مسجد شیخ علی اكبر شاهرود مربوط به دوره قاجار است، كه در شهر تاریخی شاهرود واقع شده است . این اثر در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۱۸ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.مسجد شیخ علی اكبر شاهرود از مساجد تك ایوانی است.حجرات متعدد این مسجد سالها مورد استفاده طلاب علوم دینی بوده و آب انبار بزرگ آن از ویژگی خاصی برخوردار است.
مسجد شیخ علی اكبر یكی از بناهای قاجاری شهر است. به جز آنچه قدیمی‌ترها از تاریخچه‌اش نقل می‌كنند، در كتاب مطلع‌الشمس صنیع‌الدوله هم به ساخت آن اشاره‌هایی شده است. نقل است ناصرالدین‌شاه قاجار در سفرش به مشهد از شاهرود می‌گذرد و در همان مدت كوتاه اقامتش در این شهر، از مسجد شیخ علی اكبر هم می‌گوید و از شیخ‌علی‌اكبر به عنوان سازنده بنا نام می‌برد.
دلیل اینكه این مسجد كمتر شناخته شده است و یا آنقدر كه باید به چشم یك میراث فرهنگی یا بنای كهن به آن نگاه نمی‌شود چندان مشخص نیست؛ اما چیزی كه كاملا مشخص است این است كه همین ناشناخته ماندن روح بنا را حفظ كرده و زیبایی‌اش را خالی از هرگونه تصنع و وجوه توریستی به بیننده پیشكش می‌كند. مسجد شیخ علی اكبر شاهرود متعلق به دوره قاجاریه است و به همت مرحوم شیخ علی اكبر مجتهد از روحانیان عالی رتبه شهر بنا شده است.
این بنا با قدمت ۱۷۰ ساله از زیباترین و كامل ترین مساجد شاهرود است. مساحت آن حدود ۷۵۰ مترمربع و زیربنایش ۵۰۰ مترمربع است كه شامل گنبدخانه، شبستان، طلبه خانه و آب انبار است.
قسمت طلبه خانه مسجد شیخ علی اكبر شاهرود كه در ضلع غربی آن واقع شده دارای پوشش سقف و آجركاری های بسیار زیبایی است. آب انبار این بنا كه به لحاظ حجم دومین آب انبار شاهرود است با دو راه پله (راه شیر) از یك طرف به خیابان و از سمت دیگر به صحن حیاط مرتبط است. این مسجد دارای دو ورودی یكی به سمت خیابان و دیگری به سمت كوچه است. پوشش سقف ورودی سمت كوچه (شرقی) از نوع قوس كلیل است كه با فرم حصیری اجرا گردیده است.
این مسجد در دوران مختلف حوادث تاریخی زیادی از سر گذرانده است. در دوران مشروطه یكی از مهم‌ترین پایگاه‌های آزادی‌خواهان و فعالان سیاسی بوده است و بسیاری از رهبران این دوره را در درون خودش پرورش داده است.
مسجد شیخ علی‌اكبر هنوز هم برای استفاده نمازگزاران باز است. مردم بدون اینكه بدانند به كجا دارند قدم می‌گذارند، می‌آیند و میان آن شبستان‌های زیبا به نماز می‌ایستند و حال خوششان را هزاران هزار بار در روز تكثیر می‌كنند و به آجر آجر بنا منتقل می‌كنند. در شاهرود این تنها مسجدی بود كه همزمان اهل تسنن و شیعیان در آن نماز می‌خواندند. مشخص نیست كه دلیل تجمع مشروطه خواهان در این مسجد همین تعلقش به مذاهب مختلف است و یا در آن زمان برای ایجاد وحدت در این جنبش اهل تسنن و شیعیان داخلش در كنار هم جمع شدند.
بنای این مسجد در اواخر قرن ۱۳ هجری قمری ساخته شده و ایوان و گنبد مرتفع آن دارای تزئینات آجری است. بنای این مسجد مشتمل بر سردر ورودی، صحن، ایوان، شبستان‌های متعدد، آب انبار قدیمی، حجره‌ها و بناهای خدماتی است.
این مسجد دارای پنج محراب در شبستان های اصلی و تابستانه است كه در فصول مختلف به تناسب وضعیت هوا از آنها استفاده شده است.
مسجد شیخ علی اكبر دارای دالان ورودی، صحن حیاط مركزی، طلبه خانه و آشپزخانه است و در قسمت شمال شرقی آن آب انبار بزرگی وجود دارد كه دو ورودی جداگانه آن را به صحن مسجد و خیابان جنب آن متصل می‌كند. در این بخش طلبه‌ها به بحث و درس می‌پرداختند و هنوز هم با نگاه به ساختار كلی آن، شكل حجره‌هایی كه در اغلب حوزه‌های علمیه دیده می‌شود قابل تشخیص است.
در قسمت زنانه مسجد دالان‌های تاریكی وجود دارد كه امروز به انبار تبدیل شده. به گفته محلی‌ها این بخش قبلا برای بیتوته و خلوت گزینی استفاده می‌شده است.
حوض داخل حیاط و تك درخت انار زیباش هم از زیبایی‌های همچنان سرپای شیخ علی اكبر هستند.
نحوه دسترسی به مسجد شیخ علی اكبر شاهرود
آدرس :شاهرود، میدان جمهوری، خیابان شهید صدوقی، كوچه مسجد شیخ علی اكبر
مسجد شیخ علی اكبر در تمام ساعت‌های روز قابل بازدید نیست. اگر تمایل به دیدن این بنای زیبا دارید باید در ساعات نماز در مسجد حاضر شوید. معمولا چند دقیقه بعد از نماز و سخنرانی مسجد تعطیل و فرصت بازدید تمام می‌شود.
