ریپورتاژ آگهی
كویر بجستان

كویر بجستان

منطقه طبیعی كویر بجستان در شمال غربی شهرستان بجستان و در ۴ كیلومتری شمال روستاهای منصوری و زبیس آباد قرار دارد و یكی از كویرهای استان خراسان رضوی به شمار می رود. كویر بجستان (كویر سعدالدین) از سطح دریاهای آزاد ۸۰۳ متر ارتفاع دارد و با وسعت تقریبی ۸۰۰۰ هكتار متعلق به دوران سوم(كرتاسه) و چهارم(آئوسن) زمین‌شناسی است كه با جهتی شمال شرقی ـ جنوب غربی در شمال غربی شهرستان بجستان واقع شده و به طور كلی اتفاقات زمین‌شناسی منطقه موجب پدید آمدن چشم‌اندازی زیبا از طبیعت بیابانی ـ كویری و رسوبات تبخیری نمكی شده‌است.
  • 1400/12/16
  • استان : خراسان رضوي
  • شهر : بجستان
  • دسته : كویرهای ایران
آدرس : در شمال غربی شهرستان بجستان و در ۴ كیلومتری شمال روستاهای منصوری و زبیس آباد قرار دارد و
تلفن : 66059000-021

منطقه طبیعی كویر بجستان در شمال غربی شهرستان بجستان و در ۴ كیلومتری شمال روستاهای منصوری و زبیس آباد قرار دارد و یكی از كویرهای استان خراسان رضوی به شمار می رود. كویر بجستان (كویر سعدالدین) از سطح دریاهای آزاد ۸۰۳ متر ارتفاع دارد و با وسعت تقریبی ۸۰۰۰ هكتار متعلق به دوران سوم(كرتاسه) و چهارم(آئوسن) زمین‌شناسی است كه با جهتی شمال شرقی ـ جنوب غربی در شمال غربی شهرستان بجستان واقع شده و به طور كلی اتفاقات زمین‌شناسی منطقه موجب پدید آمدن چشم‌اندازی زیبا از طبیعت بیابانی ـ كویری و رسوبات تبخیری نمكی شده‌است.

این منطقه دشتی هموار است كه در آن پستی و بلندی خاصی مشاهده نمی‌شود و از نظر اقلیمی در ناحیه گرم‌وخشك بیابانی قرار گرفته، تعداد ماه‌های خشك آن ۷ ماه و حدود ۹۵ روز در سال یخبندان است.
هرچند كه در این كفه نمكی امكان رشد گیاهان وجود ندارد، اما در حاشیه‌های این زیستگاه كویری گونه‌های گیاهی شورپسند از جمله سالسولا، سالیكورنیكم، گز، آتریپلكس رشد می‌كنند و همچنین گونه‌های مختلفی از پرندگان دیده می‌شوند.

جلوه‌های زیبای بلورهای نمك در حال شكل گیری، تراكم ساختاری بلورهای نمك بر روی شن‌زارها، ایجاد چاله‌های نمكی و حوضچه‌های آب حاصل از تعریق خاك از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد این زیستگاه طبیعی است و آن را در كشور و منطقه به یك زیستگاه منحصر به فرد تبدیل كرده‌است. طبیعت زیبا و منحصر به فرد كفه نمكی بردسكن در ۸ دی ۱۳۹۰ به عنوان نخستین اثر طبیعی از استان خراسان رضوی در فهرست آثار طبیعی ایران با شماره ۱۵۷ به ثبت رسید.

سطح كویر بجستان (كویر سعدالدین) در فصل زمستان و بهار از آب پوشیده شده و در ماههای تیر و مرداد بصورت قشر نمك كاملاً سفید است.

درخشندگی سطح نمك به حدی است كه بدون عینك دودی (و ترجیحاً عینك برف) نمی توان بیشتر از چند لحظه طاقت آورد! در اواخر فصل خشكی (حدود آذر ماه) سفیدی سطح نمك به دلیل نشستن گرد و غبار بر روی آن بتدریج به رنگ قهوه­ای روشن در می آید. بیشترین مقاومت قشر نمك در اواخر فصل خشكی است. ضخامت قشر نمك بین ۱ تا حدود ۱۰ سانتی متر متغیر است و زیر آن گِل خیس و بسیار چسبنده ای وجود دارد كه جنس آن از همان خاك­های شط است. همانطور كه گفته شد خاك شط كه در ظاهر بسیار نرم و شبیه خاك های حاصل خیز شخم زده بنظر می رسد، در واقع از تركیبی از ماسه و نمك و خاك می باشد و رشد گیاهان در آن بكلی غیر ممكن است. این خاك اگر مرطوب باشد بسیار چسبناك است و اگر خشك باشد نیز نرم است بنحوی كه امكان گیر كردن خودرو در آن زیاد است.
قسمت شط: در اوج خشكی سال ممكن است بتوان با تمهیداتی از آن گذشت (هرچند خطر گیر كردن هست) در زمان مرطوب بودنِ شط، گیر كردن خودرو قطعی است. قسمت نمكزار: در فصل زمستان و بهار پوشیده از آب است ونمی توان وارد آن شد. حتی در اوایل فصل خشكی (تیر و مرداد) نیز احتمال شكستن قشر نمك و گیر كردن خودرو هست. در اواخر فصل خشكی كه استقامت قشر نمك زیاد می شود می توان با خودرو به قسمت های مختلف كویر رفت اما تا جایی كه دیواره­ی بین چند ضلعی های نمك اجازه بدهد. توضیح اینكه چندضلعی های نمك كه قطر هر كدام حدود ۱ تا ۳ متر است بوسیله دیواره ای به ارتفاع چند سانتی متر از هم مجزا می شوند. از اجتماع تعداد زیادی از این چندضلعی ها، چندضلعی های بزرگتری تشكیل می شود. (هر یك به قطر۵۰ تا ۱۰۰ متر یا بیشتر). حد بین چند ضلعی­های بزرگ، ارتفاع بیشتری دارد و در قسمت سفید كویر این ارتفاع به حداكثر نیم متر می رسد كه می توان با خودرو با احتیاط از آنها گذشت. اما هنگامی كه به قسمت كویر سیاه می رسیم تراكم این برجستگی ها بشدت زیاد شده و ارتفاع آنها به یك متر نیز میرسد و با توجه به اینكه كاملاً سفت و سخت هستند، عبور اتومبیل و موتورسیكلت و حتی چهاپایان از این نواحی غیر ممكن می شود و فقط بصورت پیاده می توان به این نواحی رفت. بدترین قسمت كویر از نظر ناهمواری “كاسه” نام دارد.
وجه تسمیه كویر سیاه: سیاه بودن قسمت­های مركزی نمكزار در تصاویر ماهواره­ای دیده می­شود. (شكل …..) عملاً در داخل كویر نیز می توان این مناطق را تشخیص داد. علت تیره بودن این نواحی آنست كه دیواره بین چند ضلعی های نمك به هم نزدیك شده و ارتفاع آنها افزوده می شود. علاوه برآن بر روی لبه­های چند ضلعی­ها ماده كف آلود خشك شده ای دیده می شود كه برنگ تیره است. در زمان خیس بودن، این ماده حالت شبیه چربی دارد (چربه­ كویر). چربه كویر بین گل زیرین و قشر نمك قرار دارد.

كویر بجستان-fpWYT6RxkX



كویر بجستان-8f9cQd3Irm

كویر بجستان-VI3HRCxkqE