روستای ارسباران یا به زبان خودشان روستای قره داغ در ناحیه ای كوهستانی وسیعی واقع شده است این منطقله زیبا در شمال استان آذربایجان شرقی، كه از شمال كوه قوشا داغ در جنوب اهر تا رود ارس گسترده‌است .روستای ارسباران در شرق باشهرستان مشگین‌شهر و مغان، در جنوب با شهرستان سراب، و در غرب با شهرستان تبریز و شهرستان مرندهم‌مرز است.این منطقه زیبا از جمله مناطق پرتردد و محبوب گردشگری در استان آذربایجان شرقی است كه با چشم‌اندازهای طبیعی و خارق‌العاده و نیز آثار تاریخی ارزشمند، یكی از مناطق محبوب گردشگری در شمال غربی ایران محسوب می‌شود. البته نباید از این نكته غافل شد كه این منطقه‌ی زیبای كوهستانی و جنگلی نسبت به سایر مناطق جنگلی در شمال كشور، ناشناخته‌تر و بكر مانده است .
در سال ۱۹۷۶، یونسكو ۷۲۴۶۰ هكتار از اراضی منطقه، در محدودهٔ ‘۴۰ °۳۸ تا ‘۸ °۳۹ شمالی و’۳۹ °۴۶ تا ‘۲ °۴۷ شرقی، را به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌كره ثبت كرد. توصیف كلی یونسكو به این قرار است، این ذخیره‌گاه زیست‌كره در كوهستان‌های قفقازی ایران نزدیك مرز كشور با جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد.زیبایی طبیعت ارسباران حتی نظر غربیانی را كه منطقه را دیده‌اند بخود جلب كرده‌است. برای مثال، یك گردشگر كانادایی كلیبر را این‌گونه توصیف می‌كند، شهری دورافتاده و خواب آلود در میان كوه‌های سر به فلك كشیده‌ای كه قله‌هایشان در زیر مه غلیظ از دیده پنهان شده‌اند. … مكانی است عالی؛ به طراوت و سر سبزی انگلیس و ورای ذهنیت ما از طبیعت كویری و خشك ایران. این ناحیه، با قرار گرفتن در بین مناطق خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای، كوه‌هایی تا ارتفاع ۲۲۰۱ متر، علفزارهای آلپی، دشت‌های نیمه‌خشك، مراتع و جنگل‌ها، رودها و چشمه‌ها را شامل شده‌است. ارسباران محل زیست حدود ۲۳٬۵۰۰ كوچ‌نشین است كه عموماً در مناطق بین شهری ناحیه زندگی می‌كنند. فعالیت‌های اقتصادی در زیستگاه كشاورزی، دامداری، باغبانی، صنایع دستی و گردشگری را شامل می‌شود، اما در بخش‌های شهری فعالیت‌های تجاری نیز در جریان است .
در كتاب «مسالك و الممالك» ابن حوقل از مكانی به نام “سیاه‌كوه” اسم می‌برد، كه در مجاورت آن نسلی از “تركان” زندگی می‌كردند. اما بنظر می‌آید كه سیاه‌كوه مذكور با شبه‌جزیره سیاه‌كوه در سواحل شمال شرقی دریای خزر، یكی باشد. بنابر این، تا زمانی كه اسنادی معتبر پیدا نشده، تاریخ قدیم ارسباران را بایستی در پس‌زمینهٔ تاریخ‌های دو شهر اصلی منطقه، یعنی اهر و كلیبر، جستجو كرد .
میانگین بارش سالانه در ایستگاه هواشناسی كلیبر در یك دوره ۲۰ ساله، ۴۶۱ میلی‌متر بود. بارندگی نسبتاً زیاد در این منطقه، كه بیشتر به صورت برف است، و تبخیر كم آن باعث شده تا جویبارهای زیادی از كوهستان‌های مرتفع آن سرچشمه گرفته و به داخل رود ارس وارد شوند .
از نظر جغرافیایی گیاهی ارسباران محل برخورد سه اقلیم مختلف خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای است. شكل ظاهری و توزیع پوشش گیاهی ارسباران قانونمندی خاصی دارد، بدین ترتیب كه دامنه‌های جنوبی اصولاً پوشیده از مرتع است و جنگل عمدتاً در دامنه‌های شمالی و بین ارتفاعات ۸۰۰ متر تا حدود ۲۲۰ متر مشاهده می‌شود و مناطقی با ارتفاع بیشتر از ۲۲۰۰ متر و كمتر از ۸۰۰ متر مرتعی است. در پارك ملی ارسباران ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست، ۴۸گونه پستاندار (نظیر كل و بز، گراز، خرس قهوه‌ای، گرگ، «وشق» (سیاه‌گوش) و «پلنگ») و ۲۲ گونه ماهی شناخته شده‌است. از گونه‌های پرندگان بومی ارسباران می‌توان به «قره خروس قفقازی» كبك، دراج و قرقاول و انواع پرندگان شكاری و تعداد بی‌شماری پرندگان آبزی و خشكی‌زی اشاره كرد. «مارال»، گونهٔ منقرض شدهٔ منطقهٔ ارسباران نیز با انتقال هفت راس از پارك ملی گلستان در فضایی به وسعت هفت هكتار در مركز تحقیقاتی آینالو رها شده و در حال احیا است. ارسباران صرف نظر از جاذبه‌های شكارگاهی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونه‌های گیاهی و جانوری كمیاب، چشم‌اندازهای بكر و وسیع و شكنندگی و آسیب‌پذیری بالای خود در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ شمسی ابتدا به عنوان منطقهٔ ممنوعه و سپس منطقهٔ حفاظت شده تحت حفاظت و نظارت اعلام شده و چندی پیش نیز به پارك ملی ارسباران ارتقا یافت.
در این میان جنگل‌های بلوط «ممرز» به همراه گونه‌هایی چون «كیكم»، «سماق»، «زرشك»، «انار وحشی»، سیب و گلابی وحشی، تمشك وزغال‌اخته معرف مناطق جنگلی متراكم با اقلیم مرطوب، حكایت از غنای جنگلی این منطقه می‌كنند. میوه جنگلی قره‌قات نیز در جنگل‌های ارسباران به وفور یافت می‌شود. به دلیل شرایط خاص و ویژهٔ اقلیمی و جغرافیایی، منطقهٔ ارسباران از پوشش غنی و متنوع گیاهی و قارچی برخوردار است. از میان دو هزار و ۴۰۰ گونه شناسایی شده در آذربایجان حدود هزار و ۴۰۰ گونه از مجموع آن‌ها در جنگل‌های ارسباران زیست می‌كنند. طی سال‌های اخیر نیز دكتر محمدرضا آصف طی چند سال نمونه‌برداری مستمر و مداوم، قارچ‌های منطقه ارسباران را جمع‌آوری، شناسایی و بیش از ۲۵۰ گونه قارچ از منطقه گزارش كرده‌است.قارچ دنبلان در بیشه‌های منطقه ارسباران، مخصوصاً در نزدیكی‌های روستای دریلو به وفور یافت می‌شود. قابل توجه است كه دنبالان در زبان تركی به معنی متورم می‌دهد؛ بدین ترتیب كه این قارچ در حین رشد خاك‌های بالای خود را اندكی بالا می‌آورد و اهالی از همین نشانه قارچ را پیدا می‌كنند. بعلاوه، همین نام با مسمی بر قدمت استفاده از این قارچ غذایی در منطقه ارسباران دلالت می‌كند
در آغاز جنگ‌های روس – ایران بخش مهمی از مردم زندگی عشایری داشتند. شش ایل عمده شیعه ترك‌زبان عبارت بود از چلبیانلو (۱۵۰۰ خانوار)، قاراچورلو یا قره چورلو (۲۵۰۰ خانوار)، حاج علیلو (۸۰۰ خانوار)، بیگ دیللو (۲۰۰ خانوار)، و گروه‌های دیگر (۵۰۰ خانوار).آن زمان، اهر به عنوان مركز ناحیه ۳۵۰۰ نفر جمیعت داشت.
از جمله مكان‌های مناسب در جنگل‌های ارسباران جهت استراحت و اسكان می‌توان به قلعه درسی، مكیدی درسی، آینالو در كلیبر و چیچكلو در ورزقان اشاره كرد. اساسی‌ترین كاری كه در زمینه گسترش كمپ‌های گردشگری در شرف اجرا است، آماده‌سازی ۳ كیلومتر از سواحل رود ارس برای اجرای طرح‌های گردشگری می‌باشد. بنا به گفته اكبر تركان، این كار پتانسیلی عظیم و نیرومند برای رقابت با تمامی جاذبه‌های گردشگری ایران خواهد بود .
پوشش گیاهی در منطقه‌ی ارسباران عبارت است از گیاهانی متنوع و ارزشمند كه نظیر آن‌ها را به سختی می‌توان در مناطق دیگری از جهان یافت. سرخدار، ممرز، فندق، بلوط، سماق و گردو از گیاهانی است كه در ارسباران رشد و نمو می‌كند. منطقه‌ی ارسباران، محل زندگی حیواناتی مانند سیاه‌گوش، شغال، خوك وحشی، روباه، گرگ و خرس قهوه‌ای است. همچنین پرندگانی همچون جی جاق، كلاغ نوك قرمز، عقاب طلایی، شاهین، كبك، كبك چیل و… نیز در این منطقه‌ی رویایی زندگی می‌كنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های منطقه‌ی ارسباران، می‌توان به حضور كوه‌های رفیع و تنوعی از درختان گوناگون اشاره كرد كه خود در جذب گردشگر موثر و مفید است.
