رب ازگیل از میوه ازگیل تهیه می شود. در روستای اسبوكلا ی ساری پاییز كه می شود و كاندس ها نزدیك رسیدن ، اهالی شروع به برداشت آن كرده و از میوه ی كاندس رب و كاندس شور تهیه می كنند . اسبوكلایی ها به رُب ازگل وحشی ، كاندس ترشی می گویند كه به دلیل طعم مطلوب و خواص آن ، مصرف زیادی دارد .درخت ازگیل (نام علمی: Mespilus germanica) كه در زبان گیلكی به آن كونوس, كُنوس می گویند، و در زبان مازندرانی كنس و كندس می گویند، میوه ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل ها (Mespilus) هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالك و گلابی وحشی. میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانیكه خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوهای تغییر مییابد و كاملاً نرم و شیرین میشود و مردم به آن خرمای گیلان نیز می گویند.
ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه ای لذیذ، مطبوع و تقویت كننده مصرف می كنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و كنسرو ازگیل نیز استفاده میشود. ازگیل در مكانی سایه روشن در جنگل های آفتابگیر رشد می كند و خاك مرطوب، سبك و شنی با خاك برگ یا خاك سنگین رسی و به خوبی زهكشی شده برای كشت آن مناسب است. ازگیل میوه ای عجیب و ناشناخته برای اكثر مردم دنیا است. برخی طعم آن را مشابه با انجیر، كامكوات و خرمای ایرانی می دانند و برخی دیگر طعمی مابین گلابی و زالزالك را به آن نسبت می دهند.
خواص ازگیل سرشار از ویتامینهای «ب» و «ث»است. خواص دارویی ازگیل خواص دارویی ازگیل از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. ازگیل سرشار از ویتامین های گروه B است و به همین دلیل اعصاب را تقویت میكند. ازگیل دارای مقدار زیادی كربوهیدرات است كه موجب تولید انرژی در بدن می شود. ازگیل به علت داشتن ویتامین C برای كم خونی ناشی از فقر آهن مفید است زیرا این ویتامین جذب آهن را افزایش می دهد.
طریقه ی تهیه ی رُب ازگل وحشی (كاندس تِرشی) :
در اسبوكلا به رُب كاندس (كاندس تِرشی) می گویند . طرز پخت رُب كاندس بسیار شبیه به پخت رُب انار است با كمی تفاوت جزئی به دلیل تفاوت نوع میوه و محصول نهایی . برای جلوگیری از پوسیدن ازگیل وحشی بر روی درخت ، معمولاً آن را زودتر برداشت كرده و در محلی مناسب مانند پشت بام ، یا انبار خنك ، به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری می كنند تا كاملا برسد . پس از آن كه كاندس ها رسید (پخته شد) ، آن را شسته و آب پز می كنند . كاندس های آب پز شده را به همراه آب به درون كیسه ای با سوراخ های نرم می ریزنند و آن را می چلانند تا محتوای داخل میوه (گوشته ی میوه) از آن خارج و همراه آب از روزن های كیسه خارج شود . پس از آب گرفتن كاندس های رسیده ی آب پز شده ، آب و عصاره ی آن را روی آتش می جوشانند تا غلیظ شود . حاصل كار رب تقریباً غلیظی است كه مزه ترش و شیرین و رنگ قهوه ای دارد . توجه به چند نكته : ۱- نباید میوه ی كاندس آنقدر در انبار بماند كه فاسد شود . فساد بر روی طعم ، كیفیت و ماندگاری رب تاثیر منفی می گذارد . ۲- برای چلاندن میوه ی آب پز شده از پارچه هایی با روزن های نرم (در محلی مدخال) استفاده شود تا فقط گوشته ی كاندس عبور كند . عبور عناصر غیر از گوشته باعث كز یا تلخ شدن رب می شود . ۳- مثل تهیه رب انار در هنگام آب پز كردن و یا غلیظ كردن رب باید مراقب باشیم دیگ ته نگیرد . ۴-از رب ازگیل در خورش ها،آش ترش گیلانی،ماهی و مخلوط با رب انار در تهیه فسنجان استفاده می كنند.
