روستای سیوجان، نام روستایی در شهرستان خوسف ، واقع در استان خراسان جنوبی است . این روستا در ۲۲ كیلومتری غرب شهر بیرجند و در مسیر جاده بیرجند – خوسف قرار دارد.ویژگی منحصر به فرد اهالی این روستای یك هزار و ۵۰ نفری آن است كه به لحاظ تاریخی همه با هم دختر عمو پسر عمو هستند و تاكنون با غیر سادات و یا غیر از اهالی روستا، با فرد دیگری وصلت نكرده اند.
تمام اهالی بومی روستا سید هستند و در روز عید غدیر خم همگی با پخش شیرینی و عیدی، این عید سعید را گرامی می دارند.البته به دلیل انجام خدمات عمومی افراد عام نیز به تدریج به این روستا انتقال یافته اند.
بیشتر مردم روستا به كشاورزی و دامداری مشغولند . آب كشاورزی از چاه‌های عمیق زیادی كه دراین روستا وجود دارد تأمین می‌شود. دامداری هم بیشتر شامل گاوداری‌هایی است كه ایجاد شده‌اند و در حال ایجادند.
محصولاتی كه در سیوجان وجود دارد عبارتند از: گندم، جو، پنبه، عناب، چغندر، انگور، زرد آلو، پسته، هندوانه و خربزه (به صورت دیم و آبی)، گوجه فرنگی، بادمجان و…. از بین محصولاتی كه گفته شد گندم، جو، پنبه و عناب مهم‌ترین محصولات سیوجان هستند كه شاید سیوجان ازلحاظ تولید عناب (باكیفیت و مرغوبیت) یكی از روستاهای مهم خراسان جنوبی باشد.
از لحاظ تولید شیر نیز سیوجان بسیار نقش مهمی دارد زیرا گاوداری‌های زیادی را دارد (سنتی و صنعتی) كه تولید شیر را در این روستا بر عهده دارند.
جاهای دیدنی روستای سیوجان
روستا دارای دو اثر باستانی به ثبت رسیده می‌باشد كه عبارتند ازحمام و آب‌انبار سیوجان. البته بر اثر سهل انگاری میراث فرهنگی و حركت نا بخردانهٔ بعضی اشخاص قسمتی از حمام تاریخی سیوجان تخریب شده‌است. (حمام خورشیدی سیوجان جایگزین حمام قدیمی كه گفته شد گردیده است.)
آب انبار كه مالكیت آن وقفی و ساخت آن مربوط به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه می باشد، در داخل روستای سیوجان واقع شده است. اجزاء مهم معماری آب‌انبارها شامل سردر ورودی، پلكان، پاشیر،مخزن و پوشش آن است كه در این بنا كلیه اجزاء مذكور به كار رفته است. ورودی ساختمان با طاق جناغی و از آجر می‌باشد. پلكان بنا با ۳۷ پله به فضای چهارضلعی پاشیر و سپس به مخزن بنا (كه به صورت استوانه ای و پوشش آن از نوع گنبدی است) مرتبط می‌شود. در اطراف پوشش مخزن كه معمولاً از سطح زمین آغاز می‌شود، دریچه‌هایی تعبیه شده تا هم امكان ورود به داخل مخزن وجود داشته باشد و هم جریان هوا باعث سردشدن آب داخل آن شود. تزئینات به كار رفته در این آب انبار مختصر و تنها شامل طرحهای آجركاری به صورت خفته و راسته می‌باشد. مالكیت بنا وقفی و ساخت آن به اواخر صفویه و اوایل قاجار بر می‌گردد.
مسجد جامع سیوجان نیز یكی ازآثار بسیار قدیمی سیوجان بود كه معماری بسیار زیبا یی داشت و شامل شبستان‌هایی جذاب بود كه باز هم بر اثر كم كاری و بی فكری تخریب شد ومسجد جدید كه شامل گنبدنیز هست جایگزین آن گردید.
مردم سیوجان از گذشته های دور دارای بینش وسیع دینی و مذهبی بوده به گونه ای كه به استناد مطالب ثبت شده در سفرنامه خانلرخان، مدرسینی جهت تدریس حوزه علمیه اصفهان به آن دیار مسافرت می نمودند. این دینداری و وارستگی سادات را مرحوم آیت الله سید مهدی عبادی با این جمله وصف فرمود كه: «این قریه (سادات سیوجان) متعلــق اســت به آل الله».
سیوجان دارای دو مسجد بزرگ به نام مسجد جامع و مسجد صاحب الزمانی (عج) می‌باشد. مسجد جامع یكی از آثار بسیار قدیمی روستای سیوجان بود كه معماری بسیار زیبایی داشته و شامل شبستان‌هایی جذاب بوده كه تخریب شد و مسجد جدید كه دارای گنبد نیز هست جایگزین آن گردیده است. در ماه محرم دو هیئت موسی بن جعفر (ع) و صاحب الزمانی(عج) با همكاری هم مراسم عزاداری باشكوهی را بر پا می‌نمایند. این عزاداری ها چنان جذاب و دلكش است كه بسیاری از مردم روستا را كه در شهرهای دیگر زندگی می‌كنند به خود جلب كرده و آنها را به سوی سیوجان می كشاند.
درباره تاریخچه سیوجان، آنچه از گذشتگان سینه به سینه نقل شده با زبان حكایت می باشد كه به منظور حفظ نحوه نگارش و انشاء مورد استفاده قدما، عینا نقل می گردد : « نقل است كه در سنه هشتصد از هجرت كه سلطنت شاه اسفلار – شاه ملقب به شاه شجاع كه مقرسلطنت وی سرچاه عماری از توابع خوسف بوده رود خانه اصفهان نیز در هیته و تصرف او بود . مدت هفت سال مردم نواحی رودخانه اصفهان باج وخراج دولت شاه را پرداخت ننمودند و خود نیز مستنكف بودند . شاه را غلام عزیزی بود او را با سیصد نفر به اصفهان فرستاد تا باج و خراج را بگیرند . اهالی اصفهان سر باز زده و مجادله آنان به مقاتله انجامید و غلام عزیز شاه را كشتند . خبرآوردند به سلطان كه نه تنها جواب ندادند بلكه غلام شمارا كشتند. شاه قسم یاد كرد كه توپ ببرم و قتل وعام كنم كه از دروازه اصفهان خون برون رود. توپ كشیدند و به اصفهان رفتند یك محله را دیدند كه توپ برآن كار نمی كند حكم دادكه گردن توپچی را بزنند. برادرش به نزد سلطان آمد و گفت به همه جا توپ كارگر است لیكن فقط به همین محل كارگر نمی افتد. شاه گفت سبب را بررسی نمایند. جواب دادند آقا سید ابوطالب پسر و اولاد حضرت موسی بن جعفر (ع) كه كشف كرامات از ایشان زیاد دیده شده . شاه آقا را طلبیدند. آقا فرمود از مدینه هجرت كرده و با اصفهان آمده ایم. شاه گفت من قسم یادكرده ام كه اصفهان را خراب و قتل و عام می كنم كه خون از دروازه خارج رود. آقا فرموند اگر همه مردم را بكشید خون از دروازه بیرون نخواهد رفت. پس آبی بریزد تا عوض خون بیرون رفته و رفع قسم گردد. امروز شما سلطانید و فردا سلطنت از آن دگران خواهد بود. اینها كه همه غلام شمارا نكشته اند بایستی فردا در قبال این قتل ها جواب بدهید و به جهت یك نفر غلام اینقدر نفوس محترم و بی گناه را بكشید باید جواب بدهید.بروید وكوفه را خراب كنید كه ازصبح عاشورا تاظهر عاشورا هیجده تن از اولاد علی (ع) را و فاطمه و هفتاد دو تن جان نثارشان را شهید كردند. پس گویند كه شاه اصفهان را واگذاشت و به كوفه رفته و جمع كثیری را كشت وهمین آقا سید ابوطالب را با فرزندان شان با خود همراه نموده و عبورشان به صحرای سیوجان افتاد و دیدند قناتی را كه سیاووش فرزند كی كاووس جاری نموده و به سیاوشان می نامندش . هلاكوخان مغول فرزند چنگیز خان قنات را مسدود نموده بود شاه شجاع (شاه اسفلار) حكم برجاری نمودن مجدد قنات داده و پس از جاری شدن مجدد آب قنات آن را به آقاسید ابوطالب بخشید و ایشان نیز آن را وقف بر اولاد ذكور بر فقه ذكور براناث الاقرب الا ابد نمودند (برگرفته شده از دست نبشته مرحوم سید احمد تدینی، به تاریخ ۷-۸-۱۳۴۲) .
وجه تسمیه
همانگونه كه در متن بالا قید گردیده میتوان گفت وجه تسمیه اسم روستا برگفته شده از نام سیاوش كیكاوس بوده كه ابتدا به «سیاوشان» معروف بوده و بعد از سالیانی به علت زلزله ای كه درآن محل بوقوع پیوسته، ابنیه ها و مسكن اهالی تخریب و پس از بازسازی به «سیوشان» تغییر نام یافته است و درگذر زمان به مرور به «سیوجان» معروف گردیده است.
جشن شكرگزاری عناب
اخیرا نخستین جشن استانی شكرگزاری عناب شامگاه با حضور سركنسول تركمنستان، استاندار خراسان جنوبی، فرماندار خوسف و جمعی از مسئولان محلی و مردم در روستای سیوجان شهرستان خوسف برگزار شد. گیاه عناب بیش از ۴۰۰۰ سال است كه برای میوه وخواص دارویی آن كشت شده و این گیاه در دامنه تغییرات درجه حرارتی وسیع و سطح بارش متفاوت می تواند رشد كند.
