قلعه پیروز گت در بخش مركزی پنج كیلومتری شمال غربی چابهار در روستای تیس قرار دارد. این اثر از دوره اشكانیان و ساسانیان است. این دژ بر فراز تپهای در میانهٔ دره تیس واقع است. بلندی تپه از ارتفاع دو رشته كوه پیرامون تپه بیشتر نمیباشد. آثاری از برجها در ضلع شمالی و جنوبی دیده میشود. در قسمت ضلع شمالی دو اطاق كوچك در اندازههای ۳×۲ متر به منظور دیدبانی روی یك گوشواره زمین مانند دو طبقه واقع شدهاند.
بلندترین قسمت دژ و برج بر روی همین گوشوارهاست و بر اطراف اشراف دارد. در گوشههای شرقی و غربی در مركز حیاط دژ آثاری از سكوهای بلند كه از سنگ تراشیده ساخته شدهاند آشكار است و بخشهایی كه باقی ماندهاند نشاندهندهٔ محلی برای اجتماع، عبادت یا نشستن اهل دژ در یك مجلس بودهاست. سنگهای به كار رفته در بناها غیر آهكی هستند كه از جایهای دیگری به اینجا آورده شدهاند زیرا جنس خود تپه آهكی و سیلیسی میباشد. این بنا با توجه به آثار باقی مانده مشابه بناهای دوره اشكانی است و نام پیروز ساسانی این احتمال را افزونتر میكند.
معماری قلعه پیروز گت
این اثر بر فراز یك تپه در وسط دره تیس واقع است ارتفاع تپه از ارتفاع دورشته كوه اطراف تپه بیشتر نیست. بلندی این محل تقریباً ۱/۵ تا ۲ برابر ارتفاعات اطراف دره در محل روستای تیس می باشد. تپه از تخته سنگهایی از جنس رسوبی و آهكی تشكیل شده است. آثاری از زراعت و آبادانی در اطراف تپه پیروزگت دیده می شود راه ورود به تپه سخت و پرخطر است. در قسمت پایین تپه و در اطراف آن آثاری از دیوارهای سنگی بزرگ و قلوه سنگ و ساروج با قدمت خیلی زیاد دیده می شود. قسمتهای متفرقی از دیوارها باقی هستند. ضخامت دیوار ۲/۵ تا ۴ متر و ارتفاع آن در بعضی نقاط به ۱۲ متر می رسد. بین دیوارهای اصلی اطراف تپه دیوارهایی با ضخامت كمتر و به موازات دیوار اصلی دیده می شود كه از یكدیگر ۸ متر فاصله دارند و ۲۰۰ متر طول دارند.
بین دو دیوار آثاری از برجهای قلعه نمایان است و هر نقطه از تپه برای تأسیسات خاصی مانند كشیك خانه، قراولخانه و حفاظت قلعه اختصاص داشته است و تنها اثری كه از آنها باقی مانده است سنگ و دیوار شكسته، ملاط، ساروج، گچ، خرده های سفال و پیهای بنا میباشند. علاوه بر این دیوارهای بزرگ و ضخیم قلعه اثر خندقی به عرض ۳ متر و عمق متفاوت قبل از دیوار اصلی دیده می شود. در اطراف دژ آثاری از آب انبارها نمایان است. زیربنای قلعه در حدود ۸۰۰ متر طول و عرض آن با توجه به وضع طبیعی زمین متغیر است و تقریباً بیضی شكل می باشد.
آثاری از برجها در ضلعهای شمالی و جنوبی دیده می شود. در قسمت ضلع شمالی دو اطاق كوچك در اندازه ۳*۲ متر به منظور دیدهبانی روی یك گوشواره زمین مانند دو طبقه واقع شده اند و بلندترین قسمت دژ و برج بر روی همین گوشواره است و بر اطراف اشراف دارد. در گوشه های شرقی و غربی و در مركز حیاط قلعه آثاری از سكوهای بزرگ كه از سنگ تراشیده ساخته شده اند مشهود است و قسمتهایی كه باقی مانده اند نمایگر محلی برای اجتماع، عبادت یا نشستن اهل قلعه در یك مجلس بوده است. در اطراف قلعه اصلی بر روی تپه های پراكنده آثاری نیز از تأسیسات سكونتی بصورت جدا دیده می شود كه شاید محل سكونت طوایف یا خانواده های مأموران قلعه بوده است. سنگهای بكار رفته در بناها از نوع غیرآهكی هستند كه از نقاط دیگری به اینجا آورده شده اند زیرا جنس خود تپه آهكی و سیلیسی میباشد. این بنا با توجه به آثار باقی مانده مشابه بناهای دوره پارتی (اشكانی) است اما نام پیروز، ساسانی بودن این اثر را قوت می دهد.
