برای دانلود چند آهنگ شاد محلی مازندرانی معروف و همچنین آشنایی با موسیقی محلی مازندرانی و انواع موسیقی در این خطه و همچنین آشنایی با سازهای مازندرانی این مطلب را مطالعه كنید.
مازندران، استان ساحلی شمال ایران از شرق با گرگان، از جنوب با سمنان و تهران، از مغرب با گیلان و از شمال با دریای خزر همجوار است. این وضعیت خاص جغرافیایی باعث شده است فرهنگ موسیقی مازندران در ناحیه شرقی با خراسان و تركمن صحرا آمیخته شود و در غرب، كمابیش خصایص موسیقی گیلانی را داشته باشد. در مازندران هم مانند اكثر نقاط ایران، موسیقی با زندگی مردم همراه و عجین است. در شالیزارها، جنگلها، دریا، در آداب شادی و عزا و در همراهی با مراسم مذهبی، موسیقی مازندران نقش چشمگیری دارد. براساس روش پیشین و با توجه به واقعیتهای موجود، موسیقی مازندران را به ۲ گروه عمده تقسیم میكنیم: موسیقی بامتر آزاد، موسیقی بامتر معین مقام خوانی از شرق تا غرب موسیقی مازندران بامتر آزاد شامل آهنگهایی است كه در قالب مقامها و با حالت آوازی اجرا میشوند. مقام خوانی از شرق تا غرب مازندران رایج است و مقامها در شكلها و نامهای گوناگون متجلی میشوند. متداولترین مقامهای موسیقی بومی مازندران عبارتند از:
مقام خوانی امیری
معروفترین مقام بین مردم مازندران است. این آواز زیبا و دلانگیز به تنهایی میتواند بیان كننده خصایص و ارزشهای موسیقی مازندران باشد. آواز امیری بیشتر در جنوب مازندران متداول است و شعرهای زیبا و تصویرگر امیر پازواری، شاعر بلند پایه مازندرانی(بابل)، زینت بخش آواز امیری است. مقام امیری در دو نوع امیری بلند و امیری كوتاه اجرا میشود و به همت شادروان استاد ابوالحسن صبا، مقام امیری مازندران ثبت شده و در كنار سایر گوشههای آواز دشتی در ردیف استاد صبا قرار گرفته است.
مقام كتولی
از مقامهای معروف مازندران است كه بیشتر در قسمتهای شمال مازندران متداول است. آوازهای كتولی در نوع خود زیبایی ویژهای دارد. مقام كتولی، حاوی مضامین بلند اخلاقی، قومی، اعتقادی و گاه توصیفی است. كتولی در ۳نوع مختلف كتولی كوتاه (كل حال)، كتولی متوسط (میون كتولی) و كتولی بلند (بلند كتولی) اجرا میشود. علاوه بر امیری و كتولی، مقامهای ولك سری، توری (طبری) و طالبك (طالبا) را میتوان نام برد.
چاووش خوانی
نیز از مقامهای معمول مازندران است كه در استقبال یا بدرقه زایران مشهد، كربلا، نجف یا مكه خوانده میشود. چاووش خوان، پیك خبردهنده است كه مردم را در حال و هوای اعتقادی و توجه به مقدسات قرار میدهد.
مضمون عمومی در موسیقی مازندران، مسایل حماسی و اعتقادی و پرداختن به بیان ارزشهاست. با این كه موسیقی مقامی نواحی مختلف مازندران شباهت كلی و عام به هم دارند، اما در هر منطقه، بنا به شرایط اقلیمی و خصایص فرهنگی و نوع ارتباطات اجتماعی، رنگ و حالت مشخص تری مییابد. مثل سادگی در مازندران موسیقیهایی با متر معین به بیان ترانههایی اختصاص دارد كه عموماً دارای مضامین توصیفی و عاشقانه هستند.
ترانههای مازندرانی با ملودیهایی ساده و روان و اشعاری لطیف و بی پیرایه، سخنان دلنشینی را بیان میكنند كه جذابیت خاص یافته و در یادها باقی میمانند. ترانههای اصیل مازندرانی با عناوین و نامهای خاص، بیانگر قدمت و سابقه طولانی حوادث و مسایلی است كه ریشه در زندگی مردم این سامان داشته و به زمان حال رسیدهاند.
نوروزخوانی
از موسیقیهای متداول در مازندران و با متر معین است. نوروزخوانان اشخاصی هستند كه پیش از آمدن بهار، رسیدن نوروز و سال نو را با شعر و آهنگ به مردم بشارت میدهند. نوروزخوانان، بدیهه سرایانی هستند كه از مدتها پیش از بهار به پیشواز بهار میروند و بدون همراهی ساز و صرفاً به كمك آواز، نسیم بهاری را با دل و جان مردم آشنا میكنند. مردم هم به همراهی نوروزخوانان به آوازخوانی میپردازند و به این ترتیب استقبال از بهار عمومی میشود.
تعزیه
ریشههای محكم اعتقادی و علاقه به آل علی (ع) موجب شده است تعزیه در این سامان رشد یابد و آهنگهای تعزیه در بخشهای ریتمیك رشد چشمگیری بیابد. در عین حال، شیوههای آوازخوانی در تعزیه باعث شده است مقامهای موسیقی مازندران تحول یابد و در شكلهای متنوع عرضه شود و از این راه، فرمهای تازه در شكلهای موسیقی مازندران پدید آید.
متداولترین سازهای مازندران عبارتند از:
لَـلِـوا (نی): كه از سازهای شناخته شده در مازندران است. لَـلِـوا یا نی درواقع، ساز چوپانی مازندران به حساب میآید و در میان دامداران و ساكنان كوهستانهای مازندران معمول است.
دوتار رنگ و حالت بیانی دوتار مازندران از خصایص عمومی موسیقی این سامان تبعیت میكند و با حالات اجرایی دوتار تركمنی و خراسانی تفاوتی آشكار دارد.
كمانچه: این ساز از سازهای معمول در میان مردم مازندران است. كمانچه رایج در مازندران مانند كمانچه لری سه سیم دارد، ولی در سالهای اخیر از كمانچههای چهارسیمی نیز استفاده میشود.
نقاره (ناقاره): عبارت است از طبلهای كوچك با بدنهای سفالی كه پوستی روی دهانه كوزه سفالی كشیده شده و با طنابهایی در اطراف محكم میشود. نقاره را معمولاً با ۲قطعه چرمی به صدا درمی آورند. نقاره در اجرای حركات و رقصهای جمعی و به عنوان ساز خبرده، در همراهی سرنا استفاده میشود.
سرنا: سرنا در بین مردم مازندران به عنوان سازی روستایی و پرصدا در اعلام خبرها و انتقال وضعیتها استفاده میشود. مردم مازندران سرنا را هم به تنهایی و هم در همراهی با نقاره به كار میبرند. سرنا و نقاره علاوه بر جنبههای خبری در همراهی با رقصهای بومی نیز استفاده میشوند. علاوه بر سازهایی كه نام بردیم، در بین مردم مازندران استفاده از سه تار، تار و تنبك نیز متداول است و بعضی از مردم بومی مازندران موسیقیهای خود را با سازهای مذكور اجرا میكنند.
از دیگر موسیقیها میتوان به گهره سری و زاری اشاره نمود.