آتشكده كاریان در شهر فیروزآباد در ۱۲۰ كیلومتری شیراز قرار دارد.آتشكده كاریان كه نام دیگر آن آتشكده آذرفرنبغ یا آذر خورداد است به معنی آتش فره ایزدی است و اختصاص به موبدان داشت. آتشكده كاریان در زمان اردشیر بابكان بنا شده و بعد از حمله تازیان آتش آن به عقدای یزد متقل شده و تا ۷۰۰ سال در آنجا از آن نگهداری می‌شد. پس از آن آتشكده كاریان به اردكان یزد جا به جا می‌شود و سال ۱۳۱۸ شمسی به آتشكده شهر یزد برده می‌شود كه هنوز نیز كماكان در آن محل افروخته می‌باشد.این اثردرتاریخ۲۵/۱۲/۷۹به شماره۳۴۱۷درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد.هرگونه دخل،تصرف ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.این آتشكده در شهرستان لارستان از شهرستانهای جنوبی استان فارس قرار دارد و فاصله آن تا شیراز ۳۹۴ كیلومتر است.
این آتشكده یكی از سه آتشكده بزرگ ایران در دوره ساسانیان بوده است .بسیاری از پادشاهان ساسانی از جمله اردشیربابكان، فیروز و انوشیروان با پای پیاده به زیارت این آتشكده آمده اند. مصالح به كاررفته در ساخت بناسنگ وگچ می باشد.مكان آن در شهر فیروز آباد یا اردشیر خره یا اردشیر خوره در ۱۲۰ كیلومتری جنوب شیراز است و كاخ بزرگ آن كه توسط شاهنشاه اردشیر بابكان ساخته شده بود هم اكنون فرو ریخته است.آتشكده كاریان یا آذرفرنبغ در روستای كاریان از توابع بخش جویم می‌باشد كه سالیان بسیار قبل پس ازساخته شدن كاخ اردشیر به دستور اردشیر بزرگ پادشاه آن زمان باید آتشی مقدس در آن افروخته می‌شد وآنها این آتش را از آتشكده آذرفرنبغ واقع در روستای كاریان به آنجا بردن و از آن زمان به بعد كاخ اردشیر به آتشكده كاریان معروف شد.
نقشه اصلی این آتشكده به شكل ذوزنقه بوده كه اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. در جلو این ضلع سكویی به ارتفاع ۵/۱ متر از سطح زمین واقع شده‌است. برفراز این سكو در ارتفاع ۳متری روی دیواره حفره‌ای مثلثی شكل وجود دارد. مصالح به كار رفته در دیواره این آتشكده آجر و گل می‌باشد. روی صفهٔ آتشكده آثاری از راهرو و اتاق دیده می‌شود كه به درون فرو ریخته‌است.این آتشكده یكی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آتشكده‌های زمان ساسانیان بوده و یكی از مهم‌ترین آتش‌های سه گانه زردشتی كه مختص موبدان بوده، در آن جا می‌سوخته‌است. ساسان جد اردشیر بابكان تولیت این آتشكده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشكده داشته‌اند. اردشیر به همین جهت نام شهر را ارتخشر خوره ( ارت خشتر) نامید كه به معنی شهر شكوه و جلال اردشیر است.
در دوران ساسانیان این آتشكده و زمین‌های اطراف آن محل حكومت رم كاریان بوده‌است. آن‌ها همان ایل پاسارگادی‌های هخامنشیان بوده‌اند كه با كمك كردن به اردشیر بابكان در تأسیس حكومت ساسانیان مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشكده در مركز حكومتی آن‌ها یعنی كاریان بنا شد. رم كاریان از شهر در مقابل حمله اعراب دفاع كرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر، موفق به فتح آن شدند. ایل باصری كه امروزه به كوچنشینی خود در استان فارس ادامه می‌دهد تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره كوروش یا همان رم كاریان ساسانیان به‌شمار می‌رود.
