آرامگاه حَیَقوق نبی: نگینِ معنویِ شهر تاریخیِ تویسركان
در قلب شهر تاریخی تویسركان، در میان انبوهی از درختان سر به فلك كشیده و در جوار رودخانه‌ای خروشان، آرامگاهی به نام حَیَقوق نبی خودنمایی می‌كند. این آرامگاه كه به عنوان یكی از مهم‌ترین اماكن مذهبی و زیارتی استان همدان شناخته می‌شود، هر ساله میزبان هزاران زائر و گردشگر از سراسر ایران و جهان است.
حَیَقوق نبی، یكی از پیامبران الهی در دوره باستان بود كه طبق روایات، در شهر تویسركان متولد شده و در همانجا نیز به شهادت رسیده است. آرامگاه ایشان، از دیرباز مورد احترام مردم منطقه بوده و به عنوان یكی از قطب‌های مذهبی و فرهنگی تویسركان شناخته می‌شود.
آرامگاه حَیَقوق نبی یكی از بناهای دیدنی شهرستان تویسركان و یكی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران است كه در خیابان چهارباغ شهید اشرفی اصفهانی در انتهای خیابان حیقوق نبی قرار دارد. این آرامگاه مربوط به دوره سلجوقیان است و از فاصله دور مانند یك برج مدور با سقفی مخروطی شكل به نظر می‌رسد. این آرامگاه دارای بدنه ۸ضلعی است و ۸ تركه آجری در آن ساخته شده كه ستون‌های اصلی بنا را تشكیل می‌دهد و در نتیجه بنا به صورت سطوح ۸گانه به نظر می‌رسد.
حیقوق نبی از پیامبران دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل و از نسل حضرت موسی(ع) است كه در حدود سال ۷۰۰ قبل از میلاد (معاصر با دانیال نبی و الیاس نبی(ع)) زندگی می‌كرده و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده است. ایشان دارای شأن و مقام مذهبی خاصی نزد پیروان دین یهود می‌باشد و برای مسلمانان نیز بسیار قابل احترام است. نام وی در كتاب تورات عهد عتیق ذكر شده است همچنین در شرح دعای ام داوود، امام صادق(ع) از ایشان نام برده‌اند و در مناظره معروف دربار مأمون عباسی، هنگام بحث با دانشمند یهودی (جاثلیق)، امام رضا (ع) از حیقوق نبی نام می‌برند.
در خصوص آرامگاه ایشان روایت‌های مختلفی وجود دارد. بر اساس یكی از روایت‌ها در حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت‌‌النصر؛ پادشاه كلده به اورشلیم حمله كرد و گروهی از یهودیان را به قتل رساند و نزدیك به ۲۰ هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل؛ پایتخت كلده كه نزدیك بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق نبی نیز در میان اسرا بود و مدت طولانی در زندان به سر برد. در سال ۵۴۸ قبل از میلاد، كورش هخامنشی بزرگ پادشاه ایران به كلده حمله كرد و در جنگی لشكریان كلده را شكست داد و بابل را تصرف كرد و طی فرمانی دستور آزادی كلیه اسرا و زندانیان یهود را صادر نمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حبقوق پیامبر به ایران مهاجرت كرد و در شهر تویسركان یا رودآور ساكن شد و پس از رحلت نیز در همین مكان مدفون گردید.
روی دیوارهای خارجی بنا با طاق‌نماها و كاشی‌كاری‌های متعدد تزئین شده كه در عین سادگی و زیبایی دارای برخی خطوط و نقوش جالب و ستاره‌های شش ضلعی است كه به «ستاره داوود» (نماد دین یهود) معروف می باشد. در قسمت انتهایی پیشانی بنا چندین كنگره آجری برجسته مثلث شكل جلب توجه می‌كند. سقف مقبره از داخل در ارتفاع ۷ متری به شكل سقف گنبدی و با انحنا و تحدب كم ساخته شده است. ارتفاع این بنا از سطح زمین ۱۲ متر می‌باشد. آرامگاه حیقوق نبی در مقابل عوامل نامساعد طبیعی بیش از ۹۰۰ سال مقاومت كرده و همچنان سالم و پابرجا باقی مانده است.
حضرت حیقوق(ع) را با نام «حبقوق» (به معنی در آغوش گرفته شده) نیز می‌نامند و در زبان عبری با نام «حبكوك» نیز شناخته می‌شود. علت نامگذاری ایشان به این نام چنین بوده است كه وی در زمان كودكی از دنیا می‌رود و الیاس نبی(ع) او را در آغوش خود گرفته دعا می‌كنند و از خدای متعال می‌خواهند كه آن حضرت را دوباره زنده نماید.
در جریان حفاری غیرمجازی كه در سال ۱۳۷۲ خورشیدی صورت گرفت، پیكر مطهر حیقوق نبی سالم رویت شد.
هم‌اكنون تندیس ایشان از سنگ مرمر و تصاویری از وی در مجموعه موزه واتیكان در كشور ایتالیا موجود می‌باشد.
