طرز تهیه آش ابودردا چهارشنبه سوری را در اینجا بخوانید. چهارشنبه سوری یكی از قدیمی‌ترین جشن‌های باستانی ایران است. جدا از رسم و رسوم جالب آخرین چهارشنبه سال، آشنایی با خوراكی‌ها و غذاهایی كه در این شب نسل به نسل پخته شده هم خالی از لطف نیست. به خصوص این‌كه بدانیم هر كدام از این غذاها و دسرها به نیت خاصی پخته می‌شدند و یك دنیا رسم و افسانه پشت‌شان بوده است. از انواع آش (مثل آش هفت میوه و آش ابودردا) و پلو گرفته (مثلا قزوینی‌ها حتما باید مرصع پلو میل كنند یا پلو هفت رنگ، آجیل پلو و رشته پلو كه در اغلب شهرهای ایران پخته می‌شود) تا آجیل و تنقلات شب چهارشنبه سوری همه و همه از آداب خوردن در این شب خاص محسوب می‌شوند.
آش ابودردا یكی از قدیمی‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای چهارشنبه سوری است. در گذشته رسم بر این بود خانواده‌هایی كه فرد بیماری در خانه داشتند در شب چهارشنبه سوری این آش را در خانه می‌پختند به نیت شفای بیمار یا آرزوی سلامتی افراد خانواده در سال جدید. اما چرا اسم این آش «ابودردا» است؟ ظاهرا «دردا» نام پزشكی در زمان پیامبر بوده، دردا هم ریشه در كلمه درد ندارد.
دردا در زبان عربی یعنی كسی كه دندان ندارد. احتمالا چون تلفظ این كلمه شبیه كلمه درد در زبان فارسی بوده یكی از قدیمی‌ترین غذاهای چهارشنبه سوری ابودردا نام گرفته است به همان نیتی كه گفتیم، شفای بیماران. اما نكته جالب در جریان پخت آش ابودردا این است كه در گذشته معمولا مراسم «رشته‌بری» یعنی درست كردن رشته از خمیر با مراسمی خاص و دعا و استغاثه به درگاه خداوند بوده كه همه در آن شركت می كردند.
همان‌طور كه گفتیم خوردن غذاهایی كه رشته دارند به نیت در دست گرفتن رشته كار و امور زندگی برای شب چهارشنبه سوری و شب سال تحویل عید نوروز همواره یك رسم و سنت بوده است. حبوبات و سبزی آش را هم از مغازه‌هایی كه در جهت رو به قبله بودند تهیه می‌كردند.
در گذشته آش ابودردا را به صورت دسته جمعی می‌پختند. یعنی گروهی از زنان همسایه و فامیل برای پخت این آش دور هم جمع می‌شدند و با شور و حال خاصی و احتمالا هر كس به نیت عزیزی به پخت این آش مشغول می‌شدند.
علاوه بر این حین آماده كردن رشته، توپ‌های قلقلی شبیه سر آدمك از خمیر درست می‌كردند و به نیت تك تك افراد خانواده در این آش می ریختند. بعد از پختن این گلوله‌های خمیری را از آش خارج كرده و روی پشت‌بام خانه می ریختند تا خوراك پرندگان شود و یا در آب می ریختند كه ماهیان بخورند. دلیل این كار نیت از بین رفتن بیماری و ماندن سلامتی و خوشی بود.
هر زنی كه مرداد و حاجتی داشت با وضو سر دیگ آش حاضر می‌شد و آش را هم می‌زد. در برخی از شهرها مثل «سروستان» هم فقط دختران دم بخت آش ابودردا را هم می‌زدند. بعد از پخت آش آن را بین همسایه ها و فقرا تقسیم می‌كردند و سهمی نیز به خانواده و بیماران مورد نظر می‌دادند. این رسم جالب بیشتر در میان مردم خراسان رایج بود. بد نیست بدانید كه در برخی شهرهای ایران از جمله تهران آش ابودردا را در آخرین چهارشنبه ماه صفر هم می‌پزند.
سروستانی‌ها در چهارشنبه سوری و چهارشنبه آخر ماه صفر، خراسانی‌ها در چهارشنبه آخر ماه صفر و نیز مردم تربت حیدریه اگر قصد پخت داشتند حتما در یك روز چهارشنبه این كار را می‌كردند. در كازرون بر خلاف معمول، آش ابودردا را در ایام سوگواری ماه‌های محرم و صفر و بعد از غروب آفتاب و در كشور افغانستان در سیزدهم ماه صفر می‌پختند. جالب است بدانید در برخی از شهرهای ایران هم مثل اصفهان، ملایر و سروستان فارس به چهارشنبه آخر ماه صفر چهارشنبه سوری می‌گفتند.
برای پختن آش ابودردا چهارشنبه سوری كار سختی در پیش ندارید. در واقع طرز تهیه این آش شبیه آش رشته است با این تفاوت كه حتما باید هفت نوع بنشن و سبزی در این آش ریخته شود. احتمالا دلیل انتخاب عدد ۷ هم تقدس این عدد در نزد ایرانیان است و مثل هفت سین سفره هفت سین به قصد و نیت خاصی انتخاب شده است. جالب است بدانید كه برای شب چهارشنبه سوری مازندرانی‌ها یك آش مخصوص دارند به نام آش هفت میوه كه باز هم عدد هفت در آن نقش پر رنگی دارد. نام‌های دیگر این آش در مناطق مختلف ایران عبارتند از: آش عمو درده، آش سلامتی، آش هَودردَه (هفت درد)، آش هَودونگاره (هفت حبوبات)، آش زین‌العابدین (ع) و …
مواد لازم
سبزی آش: ۱و نیم كیلوگرم
نخود گرد: ¼ لیوان
لوبیا چیتی: ¼ لیوان
عدس: ۱ لیوان
رشته آش: ۳۰۰ گرم
كشك: ۲ لیوان
نعنا خشك: ۴ قاشق غذاخوری
سیر داغ: ۵ قاشق غذاخوری
پیاز بزرگ: ۵ عدد
روغن مایع: به مقدار لازم
طرز تهیه
برای درست كردن آش ابودردا چهارشنبه سوری ابتدا باید حبوبات را از شب قبل خیس كنید و چند بار هم آب‌شان را عوض كنید تا بو نگیرند. حبوبات را جدا از هم بپزید چون عدس خیلی زودتر از لوبیا و نخود می‌پزد.
در این فاصله پیازها را نازك و خلالی خرد كنید و یك پیاز داغ حرفه‌ای درست كنید. طرز تهیه پیاز داغ حرفه‌ای را اینجا گفته‌ایم. در واقع ما قرار است آش رشته درست كنیم پس به همان ترتیب عمل می‌كنیم. وقتی كه حبوبات كاملا پخته شد، آن‌ها را با هم مخلوط كرده و سبزی آش را به همراه مقداری دلخواه پیاز داغ اضافه می‌كنیم. مقداری زردچوبه به دلخواه اضافه كنید و اجازه دهید سبزی آش خوب بپزد.
در بیست دقیقه پایانی پخت آش، رشته آش و یك لیوان كشك را به آش ابودردا اضافه كنید و اجازه دهید آش خوب جا بیفتد. رشته نباید زیاد در آش بپزد چون خمیر و له می‌شود.
از زمانی كه رشته آش را اضافه می‌كنید چند بار آش را هم بزنید تا رشته‌ها به هم نچسبند و آش ته نگیرد. نمك آش را بعد از ریختن كشك و رشته آش اندازه كنید چون بعضی رشته‌های آشی بیش از حد شور هستند. نمك و فلفل آش را اندازه كنید و اگر احساس كردید آش رقیق است یك قاشق غذاخوری آرد به آن اضافه كنید و هم بزنید.
یك قاشق غذاخوری نعنا داغ به آش ابودردا چهارشنبه سوری اضافه كنید و چند دقیقه بعد شعله را خاموش كنید. روی آش ابودردا چهارشنبه سوری را با پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ و كشك تزیین كنید.
نكته
اهالی خراسان به ویژه در خراسان جنوبی آش ابودردا را با گوشت چرخكرده قلقلی درست می‌كنند. اگر دوست دارید آش ابودردا چهارشنبه سوری مجلسی‌تری داشته باشید گوشت چرخكرده مخلوط را به صورت قلقلی درست كنید و در ۵ دقیقه پایانی پخت به آش ابودردا اضافه كنید.
منبع:افق كوروش
