غار دو اشكفت در شمال شهر كرمانشاه در دامنه كوه مبوله و مشرف به پارك كوهستان قرار دارد و كهنترین بقایای سكونت انسان در شهر كرمانشاه است. با توجه به مطالعات باستان‌شناسی انجام شده غار دو اشكفت در دوران پارینه سنگی میانی در ۱۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش مورد سكونت انسان احتمالا ًنئاندرتال بوده‌است. ارتفاع غار دو اشكفت در حدود ۱۶۰۰ متر از سطح دریاست. طبق یافته‌های باستان شناسی غار دو اشكفت در دوره پارینه سنگی میانی مسكن انسانهای شكارگر بوده است.یكی از كهنترین سكونت گاه‌های بشر در منطقه كرمانشاه غار دو اشكفت در نزدیكی تاق بستان است. این مكان باستانی، شامل دو غار مجاور هم، در دامنه جنوبی كوه میوله، در ارتفاع حدود سیصد متری از دشت و مشرف بر پارك كوهستان قرار دارد.
نخستین بار در سال ۱۹۹۹ به وسیلهٔ باستان‌شناسان كرمانشاهی، فریدون بیگلری و سامان حیدری، شناسایی و مطالعه شد. طبق یافته‌های باستان‌شناسی، این غار در دورهٔ پارینه‌سنگی میانی مسكن انسانهای شكارگر بوده‌است. با توجه به مطالعات باستان‌شناسی انجام‌یافته، یكی از این دو غار (غار شرقی)، در دورهٔ پارینه‌سنگیِ میانی محل سكونت موقت یا فصلیِ گروه‌های شكارورز ساكن منطقه بود.
استفاده در دوران تاریخی
پیش از تاریخ
ابزارهای سنگی یافت شده در این مكان مربوط به صنعت موستری زاگرس است. برای ساخت ابزارها هم از رخنمونهای سنگ رادیو لاریت اطراف غار و هم از سنگ‌های چخماق گاكیه استفاده شده‌است. علاوه بر دو اشكفت، آثار سكونت انسانهای پارینه سنگی در چند غار و پناهگاه دیگر در شمال كرمانشاه یافت شده‌است. نزدیكترین آن‌ها به دو اشكفت پناهگاه ورواسی است كه به وسیلهٔ باستان‌شناس آمریكائی بروس هو كاوش شد. همچنین وی غار قبه در تنگ كنشت را نیز حفاری كرده‌است.
تمدن
این گروه‌های شكارچی كه احتمالاً از نوع نئاندرتال بودند با توجه به مزایای مختلف این مكان از جمله وجود چشمه آب دایمی در كنار غار، چشم‌انداز مناسب دهانه آن به دشت و دسترسی نسبتاً آسان به ارتفاعات بالاتر، به‌طور متوالی از این غار استفاده كرده‌اند. همچنین وجود یك برون زد زمین‌شناسی از جنس رادیو لاریت در نزدیك غار، امكان ساخت ابزار سنگی را در محل فراهم می‌كرده‌است. به‌طوری‌كه اكثر ابزارهای سنگی یافت شده در محل، از این نوع سنگ ساخته شده‌است. علاوه بر این منبع، از منابع سنگ داخل دشت نیز استفاده می‌كرده‌اند. برای مثال منابع سنگ تپه‌های گاكیه در شرق كرمانشاه كه حدود دوازده كیلومتر با غار فاصله دارد، در میان مجموعه‌های یافت شده وجود دارد. ابزارهای یافت شده در دو اشكفت اغلب از نوع خراشنده جانبی و سایر ابزارها مربوط به صنعت موستری زاگرس هستند كه بین دویست و پنجاه تا حدود چهل هزار سال پیش ساخت آن‌ها در زاگرس رواج داشته‌است. آثاری از دوره پارینه سنگی میانی در سایر غارهای منطقه مثل غار قبه و پناهگاه صخره‌ای و رواسی در تنگه كنشت و چندین غار دیگر در بیستون نیز یافت شده‌است.
غذای ساكنان غار
مطالعات انجام شده در مكان‌های پارینه سنگی میانی كرمانشاه نشان می‌دهد كه ساكنان این غارها بیشتر به شكار بز كوهی، میش وحشی، گورخر و اسب وحشی می‌پرداختند. البته حیوانات دیگر مثل مارال، گاو وحشی، آهو و گراز نیز شكار می‌شدند.
تصاویر غار دو اشكفت
محوطه باستانی طاق بستان از جاهای دیدنی غار دو اشكفت
به مسافت نسبتا اندكی از غار دو اشكفت كرمانشاه، یكی از معتبر ترین محوطه های تاریخی دنیا به نام محوطه باستانی طاق بستان قرار گرفته است. طاق بستان یادگاریست باارزش از زمان ساسانیان كه در شمال غرب شهر كرمانشاه و در دامنه كوهی به نام طاق بستان واقع شده است.
نمایی از داخل غار دو اشكفت
طاق بستان از دو طاق بزرگ و كوچك تشكیل یافته است. روی طاق بزرگ تر، صحنه تاجگذاری خسرو پرویز ساسانی كنده كاری شده و بر روی طاق كوچكتر میتوان تاج گذاری شاپور دوم و سوم را مشاهده كرد. همچنین در این مكان، سنگ نگاره ای مربوط به تاج گذاری اردشیر دوم ساسانی به چشم می خورد.
