مراسم خنچه برون یزد ، مراسم مختص ازدواج است. پس از خواستگاری كه اصطلاحا “خواستگارگذارون” گویند و بعد از موافقت و تعیین مهر، مراسم بله‌برون و انجام سایر مراسم زمان عقدوعروسی، كه معمولا در یك روز انجام می‌گیرد، نیز مانند سایر موارد مشخص می‌گردد.طی آن در شب قبل از عقد و عروسی خانواده داماد در مجمعه‌هایی (سینی بزرگ مسی) هدایا و لوازمی را كه برای عروس خریداری كرده‌اند قرار می‌دهند.
تعداد مجمعه‌ها باید فرد باشد. مثلا هفت، نه و یازده مجمعه باشد. روی مجمعه و زیر آن هدایا، ترمه‌ای كه در حاشیه آن گلبرگ و نقل تزیین شده است می‌كشند. درون مجمعه اول قرآن قرار داده می‌شود و به وسیله بزرگ خانواده كه ترجیحا سید باشد حمل می‌شود. درون مجمعه‌های بعدی لوازم و هدایا قرار داده می‌شود و به وسیله توری پوشانده می‌شود. علاوه‌بر هدایا و لوازمی كه برای عروس خریداری شده، اقلامی همانند دارچین، زنجبیل، زیره و… نیز قرار داده می‌شود.
اگر خانه عروس و داماد به هم نزدیك باشد معمولا افراد حمل‌كننده سینی‌ها و همراهان پیاده می‌روند و با زدن دایره و هلهله‌كنان به خانه عروس می‌روند و اگر خانه عروس و داماد دور باشد از وسیله نقلیه استفاده كرده و درون وسیله هم دایره زنان و افراد با هلهله و شادی راهی خانه عروس می‌شوند. پس از رسیدن مهمانان به خانه عروس، پدر عروس با قربانی كردن گوسفند و دادن هدیه كوچك به افرادی كه سینی‌ها را حمل می‌كنند از آنان استقبال كرده و در آن جا مهمانان به رقص و پایكوبی می‌پردازند. در زمان حال، به همراه سایر سینی‌ها ، مجمعه‌ای حاوی شیرینی می‌باشد كه به همراه میوه از میهمانان دوطرف پذیرایی می‌گردد . پس از جشن مجمعه‌ها جلوی تك‌تك میهمانان چرخانده شده و وسایل داخل آن را به همه نشان داده می‌شود.
این مراسم شباهت بسیاری به مراسم حنابندان در دیگر نقاط كشور دارد ولی در مجموع با آن تفاوت دارد.درون اولین سینی، كتاب مقدس قرآن مجید گذاشته می‌شود كه بایستی توسط مردی كه بزرگ خانواده است و ترجیحا سید باشد، به منزل پدر عروس حمل می‌گردد. در شكل سنتی این مراسم، روی لوازمی كه بایستی به منزل پدر عروس حمل گردد، توری كشیده می‌شود و سینی‌ها به همان شكل به مدعوین نشان داده می‌شود، ولی در زمان حال بیشتر لوازم را كادو می‌نمایند.
درون سینی‌ها، علاوه بر لوازمی كه در روز خرید عروسی برای عروس تهیه گردیده ، مجمعه‌ای شامل: وسایل پا‌ی سفره عقد شامل: هل ، زنجفیل، دارچین، زیره، فلفل، ( لازم به ذكر است این مواد بایستی به صورت درسته و یا آسیاب نشده باشد) به نشانه گرمی زندگی، برده می‌شود. در قدیم روشور و صابون برای بهداشت و پاكیزگی و قند برای شیرینی زندگی نیز گذاشته می‌شد و در پاره‌ای نقاط اسپند و خرما نیز برده می‌شود.
در سایر سینی‌ها، آینه و شمعدان، لباس عروس، كیف‌وكفش و زیورآلات عروس و سایر وسایل خریداری شده به ترتیب اهمیت هركدام داخل مجمعه یا سینی توسط افراد خانواده داماد و مدعوین حمل می‌گردید. و در پشت این افراد، سایر افراد و میهمانان دعوت شده با عربانه ( دایره ) و كشیدن كل‌وهلهله و شادی، ایشان را همراهی می‌نمایند.
در میان مجمعه‌های داماد، سینی‌ای حاوی مقداری حنا حمل می‌شود كه تقدیم به عروس می‌شود. در قدیم اعتقاد بر این بوده كه حنا هدیه حضرت فاطمه بوده و مقدس است و برای عروس خوش یمن می‌باشد و لذا حنای خشك در ظرفی تقدیم می‌گردیده است ولی در زمان حال حنا را از قبل خیس كرده و گاهی به صورت اشكال زیبایی نیز درآورده و به صورت زیبایی تزیین می شود.
