روستای سهرین، واقع در استان زنجان روستایی از توابع بخش قره‌پشتلو می باشد . این روستا از غرب به كوه قره داش، از شمال غربی به كوه قاشقادم و از جنوب غربی به كوه قوش قیه محدود می‌شود. سهرین در فاصله ۲۱ كیلومتری شمال غربی زنجان قرار دارد. رودخانه سهرین كه از كوه‌های دینگه و آغ‌داغ سرچشمه می‌گیرد، در جنوب این روستا جریان دارد و به رودخانه زنجانرود می‌پیوندد. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۸۵۰ مـتر می باشد .
آب و هوا در این منطقه در فـصول بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد و خشك است.این روستا در دهستان قره‌پشتلو بالا قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲٬۳۰۹ نفر (۶۰۲خانوار) بوده‌است.اهالی روستای سهرین به زبان تركی آذری صحبت می كنند .مردم روستا مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند .فعالیت‌های زراعی، دامپروری، باغداری و تولیدات صنایع دستی روش های كسب درآمد بیشتر مردم ازاین روستا است . از محصولات زراعی گندم، جو، بنشن و تره بار را میتوان نام برد . هم چنین محصولات باغی روستا سیب و زردآلو می باشند .
معماری خانه های روستای سهرین
از آنجا كه روستای سهرین در یك ناحیه كوهستانی استقرار یافته بافت مسكونی متمركزی دارد. به دلیل تأمین امنیت و سازگاری با اقلیم و سرمای سخت زمستانی، واحدهای مسكونی روستا به هم چسبیده و متمركز ساخته شده‌اند.جهت‌گیری واحدهای مسكونی رو به جنوب در جهت استفاده بیشتر از نور آفتاب احداث شده‌اند. مصالح ساختمانی بافت قدیم روستا از چوب، خشت، گل و سنگ است، ولی واحدی مسكونی جدید با مصالح سیمان، آجر، آهن و گچ ساخته می‌شوند. فضاهای معماری در روستای سهرین از نیازهای زیستی و معیشتی مردم متأثر است. فضاهای خانه‌های مسكونی مشتمل بر انباری، آغل، حیاط، مطبخ، تنورخانه، سرویس بهداشتی و اتاق‌ها می‌باشد.كوچه‌های قدیمی روستا پیچ در پیچ و تنگ است و عبور از آنها فقط با پای پیاده امكان‌پذیر است. روستای سهرین از جمله روستاهای تاریخی استان زنجان است.
جاهای دیدنی روستای سهرین
سهرین آثار تاریخی متعددی دارد. كه از مهمترین آنها میتوان موارد زیر را نام برد :
قلعه تاریخی سهرین از آثار قدیمی روستا است كه این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه در ارتفاعات شمالی مشرف بهدشت سهرین واقع شده كه به صورت هشت ضلعی مستطیل شكل به ابعاد ۸۲ × ۵۴ متر با مصالح سنگ و گل بنا شده است . ضخامت دیوارهای قلعه ۲ متر بوده و در قسمت نمای بیرونی از سنگ های مسطح كه با ملات گچ و آهك بندكشی شده است ، استفاده گردیده است . ارتفاع دیوار فعلی تخریب شده در بلندترین قسمت به ۳/۴۰ متر می رسد . دروازه قلعه در دیواره جنوبی با فاصله یك برج از ضلع غربی با معبری به اندازه یك متر واقع شده است . در دروازه از سنگ های مقاوم تری مخصوصا در جلوی ورودی و كف دروازه به كار رفته است .
قدمت قلعه فوق به قرن پنجم و ششم هجری قمری باز می گردد و باتوجه به تغییرات معماری انجام یافته دو دوره را می توان برای آن در نظر گرفت . دوره اول مربوط به احداث اولیه قلعه و دوره دوم مربوط به بازسازی های صورت گرفته خصوصا در ضلع شرقی و جنوب شرقی دیوارها تشخیص داد .
قلعه در ضلع شمالی روستای مكشوفه قدیم سهرین بر بالای بلندی واقع است و می توان آن را جزء كهندژ روستا دانست. متأسفانه قلعه به علت بی‌توجهی روی به تخریب است.
– گورستان قدیمی سهرین كه به دوره‌های مختلف تعلق دارد نیز، از آثار كهن این روستاست.
– مسجد قدیمی روستا نیز كه تعمیراتی در آن صورت گرفته، واجد ارزش‌های معنوی و تاریخی است.
– رودخانه سهرین كه از كوه‌های دینگه و آغ داغ سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر از جنوب روستای سهرین، به رودخانه زنجان رود می‌پیوندد. طول مسیر رودخانه با سرسبزی قابل توجهی به تفرجگاه‌های زیبایی تبدیل شده است كه در ایام بهار و تابستان پذیرای گردشگران بسیاری است. طبیعت، بخش عمده جاذبه‌های گردشگری این روستا را تشكیل می‌دهد.
– منطقه حفاظت شده سهرین ؛ این دشت جزو یكی از دشت‌های مهم استان زنجان است كه می‌تواند در بخش اكوگردشگری پذیرای جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی باشد. این منطقه با برخورداری از تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری، از جمله جاذبه‌های عمده اكوتوریستی استان زنجان است. دشت آهوخیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است كه یكی از مناطق باارزش و به عنوان آخرین زیستگاه آهوان شمالغرب و غرب ایران محسوب می‌شود. عرض متوسط این دشت ده تا دوازده كیلومتر و متوسط ارتفاع آن هزارو ۶۵۰ متر و شیب متوسط دشت سهرین دو تا سه درصد به سمت جنوب غربی است. این اكوسیستم دشتی در گذشته از نظر اكولوژیكی به عنوان یك زیستگاه تابستانی و یك كریدور حیاتی در جهت گدار مهاجرتی برای آهوان محسوب می‌شد و آهوان فلات مركزی ایران در تابستان‌ها به این دشت مهاجرت می‌كردند كه در سال ۱۳۵۸جمعیتش بالغ بر سه هزار رأس می‌رسید.
این حیوانات به طور پراكنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شوند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراكز مسكونی، روند گذر آهوان را مختل و اثرات سوء خود را نمایان ساخت و لزوم حفاظت این منطقه اجتناب ناپذیر شد و در نهایت در بهمن ۱۳۵۷ با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ‌آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت. مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه را پیچك، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، كاكوتی، كاروانكش، درمنه، كلاه میرحسن، پولاف، ختمی، زرشك، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید تشكیل می‌دهند.
در ارتفاعات این دشت نیز قارچ‌های خوراكی (دنبلان)، ریواس، كنگر، كاكوتی، آویشن و برخی دیگر از گیاهان كه مصارف خوراكی و دارویی دارند، می‌روید كه همه ساله تعدادی از ساكنین اطراف را برای جمع آوری این گیاهان به خود جذب می‌كند. دشت سهرین تنها مأمن و زیستگاه آخرین بازمانده آهوی ایرانی در شمال غرب كشور محسوب می‌شود و طبق آخرین سرشماری‌ها ۱۴۵۰ راس آهو در این دشت زندگی می‌كنند. وحوش و پستانداران دیگری نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، رودك، تشی، گراز، خرگوش و پرندگانی چون باقرقره شكم سیاه، كبوتر چاهی، كبك معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلایی، بحری، دلیجه، انواع چكاوك، زنبورخوار، جغدكوچك، سارصورتی و طرلان علاوه بر این آهوی زیبا در این زیستگاه زندگی می‌كنند. اقلیم منطقه از نوع خشك و سرد بوده و دمای متوسط این منطقه ۱۰ سانتی‌گراد، حداكثر دمای مطلق هوا ۳۸ درجه و حداقل دمای آن ۲۹ درجه سانتی گراد و متوسط رطوبت نسبی این منطقه سالانه ۷۱ درصد است. این دشت تنها مأمن و زیستگاه آخرین بازمانده آهوی ایرانی در شمال غرب كشور محسوب می‌شود .
