بقاع متبركه استان مركزی در كنار معنویت و فضای روحانی خود دارای جاذبه های تاریخی هستند یكی از این بقاع با درختان چندصد ساله، امامزادگان مدفون در شهرستان شازند در آستانه است كه مامن و جایگاهی مناسب برای مسافران نوروزی شده است تا در زیر سایه های در خت های چند صد ساله آن دمی را سپری كنند.
اگر بخواهید در مسافرت نوروزی خود به دامنه كوه ها و دشت های زیبای جنوب استان مركزی و رشته كوه های راسوند گذر كنید حتما چشمتان به گنبد بلند آستانه نیز می افتد. گنبد مزار سهل بن علی (ع) در شهر آستانه یكی از بلندترین گنبدهایی از نوع خود در ایران است.
شهر آستانه یكی از قدیمی ترین سكونت گاه های انسانی منطقه است. این شهر در دوران درگیری بین امین و مامون عباسی اعلام بی طرفی كرد و همین سبب ویرانی آن گردید و بقایای آن در زمان حمله مغول ویران شد. بنای این شهر به همت عیسی بن ادریس و پسرش بودلف قاسم مجددا بنا شد. این شهر در زمان صفویه مجددا تعمیر و نوسازی شد .و به سبب وجود مقبره اما مزاده سهل ابن علی (س) و امام زاده های دیگر در زمان صفویه به نام آستانه نام گذاری شد.
این شهر تاریخی در شش كیلومتری شهر شازند و در فاصله ۴۲ كیلومتری اراك واقع است. این شهر علاوه بر سابقه كهن و طبیعت زیبایش، به واسطه وجود بارگاه چهار تن از فرزندان اهل بیت (ع) به نام های سهل بن علی (ع)، طالب بن علی (ع)، جعفر بن علی (ع) و فضل بن جعفر (ع) از شهرت خاصی برخوردار است.
بعضی از علما و اندیشمندان دینی معتقدند كه امامزاده های دفن شده در آستانه از فرزندان بلافصل و یا با واسطه امام علی(ع) بوده و عده ای دیگر نیز این امامزاده ها را از فرزندان حضرت امام جعفر صادق (ع) می دانند.
امامزاده سهل بن علی (ع)
امامزاده سهل بن علی (ع) ( ابو سهل احمد بن علی) مدفون در شهر آستانه دارای یك از زیباترین و قدیمی ترین صحن و سراها است. بنای گنبد امامزاده سهل بن علی (ع) به حدود قرن چهارم هجری قمری و زمان آل بویه برمی گردد. گنبد این امامزاده از نوع درپوش بوده است و از سطح زمین ۲۰ متر ارتفاع دارد.
تمامی سطوح خارجی آن با كاشی های معرق تزئین شده است. ساختمان روضه از داخل رواق به شكل هشت ضلعی بوده و محیط خارجی دیوار آن كه پایه های گنبد بر روی آن استوار است ۴۸ و نیم متر است.
دیواره و سقف روضه تماما گچبری و كاسه بندی شده و با نقاشی و رنگ آمیزی بسیار زیبا و هنرمندانه ای آراسته گردیده است.ضریح مطهر از جنس نقره و آبكاری طلا، كار صنعتگران اصفهان است.
در ابتدای ورود به روضه پنجره مشبك منبت كاری بسیار بزرگ و انحصاری نصب شده است. كه از نظر نوع كار و قدمت قابل توجه است. دیواره ها و سقف گنبد امامزاه با آیات قرآنی و نقاشی های گل و مرغ تزیین شده است و در ارتفاع هفت متری دیوار روضه، سه مرتبه سوره جمعه بر روی كتیبه ای با متن آبی به عرض ۷۰ سانتی متر با خط نسخ نوشته شده است. همچنین كتیبه دیگری با متن سرمه ای مجددا در ارتفاع ۱۱ متری از سطح روضه، سوره جمعه را با خط زرد تكرار كرده است.
مجموعه امامزاده سهل بن علی(ع) دارای صحن متعددی است. در صحن جنوب غربی بنا به هشت حجره وجود دارد كه در گذشته محل اقامت طلاب علوم دینی بوده است.
امامزاده طالب بن علی (ع)
قسمت شمالی ساختمان امامزاده سهل بن علی (ع)، بقعه امامزاده طالب بن علی (ع) قرار دارد كه دارای گنبد مدور و آجری است. این بقعه كه متصل به بنای امامزاده سهل بن علی(ع) است دارای یك ایوان ورودی و یك روضه كوچك است كه ضریح آن در وسط روضه و در زیر سقف گنبدی قرار گرفته است.
بر طبق شواهد موجود ساختمان بنا نبایستی قدمت زیادی داشته باشد. احتمالا بنای امامزاده طالب بن علی(ع) در اواخر دوره قاجاریه بازسازی شده است. سقف گنبدی امامزاده از سطح زمین حدود ده متر ارتفاع داشته و سقف ایوان ورودی از تیرچه و چوب پوشیده شده است.
امامزاده جعفر بن علی (ع) و فضل بن جعفر (ع)
در فاصله حدود ۲۰۰ متری شمال امامزاده سهل بن علی (ع) بقعه دو امامزاده به نام جعفر بن علی(ع) و فضل بن جعفر (ع) واقع شده است. ساختمان این مجموعه تمام از آجر ساخته شده است. در مركز روضه اتاق ها و حجره های كوچكی ساخته شده است. در مركز روضه ضریحی نصب شده كه درون آن دو صندوق كوچك قرار دارد. بر روی صندوق گچی سنگ قبری نصب شده كه بر روی آن عبارت “هذا قبر جعفر بن علی بن ابوطالب رضی الله عنه” حك شده است.
صندوق چوبی ضلع جنوبی ضریح منتسب به امامزاده جعفر بن علی بن ابوطالب (ع) است. احداث بنای دو امامزاده را به عضد السلطان از شاهزادگان اواخر دوره قاجاریه نسبت می دهند.
