روستاهای قاسم آباد و یزدلان از روستاهای شهرستان آران و بیدگل هستند كه در نزدیكی شهر ابوزید اباد قرار گرفته اند.
سابقه تاریخی و علل پیدایش :
از علل اصلی پیدایش روستا می توان به موارد زیراشاره نمود:
· در گذشته قنات بوده كه اكنون خشك شده اند.
· چاههای عمیق
وجه تسمیه
قاسم اباد:
شخصی به نام قاسم این مكان را بنا نهاده است.
یزدلان:
گفته می شود ابادی های این جا تا یزد ،با هم در ارتباط بوده اند و خروس از پشت بام این مكان تا یزد می رفته است. ( ارتباط منازل مسكونی این منطقه تا یزد.)
عوارض طبیعی
تنها عارضه اطراف روستا كویر و تپه های ماسه ای می باشد.
مردم شناسی
زبان،گویش
كشور ایران یك زبان عام و مشترك دارد كه فارسی خوانده می شود و آن زبان رسمی و ادبی است كه همه مردمان این سرزمین خاصه آنان كه خواندن و نوشتن را می دانند با آن آشنا هستند و آنرا به كار می برند اما در عرض زبان فارسی چندین زبان محلی نیز وجود دارد كه از آن جمله می توان به كردی، بلوچی ، لری و … اشاره نمود.
این لهجه ها بر خلاف زبان فارسی در كشور رواج عام ندارد یعنی هر یك در ناحیه محدودی از ایران متداول هستند گذشته از این بیشتر آنها زبان گفتار است یعنی نوشته نمی شود و ادبیات كلی ندارد ، بعضی از این لهجه ها هریك در زمانی دارای آثار ادبی بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسی دری این لهجه ها تنزل پیدا كرده و دیگر در نوشتن به كار نرفته اند.
تعداد این لهجه ها به حدی است كه تقریباً باید آنها را به تعداد روستاهای موجود در مركز ایران دانست.
تعدادی از لغات رایج در بین اهالی:
اب: او
حیاط خانه:كیه
محل نگهداری طیور: كرگه دون
صبح: صبا
روسری: چارقد
فانوس: چرابادی
بشقاب: دوری
منزل: كیه
شب: شو
فردا: هیا
دیوار: كَل
پدر: پوِ
محل بستن اب با گل: وار
عصر: دیرگا
ابگوشت: اوگوشت
گاوداری: گوداری
عمو: عُمو
كلید :كل
مغازه: دكن
كفش: كوش
دین و مذهب
به طور كلی اكنون دین ساكنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشیع ( دوازده امامی ) است.
اساساً اسلام و شیعه گری در این روستا به تبعیت از ساختار كلی و عمق فرهنگی – اقتصادی منطقه است و از اقبال و توجه خوبی برخوردار می باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده های معتبر و رسوم و سنن متعدد و پایدار مذهبی در بین ساكنان حتی در وضعیت كنونی موید این مطلب است.
جمعیت
جمعیت مهمترین عنصر اساسی و متمایز كننده مكان ها و تشكیلات فضایی آنهاست،در واقع میتوان گفت جمعیت شخصیت و هویت هر ناحیه، سرزمین،شهر و روستا می باشد و دستیابی به ویژگیهای یك جمعیت چون تعداد،تراكم،توزیع جغرافیایی،ساختارسنی و جنسی ، تحول مكانی و تركیب و تحولات آن، در زمینه های اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سیاستگزاران و برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی ناگزیر از توجه به روابط متقابل موجود میان متغیرهایی هستند كه نه تنها در تحول اقتصادی و اجتماعی موثرند بلكه سازه های بنیادی در توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز محسوب می شوند كه شاید مهمترین این متغیرها در برنامه ریزی ،جمعیت و دگرگونیهای آن می باشد.
با توجه به مطالب فوق به بررسی جمعیت در روستای مذكور می پردازیم.
جمعیت كل: ۸۵۲ نفر
تعداد خانوار: ۲۱۳
تعداد زن: ۴۰۲ نفر
تعداد مرد: ۴۵۰ نفر
جمعیت متوسط هر خانوار: ۴ نفر
صنایع دستی
یكی از مكانیسمهای اقتصاد روستائیان ایران صنایع دستی است كه بعنوان تولیدی مكمل و جدا نشدنی در زندگی آنها رشد نموده است.
صنایع دستی روستائیان نیاز به سرمایه گذ اری كلان و موسسات بزرگ نداشته واغلب مواد اولیه آن از محل زندگیشان تامین می شود و نهایتا” و با اندك آموزش میتوان به تولید آن اقدام نمود.
وجود صنایع دستی در بین روستائیان از یكسو برای برآورد بخشی از نیازهای داخلی و ازسوی دیگر برای عرضه تولیدات به بازار جهت رفع سایر نیازمندیهای خانوار، نشان دهنده اهمیت و جایگاه صنایع دستی در بین روستائیان می باشد.
با توجه به مطالب فوق در می یابیم كه صنایع دستی هر روستا(هر منطقه)بطور مستقل نشأت گرفته از شرایط جغرافیایی و آداب و رسوم آنها می باشد بنابراین لازمه هر تغییر و تحولی در كم و كیف صنایع دستی ، انطباق این صنعت با شرایط اجتماعی، اقتصادی آن می باشد.
در حال حاضر قالی بافی در این روستاها رایج است.
قالی بافی از جمله صنایعی است كه در اكثر روستاها به عنوان یكی از مهمترین صنایع دستی وجود دارد و یكی از صنایع مهم درآمد خانوارهای روستایی در كنار مشاغل دیگر محسوب می گردد، به طوریكه زنان و دختران خانه دار از سنین نوجوانی در این حرفه مشغول می شوند.
قالی بافی
قالی یك لفظ تركی است كه از سده هفتم هجری در زبان فارسی متداول شده و پیش از آن لفظ فرش و بساط متداول بوده است. قدمت هنر قالی بافی از تاریخ دیگر هنرها كمتر نیست ولی از آنجایی كه پشم خلل پذیر است و در رطوبت و خاك می پوسد كمتر اثری از قالیهای دوران گذشته بجای مانده است.
« كهن ترین نمونه قالی گره بافته پرزدار قالیچه مشهور به (پازیریك) است از عهد هخامنشی- سكایی ، كه در سال ۱۹۴۸ میلادی به اهتمام ( رودنكو) باستان شناس شوروی، از گورهای قوم ایرانی تبار سكایی در منطقه پازیریك در جنوب جبال آلتایی كشف شد. این فرش باستانی كه از بركت یخبندان سیبری دو هزار و سیصد – چهارصد سال به سلامت برقرار مانده بود اكنون در موزه ( آرمیتاژ) لنینگراد در محفظه مخصوص محفوظ است.
دار قالی بافی
دار قالی بافی به اشكال و انواع مختلف ساخته شده و فرش روی آن بافته می شود و عمدتا” بر دو نوع : دار افقی ، دار عمودی و به طور كلی دستگاهای عمودی را به چهار نوع می توان تقسیم كرد كه عبارتند از
· دستگاه ثابت
· دستگاه فندك دار
· دستگاه تبریزی
· دستگاه گردان
جاجیم بافی و گلیم بافی از صنایعی است كه در گذشته در این روستا رواج داشته است.
جاجیم بافی
جاجیم بافی یكی از صنایع دستی ایرانی و رایج در بعضی استانها است كه از دیرباز بین خانواده‌های روستایی و عشایر رواج داشته‌است. جاجیم به عنوان زیر انداز استفاده می شود وهمچنین هنگام كوچ عشایر برای بسته بندی و جابجایی اسباب و لوازم و گاهی به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی در بین برخی از خانواده‌های روستای جاجیم را به عنوان چشم روشنی و جهیزیه نوعروسان هدیه می‌دهند و به عنوان یادگاری ارزنده سال‌ها در خانوارها باقی می‌ماند.
مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است با این تفاوت كه جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود. در منطقه اورامان و ثلاث باباجانی زنان جاجیم‌هایی را با نقوش متنوع و جنس مرغوب می‌بافند كه در نوع خود كم نظیر می‌باشد
گلیم بافی
اختلاف شرایط اقلیمی در مناطق مختلف ایران ( كوهستان، دشت و دمن، كویر) عامل تأثیرات و تغییرات در شرایط زندگی است. این تغییرات به نوبه خود تأثیر فراوان در همه مسائل، آداب و رسوم، سنن و هنرهای دستی كه بافت گلیم نیز یكی از آنهاست، دارد. بهتر بگوییم یكی از عوامل تنوع و گوناگونی بافتهای ایران همین است كه اشاره شد. تفاوت فاحش بافت های ایران هر كدام بیانگر خصوصیات بافندگان ومحیط بافت است كه كاملا از هم متمایز و قابل تشخیص هستند.
با تكنیك بافت گلیم، وسایل مختلف تهیه می شود. رختخواب پیچ (چادر شب)، خورجین و سجاده نمونه هایی از آنهاست .
گلیم را می توان از دو جهت بررسی كرد: یكی از نظر بافت و دیگری از نظر نقش. بافت گلیم در ایران چندان اختلاف ندارد و در بیشتر نقاط ساده بافته می شود. در منطقه ای مثل دشت مغان كه شاهسونها زندگی می كنند گلیم را به طریق ” سوماك ” می بافند.
نقوش گلیم به دلیل تكنیك خاص بافت، بیشتر به صورت اشكال هندسی است، با وجود این محدودیت، آن چنان تنوع و قدرت هنری وسیعی دارد كه حتی در كتب هنری بین المللی دیده شده كه دست بافته روستایی ایرانی (كسی كه تحصیلی در زمینه فرم و رنگ ندارد) در مقایسه با كار هنری یك هنرمند كسی كه تحصیل و تجربه در زمینه هنر دارد . دارای ارزش هنری بیشتری است.
نكته جالب توجه این است كه، به دلیل امكانات و تسهیلات ارتباطی كه به مرور زمان بین روستاها و شهرها ایجاد شده است، بافندگان، امكان برخورد و آشنایی با دست بافتهای یكدیگر را نیز پیدا كرده اند. این موضوع باعث می شود كه هنگام بافت، نقوشی از مناطقی كه گذر كرده اند به ذهنشان مانده باشد و یا شبیه آن نقوش را در گلیم خود بیاورند. برای مثال دیده شده است كه نقش هایی مشابه، هم در بافتهای آذربایجان و هم در كردستان و یا جاهای دیگر نزدیك به این نقاط بافته شده است.
آثار تاریخی
· قلعه كرشاهی بیرون قاسم اباد
از آنجا كه در روزگاران گذشته هر از چندین سال یكبار در گوشه و كنار كشور ما دگرگونیهایی رخ می داد و یا بیگانگان بر گوشه ای از ایران چیرگی پیدا می كردند و برخی از شهرها وروستاها ویران می شد، مردمی كه از آنجا آواره می شدند به جاهای دیگر رفته و دژهایی ساخته و در بیرون آن به خانه سازی می پرداختند و سرانجام اگر آرامش به كشور باز می گشت از دژ بیرون آمده و در بیرون آن به خانه سازی می پرداختند. از اینگونه دژها كم و بیش در گوشه و كنار اكثر روستاها وجود داشته و هنوز هم بسیاری از آنها پابرجاست. این دژها بیشتر به گونه چهار گوش و مستطیل مانند ساخته می شود و در پیرامون آنها برجهایی برای دیده بانی و تیراندازی به سوی دشمن وجود داشت و از همان برجها اگرجنگ افزار وجود نداشت و یااندك بود دیگهای آب جوش و قیرهای داغ بر سر دشمن می ریختند تا یا دشمن خسته شده و از گشودن دژ ناامید شود و یا او را در پشت دیوارها نگه داشته تا نیروهای كمكی از جاهای دیگر به یاری آنها بشتابند.
معماری و مصالح ساختمانی:
با توجه به تقسیم بندی قلعه های ایران به دو نوع جلگه ای و كوهستانی،مصالح ساختمانی آنها نیز متفاوت است.
طرح اصلی قلعه های جلگه ای مربع و یا مربع مستطیل است كه در چهار گوشه آن برج های مدور برای دفاع ساخته شده اند،مصالح این قلعه ها خشت و گل است و به ندرت از آجر و گچ استفاده شده است.
بارو (دیوار ضخیم) این قلعه ها چینه (دیوارهای گلی كه آن را بند بند می سازند) است یا با خشت های قطور ساخته شده است،برای استحكام آن قطر و ضخامت بعضی از بارو ها به چهار متر هم می رسید.
اطراف بعضی از این قلعه ها خندق حفر می كردن و برای رسیدن به قلعه از پل های متحرك بهره می گرفتند.
بعضی از این قلعه ها به دلیل امنیت آن ها محل سكونت كشاورزان و روستاییان شد كه با گذراندن خیابانی معمولا شمالی و جنوبی و تامین آب آشامیدنی خانه های روستایی در دو طرف خیابان ساخته می شد.
قلعه كرشاهی قاسم اباد نیز یكی از اینگونه قلعه هاست. این قلعه كه روزگاری مأمن روستائیان بوده در حال حاضر به دست فراموشی سپرده شده است.
· آب انبار زیارت
خانه تاریخی بتول آسیه
خانه تاریخی آقای تقوایی
خانه تاریخی جهان
خانه تاریخی آقای حسین یزدلی
· خانه تاریخی آقای ابراهیم زاده
