سرپولك یكی از گذر محله‌های بسیار قدیمی تهران است. سرپولك پیوندی عمیق با حافظه جمعی تهرانی‌ها و حتی ایرانی ها دارد. خانه آیت‌الله بهبهانی از روحانیون مشروطه خواه در سرپولك قرار دارد. همچنین می‌توان به منزل شهید مصطفی چمران اشاره كرد كه در سرپولك واقع شده است.در گذشته های دور كه خبری از خیابان سیروس و بوذرجمهری نبود در كنار این محله جوی بزرگی جریان داشت كه اهالی برای گذشتن از روی آن پلی چوبین بسته بودند و چون این گذر نخستین محله كنار پل محسوب می شد و پل هم نسبت به پل های بزرگ كه معمولاً روی رودخانه می بستند كوچك تر بود، با اتصال پسوند كاف كه نشان كوچكی است به «سرپلك» معروف شد؛ به مرور در مكالمات روزمره «واو» بعد از «پ» اضافه شد و این محله به «سرپولك» تبدیل شد.
از سال ۱۳۰۹ شمسی كه طرح ایجاد خیابان های اولیه تهران به مرحله اجرا درآمد، شكل گیری خیابان بوذرجمهری و سیروس، محله سرپولك را از پیكر اصلی خود یعنی «عودلاجان» از شمال و «حمام خانم» از شرق جدا كرد تا به شكل محدود فعلی درآمد و محله نیز با كوچه های پهن و باریك به خیابان های اطراف وصل شد. هنوز هم این كوچه ها كه در دهه های اخیر نامشان تغییر كرده به همان نام های قدیمی خود معروف هستند؛ از آن جمله كوچه كهنه چین ها، كوچه بهبهانی، كوچه حاج معصوم، كوچه حمام چاله و كوچه كورها هستند(اهالی در دهه ۵۰ درست نقطه مقابل كورها ـدرخشندهـ را انتخاب كرده بودند).
محله سرپولك را تا اواخر قاجاریه ۲۰ طاق گنبدی می پوشاند كه در تابستان از تابش آفتاب و در زمستان از ریزش آب باران و برف جلوگیری می كرد. به مرور هر سال تعدادی از طاق ها فروریخت تا جایی كه اكنون محله طاق ندارد و همانند كوچه ای طولانی تا «سیداسماعیل» ادامه یافته است.
سرپولك در آن زمان كه تا عودلاجان و حمام خانم وسعت داشت، سه باب زورخانه دایر به نام های «كاشی پزها»، «حمام خانم» و «میدان» را در خود جای داده بود كه در حال حاضر هیچ كدام وجود ندارند.
این منطقه در زمان قاجار جزء املاك فرمانفرمایان (از خاندان با نفوذ دوران قاجار) بوده و عمده تجارت شهر در بازار چهل تن این محل انجام می‌شد. هر چند این قسمت از شهر، كمترین میزان جمعیت را داشت، اما از محله‌های بسیار مهم شهر بود. اتباع خارجی، یعنی شاغلین سفارتخانه‌ها، اغلب برای تهیه اقلام مصرفی و اجناس لوكس به بازار این محل مراجعه می‌كردند؛ به همین دلیل، خیاط خانه‌های فرنگی، عكاسی‌ها و صرافی‌ها در این مكان متمركز شده و مغازه دارها به سبك اروپا، ویترین‌ها را تزئین می‌كردند.
با آغاز مشروطیت، محله سرپولك بزرگ ترین مركز سیاسی ایران شده بود ولی بعد از آنكه مجلس را به توپ بستند، ناگهان این محله از مركزیت افتاد و آیت الله بهبهانی را به عتبات تبعید كردند. این وضع دیری نپایید و بعد از افتتاح مجدد مجلس، آن مرحوم با تجلیل فراوان دوباره به این محل و منزل سابق خود بازگشت. در دوران نهضت ملی نیز محله سرپولك از فعالان تهی نبود. سرآمد جوانان محله در دهه سی، چهره شناخته شده جنبش دانشجویی در آن زمان مصطفی چمران بود.
در جنوب سرپولك، بقعه سیداسماعیل قرار دارد كه نتیجه امام هشتم حضرت رضا(ع) است كه همواره مورد احترام خالصانه اهالی سرپولك قرار دارد. سیداسماعیل از فرزندان امام علی النقی (ع) است كه بقعه حضرتش برای اولین بار در جمادی الاول سال ۸۸۶ هجری قمری بنا شد و از قدیمی ترین بناهای موجود در تهران است. این بنا تا سال ها با همان معماری قدیمی پابرجا بود و انبوه مردم در ایامی كه هنوز تهران نام و نشانی نداشت، به آنجا می رفتند و به زیارت می پرداختند.
هنگامی كه آغامحمدخان تصمیم گرفت تهران را به عنوان پایتخت معرفی كند و برای اولین بار در این شهر، بر اریكه سلطنت جلوس كرد، توجه بسیاری به این شهر كرد و یكی از عمده ترین توجهات او، به ساخت بناها و بازسازی آثاری بود كه در زمان زندیه یا قبل از آن ساخته شده بود. در سایه این توجهات بود كه او بنای قدیمی بقعه سیداسماعیل را بازسازی كرد. در واقع بسیاری بانی بقعه سیداسماعیل را عیسی خان بیگلر بیگی می دانند؛ همان كسی كه بسیاری از بناهای دوره قاجار را پایه ریزی و یا بازسازی كرد كه از آن جمله ارگ سلطنتی و آب انبار سیداسماعیل را می توان نام برد. بنای جدید بقعه سیداسماعیل در سال ۱۲۶۲ هجری شمسی پی ریزی شد.
