این پارك جنگلی، از پارك ها و جاذبه های تفریحی شهر تبریز كه در شمال غربی تبریز قرار دارد.عون بن علی (عینالی یا عینال-زینال)، كوه و آرامگاهی بر فراز رشته‌كوه سرخاب است كه در ناحیه شمالی شهر تبریز قرار دارد. علاوه بر آرامگاه، امكانات رفاهی نظیر تله‌كابین عون بن علی ، رستوران و … این مكان را به یكی از برترین جاذبه‌های گردشگری تبریز تبدیل كرده است. عینالی كوه و تفرجگاهی زیبا در شهر تبریز است و گردشگران و زائران زیادی را به هنگام سفر به تبریز به خود جذب می‌كند.
در ناحیه شمال غربی شهر تبریز، رشته بلندیهای سرخ‌رنگی به نام عینالی (عون بن علی) قرار دارد كه ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح دریا ۱۹۶۰ متر است. در واقع، كوه عینالی به مجموعه‌ای از قله‌ها، تپه‌ها، دره‌ها و… گفته می‌شود كه در مجموعه جفرافیایی معینی قرار گرفته‌اند. این كوه از سمت شمال به رودخانه تلخه رود ( آجی چای)، دریاچه ارومیه و دره‌های شهرستان اهر، از شرق به چشمه كهلیك ( كهلیك بولاغی)، از جنوب به طرف فرودگاه تبریز و از غرب به خیابان‌ها و شهرك‌های شهر تبریز منتهی می شود.
بر فراز كوه عون بن علی بقعه‌ای وجود دارد كه قدمت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد و منسوب به دو تن از فرزندان حضرت علی (ع) به نام‌های عون بن علی و زید بن علی است. این بنا در گذشته آتشكده و عبادتگاهی بوده است. بنا به نظر ژان پاتیست تاورنیه، جهانگرد فرانسوی این مكان در گذشته كلیسا بوده كه پس از ورود اسلام به ایران، به مسجد و زیارتگاه تبدیل شده است. شیوه معماری بنا به سبك معماری دوره ایلخانی است و در مجموع از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی، ایوان، دو میل مناره توپر و پنج ستون سنگی بزرگ تشكیل یافته است. ستون‌های قدیمی در گذشته از جنس چوب بوده كه در انجام بازسازی‌ها ستون‌های سنگی جایگزین آنها شده‌اند. همچنین عمده مصالح به كار رفته در بنای بقعه، سنگ كوه سرخاب و اندكی آجر است.
ساختمان بنا در طی دوره‌های مختلف دستخوش آسیب‌های فراوانی شده است. در واقع، بنا تا پایان قرن نهم سالم و آباد بوده، ولی پس از حمله امپراطوری عثمانی به كلی تخریب شده است. سپس در دوره صفوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است، ولی در اثر زلزله ویرانگر تبریز در سال ۱۱۹۳ هجری ویران شد. پس از آن بازسازی مجدد بنا در دوره قاجار انجام گرفته كه به منظور جلوگیری از تخریب بنا اتاقی در سمت شمال احداث و به مجموعه اضافه شده است.
در سال‌های اخیر، بقعه عون بن علی مورد بازسازی اساسی قرار گرفته و همچنین در فهرست میراث فرهنگی نیز به ثبت رسیده است. با توجه به موقعیت كوهستانی بقعه، علاقه‌مندان به ورزش می‌توانند از مسیر كوهنوردی و صخره‌نوردی به این مكان دست یابند. همچنین، راه دسترسی ماشین‌رو و آسفالته از مسیر اتوبان پاسداران (كمربندی شمالی) تا بالای كوه و محوطه امامزاده امتداد داشته و روشنایی آن به طور كامل تامین شده است كه شب‌ها جلوه‌ای خاص به كوه می‌بخشد.
در طی سال‌های اخیر، اقدامات گسترده‌ای برای گسترش جاذبه‌ها و امكانات تفرجگاه عینالی صورت گرفته كه با استقبال بی‌نظیر مردم و گردشگران روبرو شده است. از جمله این امكانات می‌توان به منطقه صخره‌ای برای تمرین صخره‌نوردان مبتدی، یادمان شهدای گمنام، تندیس استاد شهریار و سایر نام‌آوران شهر تبریز اشاره كرد.
علاوه بر این، تله‌كابین تبریز نیز اخیرا در این منطقه راه‌اندازی شده كه از تكنولوژی بالایی برخوردار بوده و پس از تكمیل پروژه به طولانی‌ترین تله‌كابین كشور تبدیل خواهد شد. به هنگام سوار شدن به این تله‌كابین می‌توان منظره بسیار زیبای كوهستان و شهر را تماشا كرده و از آرامش بی‌نظیر كوهستان لذت برد. همچنین كافه‌ها و رستوران‌ها در ایستگاه دوم پذیرای گردشگران هستند.
رشته‌كوه عینالی در گذشته عاری از هر گونه پوشش گیاهی بوده و خاك آن نیز از لایه‌های گچ و ماسه‌های رنگی تشكیل شده بود، ولی به تازگی، در راستای افزایش سرانه فضای سبز تبریز و تلطیف هوای شهر، طرح ویژه جنگل‌كاری در محدوده عینالی اجرا شده است.
كوه نوردی در كوه عینالی و كوه های اطراف آن به ویژه كوه دند بسیار محبوب است و یكی از اصلی ترین تفریحات آن به شمار می آید. از زمان های دور كه هنوز این میزان از امكانات و مسیرهای خوب دسترسی در كوه وجود نداشت مردم برای ورزش و لذت بردن از مناظر و زیارت بقعه عون بن علی، كوه نوردی می كردند؛ در سال های اخیر كه با احداث راه آسفالته، مسیر كوه نوردی را برای همه گروه های سنی با هر توانی آسان كردند. البته راه آسفالت تنها راه صعود به قله نیست و آنهایی كه به دنبال ماجراجویی و هیجان بیشتر هستند و می خواهند بیشتر از طبیعت لذت ببرند می توانند از مسیرهای دیگر كوه نوردی استفاده كنند.
چیزی كه كوه نوردی را به طور كلی بسیار جذاب می كند، صعود همراه با دوستان و همراهان دیگر است. صعود به قله عینالی نیز از این قاعده جدا نیست. تا جای امكان در كنار دوستان‌تان به قله عینالی صعود كنید و روزی خاطره انگیز برای خود بسازید.
نحوه دسترسی به عینالی
مسیر اصلی رسیدن به قله عینالی، جاده ای آسفالته و ۳.۵ كیلومتری است كه شما را در راهی پر پیچ و خم اما زیبا و پر از چشم اندازهای جذاب به بالای كوه می رساند. جاده ای كه در قسمت های مختلفِ آن می توان نمایی دیدنی از شهر دلفریب تبریز را به تماشا نشست. اگر نزدیكی های غروب و یا شب در این مسیر باشید؛ می بینید كه شهر با سو سوی چراغ ها دلبری می كند و زیبایی هایش را به رخ همه می كشد.
در مسیر هر چه كه بالاتر می روید چشم اندازی كه از شهر و اطراف آن می بینید وسیع‌تر می شود و گستره ای بزرگتر از تبریز با آسمان خراش ها و خیابان هایش زیر پای شما قرار می گیرد؛ به طوری كه وسوسه می شوید هر چه سریعتر به قله رسیده و از آنجا به تماشای شهر اولین ها بنشینید.
نگران خستگی و مسافت راه هم نباشید، در قسمت های مختلف جاده آلاچیق هایی نصب شده كه می توانید در آنجا اندكی استراحت كرده و خوراكی مختصری كه با خود همراه آورده اید را میل كنید. اگر هم اهل ورزش هستید و دوست دارید در هوای پاك كوه عینالی و چشم انداز بی نظیر آن سلامتی خود را بالا ببرید، می توانید از وسایل ورزشی همگانی كه در فواصل مختلف نصب شده استفاده كنید.
خوب است بدانید برای انتقال راحت تر سالمندان، معلولان و جانبازان به بالای كوه در سال های گذشته چند دستگاه ون و تاكسی در پایین كوه وجود دارند كه خیلی آسان می توانند این عزیزان را به قله برسانند.
به غیر از جاده اصلی كه راحت ترین راه رسیدن به قله عینالی‌ست، دره ها و صخره های به نسبت سخت گذر نیز وجود دارند كه صعود از آنها به تجهیزات و تجربه كافی نیاز دارد و كار هر كسی نیست. تعدادی از این دره ها در كوه عینالی مشهورترند و كوه نوردان حرفه ای از آنها برای صعود به بالای كوه استفاده می كنند. یكی از آنها، دره ایلان اوچانلار نام دارد كه در سمت جنوبی قله و ضلع شمالی ایستگاه اول تله كابین قرار گرفته و تخته سنگ های مرتفع و بلند جلوه خاصی به آن می خشیده اند. این سنگ ها همچنین محل تمرین سنگ نوردان نیز هست.
دره دیگری كه برای كوهنوردی از آن استفاده می كنند، دره قلبه زن است كه مابین دكل مخابراتی و دره ای به نام داشكسن لر واقع شده و برای خاك قرمز رنگ خود مشهور است.
دره مشهور دیگر، قانلی دره است كه در سمت شمالی دكل مخابراتی قرار دارد و یكی از دیدنی ترین دره های عینالی به شمار می آید. دره های كهلیك بولاغی و دوه چی كهلیك بولاغی در نزدیكی شمال قله و سمت رود آجی چای از دیگر مكان های محبوب صعود به سمت قله به شمار می روند.
آدرس :آذربایجان شرقی – تبریز – شمال غرب تبریز
