بازار قدیمی ملایر: گشتی در تاریخ، فرهنگ و رونق ملایر
بازار قدیمی ملایر كه با نام "بازار شیخ‌الملوك" نیز شناخته می‌شود، نگینه‌ای درخشان در میان جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهر ملایر و استان همدان است. این بازار كه قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد، گویی از دل تاریخ بیرون آمده و روایتگر شكوه و رونق اقتصادی و اجتماعی ملایر در آن دوران است. گشت و گذار در این بازار كهن، سفری خاطره‌انگیز به اعماق تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم خواهد بود و هر گردشگری را مجذوب خود خواهد كرد.
قدمت هسته اولیه بازار ملایر به زمان شیخ الملوك؛ شیخ محمدعلی میرزا دولتشاه فرزند فتحعلی‌شاه، بانی شهر ملایر می‌رسد كه شامل یك بازار اصلی، دو بازار فرعی، تعدادی سرا و منزل مسكونی در اطراف است
بازار اصلی از یك بازار طویل شمالی – جنوبی و یك بازار شرقی – غربی تشكیل شده كه در محلی به نام چهار سوق با گنبدی بزرگ بر فراز آن یكدیگر را قطع می‌كنند.
چهار قسمت این بازار به چهار محله شهر منتهی می‌شود. ورودی بازار در خیابان بروجردی قرار دارد. چندین تیمچه و سرا در دو جهت این بازار وجود دارد كه پاره‌ای از آن‌‌ها چون سرای خان و لحاف‌دوزها از ارزش بیشتری برخوردار است.
تیمچه‌ای نیز در قسمت غربی بازار واقع شده است كه سقف گنبدی بزرگی دارد. یكی از تیمچه‌ها به بازار اصلی متصل است.
بازار فرعی دوم در قسمت مسجد شیخ‌الملوك واقع شده و با چند انحنا به بازار طولی متصل می‌شود.
سبك معماری این بازار اصیل و سنتی است و سخت تحت تاثیرالگوهای بازار دوره صفویه و زندیه همچون بازاروكیل قرار گرفته است.
بازار قدیمی ملایر به شیوه خطی و ارگانیك ساخته شده و دارای در ورودی است. بازار اصلی در دوره شیخ الملوك بنا شده و افرادی چون مهرعلیخان و ابوالقاسم خان نوری و میرفتاح آن راگسترش داده‌اند.
به طور كلی پوشش سقف تمام قسمت‌های بازار، دارای طاق‌های ضربی و گنبدی آجری است و نورگیرهایی در سرتاسر آن و در دو طرف حجره ها تعبیه شده است.
بازار قدیمی ملایر در ۱۳۵۵ با شماره ۱۲۸۶/۳ در فهرست آثار ملی و تاریخی ایران به ثبت رسید.
تاریخچه‌ای پرفراز و نشیب:
بنای اولیه بازار قدیمی ملایر به دوره قاجار و زمان حكومت فتحعلی شاه قاجار نسبت داده می‌شود. در آن زمان، ملایر به واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب، آب و هوای مساعد و خاك حاصلخیز، به یكی از مراكز مهم تجاری و كشاورزی در غرب ایران تبدیل شده بود و بازار این شهر نیز رونق فراوانی داشت. این بازار در طول تاریخ خود شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده و بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. از جمله مهم‌ترین این مرمت‌ها می‌توان به مرمت‌های دوره پهلوی اول و پس از انقلاب اسلامی اشاره كرد.
