده است. بروی سنگ مزار این دو بقعه متبرك نسب آنان حك شده است، یعنی بر روی یك سنگ نوشته شده: مرقد مطهر لام النبی فرزند عراق بن عالم بن سام بن نوح پیغمبر و در مزار دیگری نوشته شده مرقد مطهر سام النبی فرزند عراق بن عالم ابن سام ابن نوح پیغمبر.
این بقعه متبركه دارای گنبد مخروطی شكل به شعاع ۲۰ متر و با گریو كوتاهی است كه ارتفاع آن از سطح بام مقبره حدود ۵/۴ متر است. فاقد كاشی بوده و از داخل دارای آینه كاری بسیار زیبایی است.
حرم به صورت مربع شكل به ضلع ۵.۵ متر است كه در وسط ضریح، فلزی سبز رنگ مشبك به طول ۳ متر و عرض ۲ و به ارتفاع ۲.۷۰ متر بر روی قبر ساخته و نصب شده است و زیر آن سنگ مرمر قرار دارد و روی آن نسب پیغمبران حك شده است.
در سمت جنوبی و شرقی بقعه ،بیرون مقصوره دو ایوان و دو پیش فضا وجود دارد و دو طرف دیگر آن پرتگاه و دره است . دو ایوان پیغمبران رو به جنوب و شرق است و دو طرف دیگر بقعه پرتگاه است كه در یكی از این دو ایوان، كتیبه‌ای از كاشی وجود دارد كه مفاد آن چنین است: “در بیان شب شریف پیغمبران سیم و لام (ع) بدان كه دو بزرگوار دو پیغمبرند از نسل نوح یكی سام و یكی لام، پیروان عراق بن سام بن نوحند. بنای سمنان از ایشان شده، از راه البرز به سمنان آمده و قلعهٔ جنبندان و اسفنجان و ناسار و كوشمغنان و زاوغان را بنا نهاده و بعضی از مردم سمنان از نسل سام و لامند و وجه تسمیه سمنان آن است كه باعث آن سمنك پیغمبر شده و كوه را سیمنك می‌نامند”.
در كوه روبروی شهرك صنعتی و مشرف به گردنه آهوان دوتن از پیغمبران الهی به نامهای لام و سام نبی در مجاورت هم و در بالای كوه بنام كوه پیغمبران برگرفته از نام این دو بزرگوار دفن هستند، وقتی به بالای كوه و مزار می رسید علاوه بر زیارت پیغمبران خدا با چشم انداز زیبایی در هردو طرف كوه مواجه می شوید در قسمت جنوب دشت سمنان شهر و شهرك صنعتی و دانشگاههای سمنان كه در مجاورت هم هستند دیده می شود.
در سال ۸۹ نسبت به ساخت حسینیه و مسجد و زائرسرا در این بقعه متبركه اقدام شده است.همچنین در اطراف صحن شرقی ۹ حجره برای سكونت زائران وجود دارد كه تعداد ۳ حجره آن در ضلع شمالی و ۳ حجره و یك انباری در ضلع شرقی و دو حجره در ضلع جنوبی بوده كه برای استفاده زائرین مرمت شده است .
نحوه دسترسی به بقعه پیغمبران سام و لام سمنان
این بقعه از دو مسیر قابل دسترسی است. مسیر اصلی آن كه در امتداد اتوبان تهران–مشهد و در كیلومتر ۶ خروجی سمنان قرار دارد دارای دو بخش بیابانی و كوهستانی است. این جاده در بخش بیابانی آن خاكی و دارای زیرسازی بوده اما در بخش كوهستانی آسفالت و كاملا بهینه‌سازی شده است. در فصل زمستان و به‌ویژه در روزهای برفی همراه داشتن امكانات كافی از جمله زنجیر چرخ و البسه گرم ضروری است. مسیر دوم دسترسی به بقعه پیغمبران، از محل پل اصلی ورودی شهر درجزین در شمال شهر سمنان امكان پذیر است كه دارای جاده خاكی نسبتا بی كیفیت بوده و به سمت شرق تا محل بقعه پیغمبران امتداد می‌یابد.
از فراز كوه پیغمبران و به‌طور دقیق از محل بقعه، علاوه بر زیارت پیغمبران خدا با چشم‌انداز زیبایی در هردو طرف كوه مواجه می‌شوید. در قسمت جنوب، دشت سمنان و حومه كویری آن و در طرف دیگر یعنی قسمت شمالی، پستی و بلندی‌ها و تپه‌ماهور همراه پوشش گیاهی متوسط مشاهده می‌شود. كه برای علاقه‌مندان حوزه بیوتوریسم و طبیعت‌گردی جالب توجه است.
بقعه پیغمبران در سمنان، در پنجم آذر ۱۳۸۰ با شماره ۴۴۲۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
