عمارت امیریه مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، خیابان ساحلی، پارك خلیج فارس، محله كوتی واقع شده است. عمارت امیریه در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۱۹ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست عمارت امیریه ، واقع در بخش مركزی شهرستان بوشهر یكی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. ساختمان اصلی عمارت امیریه مربوط به دوره قاجاریه است و نخست به دستور امیر وقت جنوب، معروف به سید حسین بلدیه كه در آن محل انجام وظیفه میكرده بنا شده است.
ورودی عمارت دارای چشم اندازی بسیار زیباست و پوشش سقف از چوب صندل یا چندل است. ستون های جلو ساختمان نیز از جنس چوب ساج است. در جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت (به دلیل نزدیكی به دریا) و موریانه نخست اطراف ستون ها را با بید كنبال كه از پوست درخت نارگیل درست می شود پیچانده و سپس روی آن را با گچ تزیین كرده اند. چوب های كنده كاری به كار رفته در طارمه و نقوش در و پنجره ها، گچبری سر در ها، كنده كاری و گوه های برنجی به كار رفته در درگاه ورودی از عوامل تزیینی این بنا هستند.
برخی به اشتباه ساخت عمارت امیریه را به سید حسین بلدیه نسبت میدهند در حالیكه سید حسین بلدیه در زمان رضاشاه شهردار بوشهر بودهاست و ساختمان عمارت امیریه در سال ۱۳۱۹ ق یعنی ۲۵ سال قبل از پادشاهی رضاشاه به پایان رسیدهاست. در این مورد آمدهاست: «عمارت امیریه در اوایل حكومت رضاشاه به عنوان ساختمان بلدیه (شهرداری) منظور گردید، و شهردار وقت بوشهر سید حسین سعادت كه به سید حسین بلدیه مشهور شده، در آن انجام وظیفه میكرد.»
سدیدالسلطنه كبابی درباره موقعیت جغرافیایی این عمارت مینویسد: «مغرب آن محلهای نیست و دریاست و مشرق آن محله عربها و شمال محله یهودیها و جنوب محله كوتی است»
این بنا از دو طبقه تشكیل شدهاست. در جلو ساختمان ایوانی بزرگ وجود دارد كه دارای دو درگاه ورودی است و در طبقه بالا بالكنی با جنس چوب است. وسط دو درگاه ورودی از داخل ساختمان اتاق بزرگ در دو طبقه درست شدهاست كه احتمالاً برای پذیرایی یا كنفرانس بوده و دارای چشماندازی زیبا به بیرون و منظره دریا میباشد. ساختمان دارای حیاط مركزی و تمامی اتاقها دورتادور واقع شدهاند كه در هر طبقه ده اتاق وجود دارد. در گوشه خاوری راه پلهای برای رفتن به پشت بام ساخته شدهاست. جنس درها و پنجرهها از چوب ساج بوده و حفاظ آنها در جلو میباشد. درها دو لنگه و دارای نقش و نگار هستند. ورودی عمارت دارای چشماندازی بسیار زیباست و پوشش سقف از چوب صندل یا چندل است (نوعی چوب مخصوص كه از هندوستان و مومباسا میآوردهاند). ستونها جلو ساختمان نیز از جنس چوب ساج است. در جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت (به دلیل نزدیكی به دریا) و موریانه نخست اطراف ستونها را با بند كنبال یا «كومبار» كه از پوست درخت نارگیل درست میشود پیچانده و سپس روی آن را با گچ تزیین كردهاند. چوبهای كنده كاری به كار رفته در طارمه و نقوش در و پنجرهها، گچبری سردرها، كنده كاری و گوههای برنجی به كار رفته در درگاه ورودی از عوامل تزیینی بنا هستند.
این بنا از دو طبقه تشكیل شدهاست. در جلو ساختمان ایوانی بزرگ وجود دارد كه دارای دو درگاه ورودی است و در طبقه بالا بالكنی با جنس چوب است. وسط دو درگاه ورودی از داخل ساختمان اتاق بزرگ در دو طبقه درست شدهاست كه احتمالاً برای پذیرایی یا كنفرانس بوده و دارای چشماندازی زیبا به بیرون و منظره دریا میباشد. ساختمان دارای حیاط مركزی و تمامی اتاقها دورتادور واقع شدهاند كه در هر طبقه ده اتاق وجود دارد. در گوشه خاوری راه پلهای برای رفتن به پشت بام ساخته شدهاست. جنس درها و پنجرهها از چوب ساج بوده و حفاظ آنها در جلو میباشد. درها دو لنگه و دارای نقش و نگار هستند. ورودی عمارت دارای چشماندازی بسیار زیباست و پوشش سقف از چوب صندل یا چندل است (نوعی چوب مخصوص كه از هندوستان و مومباسا میآوردهاند). ستونها جلو ساختمان نیز از جنس چوب ساج است. در جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت (به دلیل نزدیكی به دریا) و موریانه نخست اطراف ستونها را با بند كنبال یا «كومبار» كه از پوست درخت نارگیل درست میشود پیچانده و سپس روی آن را با گچ تزیین كردهاند. چوبهای كنده كاری به كار رفته در طارمه و نقوش در و پنجرهها، گچبری سردرها، كنده كاری و گوههای برنجی به كار رفته در درگاه ورودی از عوامل تزیینی بنا هستند. این بنا هماكنون موزه مردمشناسی است. ساختمان توسط شهرداری بوشهر در سال ۱۳۷۸ مرمت و تعمیر شدهاست.



