شاید ۱۰ سالی باشد كه واژه‌ای به نام «پلیس گردشگر» به ادبیات مقامات گردشگری كشور راه یافته، اما كاربرد این واژه در همین حد بوده است، چون نیروی انتظامی به‌عنوان طرف دیگر ماجرا، همچنان همراهی مشخصی با این طرح ندارد و گردشگران نیز هر روز با چالش‌های جدیدی مواجه می‌شوند.
به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «پلیس گردشگر» چند سالی می‌شود كه در برخی كشورها راه‌اندازی شده و بهانه‌ی آن هم بیشتر تأمین امنیت گردشگران و جلوگیری از كلاهبرداری‌ها در اماكن گردشگری است، در عین حال كه راهنمایی گردشگران نیز از دیگر وظایف آن به‌شمار می‌آید.
ویتنام، مالزی، تایلند، كره جنوبی، نپال، سریلانكا، هند و پرو از جمله كشورهایی هستند كه تا كنون در زمینه‌ی راه‌اندازی «پلیس گردشگر» اقداماتی كرده‌اند. پلیس‌های گردشگر معمولا به چند زبان دنیا تسلط دارند و بیشتر هم زیر نظر وزارت گردشگری آن كشور فعالیت می‌كنند و كارشان رسیدگی به شكایت‌های گردشگران، تأمین امنیت و راهنمایی كردن آن‌ها است.
از سال ۱۳۸۷ هم این بحث به‌طور جدی در محافل رسمی ایران مطرح شد. گفته می‌شود، آن زمان ناجا از دستگاه قضا و وزارت اطلاعات برای راه‌اندازی «پلیس گردشگر» نظرخواهی كرد و قرار بود، این طرح مصوبه‌ای ضابطه‌مند و قابل ابلاغ داشته باشد؛ اما دیگر خبری نشد.
سال ۱۳۹۰ هم معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به‌طور رسمی اعلام كرد، برای نخستین‌بار «پلیس گردشگر» در كشور فعالیت خود را آغاز می‌كند. همان زمان، نامه‌نگاری‌هایی با نیروی انتظامی شده بود تا دست كم در شهرهای گردشگرپذیر ایران با هدف تأمین امنیت اجتماعی گردشگران، این پلیس كار خود را شروع كند.
اما ظاهرا با وجود استقبال فرمانده‌ی نیروی انتظامی از طرح «پلیس گردشگر» هیچ‌یك از مقامات این ارگان پای میز مذاكرات و توجیهات سازمان نیامدند تا تكلیف كار را روشن كنند.
سردار احمدی‌مقدم – فرمانده‌ی نیروی انتظامی – سال پیش در مراسم تودیع و معارفه‌ی فرمانده‌ی نیروی انتظامی استان اصفهان، به‌عنوان یكی از شهرهای پیشنهادی برای راه‌اندازی «پلیس گردشگر» گفت: «پلیس گردشگر» باید با ایجاد امنیت برای گردشگران خارجی و جلوگیری از جرایم، معرف خوبی برای استان اصفهان و كشور باشد.
او با اشاره به ضرورت استفاده از نیروی خاص پلیس برای مناطق گردشگری كشور مانند اصفهان، اظهار كرد: این نیروها باید به زبان‌های مختلف دنیا مسلط باشند.
در ظاهر، اصفهان یكی از شهرهایی است كه «پلیس گردشگر» در آن راه‌اندازی و پایگاهی هم به آن اختصاص داده شده است؛ اما بسیاری از مشكلاتی كه گردشگران در این استان با آن مواجه‌اند، از جمله محدودیت تردد وسایل نقلیه در شهر، گرفتن هزینه‌های بالا از گردشگران خارجی در اماكن گردشگری و فروشگاه‌های سوغات و صنایع دستی، وقوع ناهنجاری‌ها از سوی گردشگرنماها در مناطق روستایی و كویری این استان كه سبب صدور بخشنامه‌هایی برای محدود كردن فعالیت‌های گردشگری به‌صورت كلان در برخی مناطق استان شده است، نشان می‌دهد «پلیس گردشگر» در اصفهان نیز بیشتر جنبه‌ی سمبلیك دارد و گویا مقصود از راه‌اندازی آن فقط راهنمایی گردشگران است تا رسیدگی به امور آن‌ها.
به گفته‌ی كارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، «پلیس گردشگر» براساس طرح نخست آن، باید به‌صورت مشاركتی با ارگان مربوط، یعنی نیروی انتظامی راه‌اندازی شود و با توجه به وظایف و ضوابطی كه برای نیروهای آن تعریف می‌شود، باید جایگاهی رسمی و دائمی در این ارگان داشته باشد، نه این‌كه به‌صورت سمبلیك وظایفی برای آن تعریف شود كه در اجرا با محدودیت‌های قانونی مواجه شود.
هفته‌ی نخست مهرماه امسال به‌مناسبت هفته‌ی گردشگری، پایگاه دیگری برای «پلیس گردشگر» در استان گلستان راه‌اندازی شد كه مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بدون در نظر گرفتن پایگاه سمبلیك اصفهان، آن را نخستین پایگاه این پلیس در كشور اعلام كردند.
قربان عباسی – مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان – درباره‌ی «پلیس گردشگر» كه در این استان راه‌اندازی شده است، به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به این‌كه استان گلستان از نظر داشتن جاذبه‌های طبیعی، قومی و فرهنگی بسیار غنی است و مدت ماندگاری مسافران در آن نیز در سال‌های اخیر به سه شب رسیده است، باید روی تأمین امنیت و آسایش گردشگران بیشتر متمركز شویم، البته این به مفهوم نبودن امنیت در این استان نیست، بلكه ضرورتا شرایط را برای تردد و ماندگاری بیشتر مسافران مهیاتر می‌كنیم.
او ادامه داد: برای تأمین امنیت مسافران باید نیروی انتظامی و شهرداری‌ها دخیل شوند. بنابراین با هماهنگی شهرداری، زمینی را در «بندر گز» در اختیار گرفتیم تا با تجهیز امكانات آن، پایگاه «پلیس گردشگر» را راه‌اندازی كنیم.
عباسی اظهار كرد: كار پلیس گردشگر صرفا تأمین امنیت نیست، بلكه راهنمایی گردشگران مورد نظر است. البته در این استان، خانه‌ی جهانگرد هم داریم كه گردشگران با مراجعه به این پایگاه، اطلاعات و هدایت‌های لازم را دریافت می‌كنند؛ اما وقتی گردشگری در ساحل است، نمی‌توان او را به خانه‌ی جهانگرد ارجاع داد و باید پایگاهی در ساحل برای راهنمایی او باشد.
وی این اقدام را اتفاقی ویژه دانست، چون شهرداری با در اختیار گذاشتن زمین و نیروی انتظامی با همراهی‌هایی كه داشته است، خود را متولی گردشگری دانسته‌اند.
البته به گفته‌ی او، ساختمان پایگاه «پلیس گردشگر» در «بندر گز» تا چند روز دیگر آماده می‌شود و نیروهای مربوط در آن مستقر می‌شوند.
عباسی در پاسخ به این پرسش كه آیا در این پایگاه، نیروهای پلیس به‌عنوان «پلیس گردشگر» مستقر می‌شوند؟ گفت: تلاش ما این است كه ابتدا از این نیروها كمك بگیریم؛ اما باید توجه كرد كه كار «پلیس گردشگر» بیشتر راهنمایی گردشگران است.
شاید محدود كردن همه‌ی وظایف «پلیس گردشگر» به راهنمایی گردشگران، آن هم در حالی كه نام پلیس را به یدك می‌كشد، فقط نباید از چشم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دیده شود، چون ظاهرا نیروی انتظامی نیز با توجه به سطح همكاری‌ها و مشاركتی كه تا كنون با این طرح داشته، نشان داده كه بیشتر راغب است «پلیس گردشگر» حالت سمبلیك داشته باشد.
اما شاید با حضور «پلیس گردشگر» در مناطق گردشگری ایران، با توجه به برخوردهای سلیقه‌یی ارگان‌های مختلف با گردشگران و توجیه نبودن در نوع رفتار با آن‌ها و همچنین ذهنیت غیرواقعی گردشگران خارجی نسبت به وضعیت امنیت در ایران، لازم باشد تا با آگاهی از زبان برخورد با گردشگران از هر قشر و ملیتی، حس تأمین امنیت را عمومی و از حالت سمبلیك خارج كند.
