باغ و مقبره سیف‌الدوله: نگینی در دل ملایر
باغ و مقبره سیف‌الدوله، مشهور به بوستان سیفیه، یكی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهر ملایر در استان همدان است. این مجموعه در دامنه كوه گرمه و در شمال شرقی ملایر واقع شده و از دو بخش باغ و مقبره تشكیل شده است.
باغ سیفیه كه قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد، در سال 1304 هجری شمسی توسط نور سلطان محمد میرزا سیف‌الدوله، حاكم وقت ملایر، احداث شده است. سیف‌الدوله پس از خریداری این زمین، دستور ساخت باغی باصفا و سرسبز را در آن صادر كرد و در آن عمارتی برای سكونت خود و همچنین مسجدی برای انجام امور مذهبی بنا كرد.
این باغ در سال ۱۲۷۶ هجری قمری توسط نور سلطان محمد میرزای سیف‌الدوله؛ حكمران ملایر در دوره ناصرالدین شاه (و از نوادگان فتحعلی شاه قاجار) به منظور تفرجگاه و تفریحگاه مردم شهر وقف شد كه بعدها به منظور تجلیل از واقف، «سیفیه» نامیده شد.
از آنجا كه سازندگان این بوستان مهندسان ایتالیایی بوده‌اند، این پارك را به شكل صلیبی و بیضی ساخته‌اند. چارچوب كلی باغ تحت عوامل داخلی است و احتمالاً این باغ به تقلید از شیوه باغ‌سازی دوره صفویه در اصفهان (چهارباغ اصفهان) ساخته شده است. در واقع به این دلیل كه سیف‌الدوله مدتی در اصفهان زندگی می‌كرد، این عامل را در باغ‌سازی به این روش كه در معماری قبل از دوره صفویه و قاجار نیز معمول بوده است را بی‌ثمر نمی‌توان دانست. این بوستان دارای دو استخر و یك مسجد می‌باشد كه توسط سیف‌الدوله احداث شد و ساختمانی كه ظاهراً محل سكونت بانی آن بوده است.
مصالح به كار گرفته شده در مجموعه باغ سیف‌الدوله به تناسب نیازهای قسمت‌های مختلف بنا عبارتند از سنگ، گِل، چوب، آجر، خشت، ساروج، كاشی و ملاط گچ.
در محوطه این پارك كه در گذشته محل سكونت اختصاصی حاج سیف‌الدوله بود، آرامگاه وی و مزار امیر المؤید (نوه سیف‌الدوله كه در واقع مالك اصلی پارك و اراضی اطراف آن بود) و ۷ قبر دیگر بنا شده است. این مقبره دارای پلان چهارضلعی می‌باشد كه بر فراز آن گنبدی واقع شده است. در داخل مقبره علاوه بر اتاق بزرگی در وسط با پوشش گنبدی شكل، ۴ اتاق كوچك مربع شكل به ضلع ۴ متر با پوشش نیم گنبدی نیز بنا شده كه هر كدام با دو ورودی به بیرون راه پیدا می‌كنند و با دو ورودی به داخل مقبره ارتباط می‌یابند. در داخل مقبره تابلویی بزرگ كه بر روی آن آیاتی از قرآن نگاشته شده به چشم می‌خورد و نیز چند عكس از سیف‌الدوله، امیر المؤید و افراد خانواده وی مشاهده می‌شود.
در اوایل دوره مشروطیت و هنگامی كه هرج و مرج كشور را فراگرفته بود، این پارك بارها مورد غارت قرار گرفت و خسارت‌ها و ویرانی‌های بسیاری بر آن وارد شد ولی سیف‌الدوله با علاقه‌ای خاص اقدام به جبران خسارت‌ها نمود و تا پایان عمر عهده‌دار این امر بود. پس از سیف‌الدوله نوه ایشان عهده‌دار این امر گردید و در وصیت‌نامه خود این باغ را به شهرداری شهر واگذار كرد و از آن پس حفظ و نگهداری این مجموعه تاریخی بر عهده شهرداری ملایر قرار گرفت.
چگونه به باغ و مقبره سیف‌الدوله برویم؟
باغ و مقبره سیف‌الدوله در شمال شرقی شهر ملایر و در انتهای بلوار پارك واقع شده است. برای رفتن به این مجموعه می‌توان از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی استفاده كرد.
بهترین زمان بازدید از باغ و مقبره سیف‌الدوله:
بهترین زمان بازدید از باغ و مقبره سیف‌الدوله فصل بهار و اوایل تابستان است كه هوا خنك و مطبوع است و گل‌ها و گیاهان در زیباترین حالت خود قرار دارند.
نكاتی برای بازدید از باغ و مقبره سیف‌الدوله:
- باغ سیفیه در تمام طول سال برای بازدید عموم باز است.
- ورود به محوطه باغ رایگان است.
- برای بازدید از مقبره سیف‌الدوله باید بلیط تهیه كرد.
- پوشش مناسب برای بازدید از اماكن مذهبی را رعایت كنید.
- از ریختن زباله در محوطه باغ و مقبره خودداری كنید.
باغ و مقبره سیف‌الدوله از جمله جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهر ملایر است كه دیدن آن به همه گردشگران و مسافران توصیه می‌شود. این مجموعه با فضای سرسبز و باصفا، معماری زیبا و تاریخی، و چشم‌اندازهای دیدنی، مكانی مناسب برای تفریح، گذراندن اوقات فراغت و آشنایی با فرهنگ و تاریخ ایران است.