ریپورتاژ آگهی
قنات تاریخی بلده فردوس

قنات تاریخی بلده فردوس

قنات تاریخی بلده فردوس خراسان جنوبی با قدمت مربوط به دوره ساسانی در برگیرنده ۱۶ قنات، ۲ چشمه و مقداری آبهای سرگردان است.
  • 1400/12/12
  • استان : خراسان جنوبي
  • شهر : فردوس
  • دسته : آب انبار های تاریخی ایران
آدرس : خراسان جنوبی، فردوس، قنات بلده
تلفن : 66059000-021

قنات تاریخی بلده فردوس خراسان جنوبی با قدمت مربوط به دوره ساسانی در برگیرنده ۱۶ قنات، ۲ چشمه و مقداری آبهای سرگردان است. قنات تاریخی بلده با پیمودن مسیر۳۵ كیلومتری حدود ۲ هزار و ۳۸۲ هكتار از زمین‌های كشاورزی شهرستان فردوس را آبیاری می‌ قنات تاریخی بلده فردوس با شماره ۳۰۱۶۱ در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است. قنات تاریخی بلده فردوس در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۶ در یونسكو ثبت جهانی شد.
قنات بلده یك دانش فنی است كه جهانیان نزد این هنر سر تعظیم فرود آورده اند.در قنات بلده كار مهندسی بسیار خوبی انجام شده و هنوز هم با گذشت سال‌ها پایدار است و مردم منطقه، بهره بردار و حافظ این قنات هستند. قنات بلده متشكل از ۱۵رشته قنات و چهار دهنه چشمه است احتمالا درعصر ساسانی در دل كوه های شرقی منطقه فردوس حفر شده است. این سازه آبی با دانش سنتی مدیریت می شود و آب استحصالی از آن سبب آبادانی منطقه فردوس، مزارع و باغ ها شده است.
این قنات، یك منظومه كامل تاریخی از استحصال آب است نه تنها بخش عمده ای از زمین های كشاورزی نزدیك شهر فردوس را آبیاری می كند بلكه پس از پیمودن ۴۵ كیلومتر، بیش از دو هزار و ۳۸۲ هكتار از زمین های كشاورزی فردوس را سیراب می كند. قنات بلده دارای ۱۵ مادر چاه و چهار دهنه چشمه است كه استحصال آب از آن با روش تركیبی صورت می گیرد.

 

قنات تاریخی بلده فردوس-l1VXPcoPrQ


تاریخ احداث آن به طور دقیق مشخص نیست در مستندات تاریخی آمده است كه احداث قنات بلده مربوط به قبل از اسلام و دوره ساسانی است اما تاریخ نگاری های صورت گرفته از سفال های اطراف قنات حكایت از آن دارد كه این قنات ۵۰۰ سال پس از قنات قصبه گناباد احداث شد. قنات بلده، آب های سطحی را از دره ها جمع آوری و در یك شبكه پیچیده به یكدیگر متصل می كند و منطقه فردوس، باغات و زمین های كشاورزی طول مسیر را سیراب می كند. این قنات به دلیل اهمیت ساختار و زنده بودن برای مردم بومی و افرادی كه در منقطه فردوس زندگی می كنند بسیار حائز اهمیت است.
حدود ۴۰۰ سال پیش، تعداد زیادی از مالكان آب بلده جان خود را از دست داده و حدود ۳ هزار فنجان از آب این قنات بدون مالك مانده بود. در این دوران، شاه عباس صفوی كه همراه با شیخ بهایی پیاده از اصفهان به سمت مشهد برای زیارت می‌رفت، از تون (فردوس آن زمان) گذشت و هنگام ورود او میرتونی، از دانشمندان آن زمان تون، از وی خواست كه این آب را وقف چهار طبقه (سادات، علما، فقرا و صلحا) كند و شاه عباس آب‌ها را بین همین ۴ طبقه وقف كرد. گفته می‌شود كه شیخ بها در همین مسافرت، آب بلده را به ۲ نهر مساوی تقسیم كرد به طوری كه در هر ۸ شبانه روز یك بار باغ‌ها مشروب شود. كل قنات‌های بلده، ۲۷ رشته هستند ولی امروز فقط ۱۶ رشته آن فعال و از این ۱۶ قنات، ۱۲ رشته اصلی و ۴ قنات دیگر فرعی هستند.
در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسكو كه ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی كمیته میراث جهانی شامل گواهی بی‌همتا یا دست‌كم استثنایی بر یك سنت فرهنگی و نمونه‌ای برجسته در معماری یا تكنولوژی كه مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. پرونده ۱۱ قنات ایرانی با داشتن تكنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال به یونسكو جهت ثبت جهانی ارائه شد و پس از بررسی و تأیید كارشناسان یونسكو این پرونده ثبت و در فهرست آثار جهانی قرار گرفت. یازده قناتی كه ثبت جهانی شده‌اند، هركدام به لحاظ قدمت، نوع معماری، عمق، طول و مشخصاتی از این دست، منحصر به فرد و بی نظیر هستند. یكی از این قنات‌ها، قنات بلده فردوس است كه بخش‌های عمده‌ای از زمین‌های كشاورزی نزدیك شهر فردوس را آبیاری می‌كند.

 

قنات تاریخی بلده فردوس-ASjmaY7cSH

قنات تاریخی بلده فردوس-cnp3YnKRMt