ریپورتاژ آگهی
جشن درندز ( تیرن انداراج )

جشن درندز ( تیرن انداراج )

جشن درندز ( تیرن انداراج ) یا ترانتاز با نام دیارنداراج نیز خوانده می شود. در فرهنگ مسیحی ارامنه ایران بازتابی از برگزاری جشن سده در روزگاران كهن است
  • 1400/12/18
  • استان : تهران
  • شهر : تهران
  • دسته : آداب محلی ایران
آدرس : تهران-تهران
تلفن : 66059000-021

جشن درندز ( تیرن انداراج ) یا ترانتاز با نام دیارنداراج نیز خوانده می شود. در فرهنگ مسیحی ارامنه ایران بازتابی از برگزاری جشن سده در روزگاران كهن است كه با برخی پیرایه ها در زمره جشن های كلیسای ملی ارمنی در آمد ، اكنون ارامنه هر ساله این جشن را كه بن مایه اش رنگ مسیحایی گرفته ، در غروب روز ۱۳ فوریه برابر با ۲۴ بهمن ماه به یادبود ورود حضرت مریم مقدس همراه با حضرت مسیح چهل روزه به بیت المقدس و استقبال از آن ها با افروختن آتش و آذین بندی گذرگاه با مشعل و چراغ ، در كلیساها جشن می گیرند .

جشن درندز ( تیرن انداراج )-Sfg0A2RZ7j

در این جشن كپه های بوته را كه در حیاط كلیسا چیده اند با شمع افروخته ای كه مقام روحانی ارامنه از محراب كلیسا می آورد ، آتش را روشن می كنند . پس از مراسم آتش بازی، هنگام ترك كلیسا هر كس شمع یا اخگردانی (مشعلی) را كه با آتش صحن كلیسا روشن شده به عنوان تبرك به منزل می‌برد. آتش این جشن ها و مراسم عبادی – آیینی را مردم هر دو قوم ایرانی و ارمنی از دوران كهن ، مقدس و متبرك می پنداشته اند و برای آن خاصیت قدسیانه تندستی و آرامش بخش می انگاشته اند .

در ارمنستان باستان برای آتش صفات زنانه و برای آب فروزه‌های مردانه قائل بودند. این جشن در ایران از زمان مادها تا پایان دورهٔ صفوی برگزار می‌شد. در افسانه های بسیار كهن ارمنی چنین آمده است كه خدایان «آرامازد» (همان اهورامزدا) و «آستقیك» بر قله كوه پاقات نشیمن داشتند و كمی پایین تر از نوك كوه، جایگاه آتشی جاویدان و در پای كوه منزل چشمه ای بزرگ بوده است. پس آتش و آب خواهر و برادر بودند. بنابراین نه تنها آب و آتش بلكه خاكستر نیز مقدس شمرده می شد.
میهر (اساطیر ارمنی) در نزد ارمنیان ایزد روشنی، خورشید و آتش بود و پرستشگاه او در روستای «باگایاریج» در شهرستان «درجان» (غرب ارمنستان باستان در نزدیكی مرزهای روم بود) در ارمنستان كوچك جای داشت كه در زمان تیگران بزرگ مورد پرستش قرار می‌گرفت. گریگور روشنگر پرستشگاه او را ویران كرد و دارایی آن را به كلیسا بخشید.

جشن درندز ( تیرن انداراج )-8GbqajXIpL

پیشوازی خدایگان جشن وقف عیسی چهل روزه به عبادت گاه است. یوسف و مریم خدازای، عیسی نوزاد را كه چهل روزه بود، بنا بر آیین موسی، به عبادت گاه بردند تا وقف خداوند كنند. در آنجا، سیمون پیر به پیشواز آمد. روح القدس به او وعده داده بود كه تا مسیح منجی را نبیند چشم فرو نمی‌بندد. او نوزاد را در آغوش گرفت و خداوند را سپاس و درود گفت، كه او را ارزانی دیدن منجی بنی‌اسرائیل كرده‌است. نوزاد را دعای خیر كرد و گفت:
«خدایگانا، بنده ات را با آرامش رها كن، زیرا من آن منجی را كه تو برای جمله اقوام فرستاده‌ای دیدم. من دیدم آن پرتو را كه باید روشنگر اقوام باشد و آن فره را كه از برای قوم بنی اسرائیل توست.»

آداب و رسوم در جشن درندز

در جلفای قدیم، جوانان ارمنی كه در همان سال ازدواج كرده بودند بوته خار را در حیاط كلیسا آماده می‌كردند. به هنگام برگزاری مراسم، همان جوانان با شمع‌های روشن در دست در جلوی بوته به صف می‌ایستادند. زمانی كه كشیش در حین اجرای مراسم با شمع خود بوته را آتش می‌زد، آن نو همسران نیز در پی او آتش را روشن می‌كردند. سپس جوان‌ها با شمع‌های روشن به خانه‌هایشان، كه پیش تر بوته‌های كوچكی در آن آماده شده بود، بازمی‌گشتند و با آن شمع‌ها بوته‌ها را آتش می‌زدند و از روی بوته‌های افروخته می‌پریدند. در آن شامگاه، خویشان و بستگان نو همسران برای نوعروس خوراكی‌های گوناگون می‌آوردند كه آن را «خونچا» (خونچا شكل ارمنی شده واژه فارسی خوانچه به معنی خوان و سفره كوچك است) می‌نامیدند.