سنگ نگاره انسان بالدار سالمترین و زیباترین نقش ایجاد شده در بناهای پاسارگاد است كه دارای مفاهیم عمیق اندیشه والای انسانی كوروش بزرگ است. سنگ نگاره مردی را نشان میدهد با ریش انبوه كوتاه، ردای بلند و تاجی بر سر در حالی كه چهار بال او را در بر گرفتهاند رو به سوی مركز كاخ دارد. عناصر تزئینی و هنری سنگ نگاره بسیار زیبا، چشمگیر و معنادار است. بر بلندای نقش تاجی زیبا است كه روی شاخهای بلند و تابدار یك قوچ حبشی، در حالی كه دو مار كبرای پشت به هم كرده كه هر یك گویی را به نماد خورشید بر سر دارند قرار گرفته است.
سه دسته گل نی بخش اصلی تاج را كه هر یك گوی خورشید را بر فراز دارند و با پر شترمرغ احاطه شدهاند تشكیل دادهاند. انتهای این سه دسته گل را سه گوی بزرگ خورشید پوشاندهاند. بالها با ظرافت و زیبایی دو سوی مرد را در بر گرفته در حالی كه دو بال به سوی آسمان و دو بال به سمت زمین گسترده شدهاند. اندام این مرد با ردایی بلند و حاشیه دار پوشانده شده كه مزین به گلهای رزت است. دستها یكی به سوی جلو و دیگری در امتداد بال به سوی بالا قرار گرفتهاند در حالی كه پاها عریان هستند.
در ایجاد این نقش از هنر و فرهنگهای ملل مختلف آن روز الهام گرفته شده است. از جمله تاج كه پیشینهای مصری دارد، لباس بلند مرد كه ایلامی است و بالها كه ریشه در هنر آشور دارد. به كارگیری هنر ملل مختلف در این سنگنگاره برگرفته از اندیشههای والای انسانی كوروش است. در واقع هر قسمت نقش بیان كننده حضور نمایندهای از ملتهای گوناگون است. كوروش با ایجاد این سنگنگاره یك نوع اتحاد و همدلی را میان مردمان سرزمینهای مختلف با اندیشه برابری انسانها با هر رنگ، نژاد و زبانی را به وجود آورد.
بالای نقش برجسته تا سال ۱۲۴۳ خورشیدی، مزین به سنگ نبشتهای میخی سه زبانه بوده با مضمون «من كوروش شاه هخامنشی ام». ولی پیش از سال ۱۲۵۶ خورشیدی این سنگ نبشته را از بالای نقش برداشتهاند. نقش انسان بالدار را یك مفسر هندی به نام مولانا ابوالكلام آزاد و علامه طباطبایی با شخصیت ذوالقرنین ( صاحب دو شاخ) كه در قرآن مجید از او به عنوان شاهی جهانگیر و دادگر و نظركرده یاد شده یكی دانسته و بیان میكنند كه ذوالقرنین یاد شده در قرآن همان كوروش بزرگ است.
منابع:صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران-ویكیپدیا